Δ. Βασιλειάδης-ΤΑP

H TAP (Trans Adriatic Pipeline)

Μια πρώτη γεωπολιτική και γεωστρατηγική προσέγγιση

του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού, συγγραφέα

                                                                                         Αθήνα, 1.6.2013

Πολύς λόγος και αντίλογος διεξάγεται αυτόν το καιρό για τα προτερήματα και μειονεκτήματα του πετρελαϊκού αγωγού ΤΑΡ και καλό είναι να εστιάσουμε το πρόβλημα επί της ουσίας, διαλύοντας εθελούσιες ή άθελες συσκοτίσεις, για λόγους προπαγάνδας ή πολιτικής σκοπιμότητας.

Ένας αντικειμενικός αναλυτής που έχει αξιώσεις για την σωστή αναλυτική προσέγγιση για οποιοδήποτε θέμα, πρέπει να προσδιορίζει πρώτα απ’ όλα τις έννοιες -κριτήρια της ανάλυσής του, για να έχουν τα επιχειρήματά του την μέγιστη αντικειμενική προσέγγιση του θέματος που επεξεργάζεται.

Ποια είναι αυτά κατά την γνώμη μου θα προσπαθήσω να παρουσιάσω, αφού πρώτα κάνω αναφορά σε ορισμένες διαπιστώσεις, που αναφέρω στο βιβλίο μου Παγκοσμιοποίηση, Νέα Τάξη και Ελληνισμός.[1] που έχουν άμεση σχέση με το υπό εξέταση πρόβλημα.

Γράφω σχετικά: «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ενέργεια αποτελεί την κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας και ότι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στο κοντινό και το απώτερο μέλλον συνιστούν τις βασικές ενεργειακές πηγές, από τις οποίες εξαρτάται η παγκόσμια οικονομία...

Χωρίς ενέργεια δεν υπάρχει παραγωγή, χωρίς παραγωγή δεν υπάρχουν προϊόντα, χωρίς προϊόντα δεν μπορεί να επιβιώσει η ανθρώπινη κοινωνία, πόσο μάλλον οι καπιταλιστικές χώρες με την προηγμένη τεχνολογία. Μπορεί, αν και φαίνεται ανέφικτο, να γυρίσουμε στην πρωτόγονη κοινωνία...

Συνεπώς, ο έλεγχος τόσο των ενεργειακών πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, όσο και η ασφάλεια της διακίνησής τους από τους παραγωγούς στους καταναλωτές μέσω των αγωγών για την απρόσκοπτη ροή του, έχει καθοριστική γεωστρατηγική και γεωπολιτική σημασία.

Η παγκοσμιοποίηση, δηλαδή η διεθνοποίηση της διακίνησης κεφαλαίων, αγαθών (εμπορευμάτων) και υπηρεσιών θα είχε πάθει έμφραγμα και τα μονοπώλια θα είχαν καταρρεύσει, χωρίς το πολύτιμο αγαθό της ενέργειας, που προέρχεται από τους υδατάνθρακες.

Όποιος κατέχει ή ελέγχει τα αποθέματα και την διακίνηση του μαύρου χρυσού καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και την παγκόσμια αγορά.

Οι ενδοϊμπεριαλιστικές διενέξεις και οι πόλεμοι για την εξασφάλιση ενεργειακών πόρων, καθώς και των χερσαίων ή θαλασσίων οδών και ο άμεσος ή έμμεσος έλεγχός τους, αποτελούν τον προσδιοριστικό παράγοντα για τη στρατηγική των μεγάλων δυνάμεων σε παγκόσμια κλίμακα.  Καθορίζουν συνάμα, σ’ ένα μικρό ή μεγάλο βαθμό και την τύχη των μικρών κρατών που εμπλέκονται λόγω στρατηγικής θέσης στο παιχνίδι των ζωνών επιρροής.

Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι, όποιος ελέγχει την ενέργεια, ελέγχει και τον κόσμον όλο.^[2]

Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και των καθεστώτων του ανατολικού μπλoκ οδήγησε, σε πρώτη φάση, στην επικράτηση των ΗΠΑ, ως την πρώτη πλανητική υπερδύναμη, κυρίως στον στρατιωτικό τομέα.

Η ξαφνική πλεονεκτική της θέση την οδήγησε στην αλαζονική στάση να διεξαγάγει πολέμους σε πολλά μέτωπα, για να αποκλείσει εγκαίρως άλλες δυνάμεις από τον έλεγχο των στρατηγικών ορυκτών και κατοχυρώσει γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα για μελλοντικές εξελίξεις. Τα γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά της συμφέροντα με αυτά των άλλων δυτικοευρωπαϊκών χωρών, βασικά των χωρών του ΝΑΤΟ, τις αναγκάζουν σε αποκλεισμό των άλλων ανταγωνιστικών δυνάμεων, όπως είναι η Ρωσία και η Κίνα και στο μέλλον άλλων ανταγωνιστών, από τις πηγές και τη διακίνηση του μαύρου χρυσού.^[3]

Παρ’ όλη την παγκόσμια οικονομική κρίση και τις αρνητικές συνέπειες που είχε αυτή η κρίση στην ίδια την Αμερική, οι ΗΠΑ, αλλά και οι ισχυρές χώρες της Δύσης, δεν απέχουν από τον στρατηγικό τους στόχο, δηλαδή τον έλεγχο των πηγών και των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η ενέργεια με βάση το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι το παγκόσμιο στρατηγικό  όπλο, που η κατοχή και αξιοποίησή του καθορίζει σε ύψιστο βαθμό την γεωστρατηγική, γεωπολιτική και γενικότερη πολιτική των μεγάλων δυνάμεων και προσδιορίζει τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις.

Αυτά που έως τώρα ξέραμε, καλό είναι να τα ξεχάσουμε και να καθαρίσουμε τις σκέψεις μας από τις ιδεολογικές σκουριές, που έχουν δημιουργήσει αρτηριοσκλήρωση στην ανεξάρτητη κριτική μας σκέψη, με μόνο κριτήριο τα δίκαια της πατρίδας μας.

Ο πρωτοπόρος της ελληνικής επανάστασης του 1821, Ρήγας Βελεστινλής, το είπε ξεκάθαρα: «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά».

Δεν υπάρχουν πια στο διεθνές περιβάλλον αυτά που λέγαμε «παραδοσιακές σχέσεις». Το μόνο κριτήριο ήταν, είναι και θα είναι το συμφέρον, μέσω της επιβολής των ισχυρών επί των αδυνάτων, όπως το ανέλυσε πολύ σωστά και ο Θουκυδίδης, με τη γνωστή λογική ότι «ο ισχυρός επιβάλλει, ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί, όσο του επιβάλλει η αδυναμία του...Τίποτε σήμερα δεν είναι πια όπως χθες και ό,τι ίσχυε έως τώρα ανατρέπεται ριζικά από την νέα πραγματικότητα, που χωρίς παρωπίδες, κλισέ και στερεότυπα και προπάντων ιδεοληψίες, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, εάν θέλουμε να προασπίσουμε τα  καλώς εννοούμενα συμφέροντα του Ελληνισμού. Και όταν λέμε «Ελληνισμό» ασφαλώς εννοούμε και συμπεριλαμβάνουμε την Ελλάδα, την Κύπρο και τους απανταχού Έλληνες. Γι’ αυτό και μιλούμε για Ελληνισμό και όχι μόνο για Ελλάδα. 

Οι ελληνικές κυβερνήσεις και τα ελληνικά κόμματα ήταν ανέκαθεν υπό εξάρτηση. Η ελληνική πολιτική ποτέ δεν ήταν ελληνοκεντρική. Υπηρετούσε πάντοτε είτε τα συμφέροντα της Δύσης (οι συντηρητικές δυνάμεις), είτε της Ανατολής (οι αριστερές δυνάμεις). Πολιτική των κυβερνήσεων και των κομμάτων που να αποβλέπει τουλάχιστον πρωταρχικά και με γνώμονα στην εξυπηρέτηση των ελληνικών συμφερόντων, δεν υπήρξε μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό ποτέ. Ήταν πάντοτε ετεροπροσδιοριζόμενη και ετερόφωτη σε όλα τα επίπεδα.^[4] Μια απλή ανασκόπηση της ελληνικής ιστορίας το αποδεικνύει. Οι αιτίες γι’ αυτό το φαινόμενο είναι πολλές, μερικές από τις οποίες θα αναφέρουμε στα επόμενα κεφάλαια.

Αυτή η πολιτική ακολουθείται έως σήμερα απαράγραπτα τόσο από τις κυβερνήσεις, όσο και από τα κόμματα της Ελλάδας και της Κύπρου. Η εξάρτηση από τα εξωθεσμικά κέντρα εντός και εκτός Ελλάδας και από παρωχημένες ιδεολογίες είναι ο καθοριστικός παράγοντας της πολιτικής τους. Η σημερινή ιδιότυπη δικτατορία των δανειστών μας, με την αφαίρεση κάθε κυριαρχικού δικαιώματος επί της εθνικής οικονομίας και της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας και όχι μόνο, επιβεβαιώνει το λόγου το αληθές. Οι αιτίες της κακοδαιμονίας βρίσκονται εντός των τειχών.

Την πραγματικότητα αυτή τονίζουμε εκ προοιμίου, γιατί στα ακόλουθα θα αναδείξουμε τα καταστρεπτικά της αποτελέσματα για την πατρίδα μας.

Ποια είναι ωστόσο η γεωστρατηγική κατάσταση της περιοχής και ποιοι «παίκτες» καθορίζουν τις εξελίξεις σ’ αυτήν;

Η στρατηγική των ΗΠΑ φαίνεται πως αποβλέπει επιπλέον στον αποκλεισμό της Ρωσίας στο να αποτελέσει ενεργειακό εταίρο της Ευρώπης, φοβούμενη τη σταδιακή εξάρτησή της από την πρώτη. Επενδύει λοιπόν όλα τα διπλωματικά, οικονομικά, στρατιωτικά και ψυχολογικά, για να μη πούμε ψυχροπολεμικά μέσα που διαθέτει, για να εξασφαλίσει την αποδέσμευση της Ευρώπης από την πετρελαϊκή εξάρτησή της από τη Ρωσία, όσο ακόμη η στρατιωτική της ισχύς το επιτρέπει.^[5]

Τα πρόσφατα γεγονότα στη Βόρειο Αφρική και κυρίως στις πετρελαϊκές χώρες επιβεβαιώνουν την απόφαση της πλανητικής υπερδύναμης και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ για τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών, ει δυνατόν παγκοσμίως, και την απομόνωση της επιρροής των αντίπαλων δυνάμεων, όπως της Ρωσίας πρωταρχικά σαν μεγάλης πυρηνικής δύναμης και του Ιράν κατά δεύτερο λόγο, αλλά και κάθε άλλης υποψήφιας χώρας, που θα εμπόδιζε στο μέλλον τον έλεγχο των πηγών και αγωγών του μαύρου χρυσού.

Ακριβώς σ’ αυτά τα πλαίσια εντάσσεται ο έλεγχος των Βαλκανίων και ο αποκλεισμός της Ελλάδας από οποιαδήποτε προσέγγιση με την Ρωσία στον πετρελαϊκό τομέα και όχι μόνο. Το παράδειγμα του Νοβοροσίσκ-Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, που κόστισε στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον νεότερο, την εξουσία, πέρα από τις δικές του ανεπάρκειες (ο Γιώργος Παπανδρέου δεν υπήρξε λιγότερο ανεπαρκής, κοντά στις άλλες αρνητικές του πλευρές), είναι και αποτελεί μια χαρακτηριστική περίπτωση επιβολής των ΗΠΑ στους υποτελείς, είτε οι τελευταίοι ενεργούν από ιδιοτελές συμφέρον είτε από ιδεολογία.^[6]

Είναι απαραίτητο για το λόγο αυτό να ασχοληθούμε σε πρώτη προτεραιότητα με

Τελικά, εκείνο που απασχολεί την Αμερική, σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα, πέρα από την εξασφάλιση των ενεργειακών πηγών, είναι η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από την Ρωσία. Αυτή είναι η βασική συνιστώσα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπως τονίσαμε επανειλημμένα. Χαρακτηριστική σχετικά είναι και η δήλωσή του, που δεν επιδέχεται παρερμηνείες: «Οι ανακαλύψεις ενεργειακών πόρων στην Αν. Μεσόγειο υπερβαίνουν τις άμεσα εμπλεκόμενες χώρες όπως την Κύπρο, το Ισραήλ και ενδεχομένως αργότερα και την Ελλάδα».^[7]

Με βάση τα ανωτέρω, που αποσπάσματα παραθέτω από το βιβλίο μου, θέλω να τονίσω ότι οι ΗΠΑ και οι δυτικοί μας σύμμαχοι, «οι άσπονδοι φίλοι και σύμμαχοί μας» ποτέ δεν θα παραχωρούσαν την ΔΕΠΑ στον έλεγχο της Ρωσίας

Απορώ μάλιστα που έγκυροι και «εμβριθείς» αναλυτές, πέρα από ορισμένους, που για λόγους ιδεοληψίας ή πολιτικής σκοπιμότητας διαστρεβλώνουν την σκληρή αυτή πραγματικότητα, δεν μπορούν ή δεν θέλουν να το καταλάβουν.

Ο μοναδικός λόγος γιατί ο αγωγός ΤΑΡ εγκρίθηκε να περάσει και από την Ελλάδα είναι ότι ελέγχεται απόλυτα από τη Δύση και αποκλείει την Ρωσία. Αυτή είναι η πραγματικότητα και καμία άλλη. Αν τελικά πετυχαίνουν στο απώτερο μέλλον να αποκλείσουν πραγματικά της Ρωσία είναι ένα ανοιχτό ζήτημα,

Το επόμενο ερώτημα είναι εύλογο να διατυπωθεί. Αν έτσι όντως έχουν τα πράγματα -και κατά την άποψή μου είναι έτσι-, τότε τι πρέπει να πράξει η Ελλάδα και με ποιους θα πρέπει να συμμαχήσει, για να μπορεί να αντεπεξέλθει στην κρίσιμη φάση που περνάει;

Το ερώτημα αυτό πρέπει να απαντηθεί. Η απάντηση φυσικά δεν είναι καθόλου εύκολη και μάλιστα για πολλούς θα έλεγα ότι είναι προκλητική.

Στο βιβλίο μου αναφέρω και τρία άλλα κριτήρια σχετικά με την πολιτική που πρέπει να εφαρμόσει ένα κράτος που σέβεται την εθνική του ανεξαρτησία και την εδαφική του ακεραιότητα.

Διατύπωσα τρία κριτήρια. Το πρώτο είναι το φρόνημα του Έλληνα που βάλλεται από όλες τις ανθελληνικές δυνάμεις εντός και εκτός Ελλάδας, για να αποδυναμωθούν οι ηθικές και πνευματικές δυνάμεις του έθνους και γίνουν εύκολη λεία της παγκοσμιοποίησης και της Νέας Τάξης. (Βλ. π.χ. Ρεπούση και όλον τον υπόλοιπο ανθελληνικό εσμό).

Το δεύτερο είναι η απαραίτητη αποτρεπτική στρατιωτική δύναμη. Θέλω να πιστεύω ότι ο στρατός μας διατηρεί παρ’ όλα τα προβλήματα αυτήν του την αποτρεπτική του ικανότητα.

Και το τρίτο είναι οι συμμαχίες. Οι συμμαχίες είναι καθοριστικές πάντοτε, είτε ένα κράτος είναι ισχυρό είτε αδύναμο. Γιατί χωρίς συμμαχίες ένα κράτος, όσο ισχυρό κι αν είναι, δεν μπορεί να τα βάλει με ισχυρότερα.

Στο θέμα αυτό βλέπω ότι στις παρούσες συνθήκες και κάτω από τη νέα πραγματικότητα που δημιουργήθηκε στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, η μόνη δυνατή συμμαχία για την Κύπρο και την Ελλάδα είναι το Ισραήλ, εφόσον φυσικά υπάρχει η βάση της αμοιβαιότητας και της ισοτιμίας.[8]

Είναι γνωστό ότι πριν από την αντίθεση ανάμεσα στο Ισραήλ και την Τουρκία, το Ισραήλ ήταν εναντίον της Ελλάδας και έκανε τα πάντα για την παντελή και σ’ όλα τα επίπεδα αποδυνάμωσή της. Θα πρέπει να πείσουμε το Ισραήλ ότι για το δικό του συμφέρον πρέπει να αλλάξει επιτέλους την έως τώρα εχθρική στάση απέναντι στην Ελλάδα.[9] Θέλω να πιστεύω ότι κάτω από τα νέα δεδομένα της περικύκλωσής της από ισλαμικά κράτη, η μόνη της διέξοδος προς την Δύση, για τα δικά της καθαρά συμφέροντα είναι η Κύπρος και η Ελλάδα. Μια ισλαμική Ελλάδα ή αποδυναμωμένη ή διαλυμένη, την αποκλείει παντελώς από την Δύση.

Παρ’ όλο το γεγονός ότι οι ΗΠΑ προσπάθησαν να γεφυρώσου το χάσμα, ασκώντας στην κυβέρνηση του Ισραήλ αφόρητη πίεση. Όμως οι Ισραηλινοί δεν πρόκειται να επιτρέψουν στην Τουρκία να την απομονώσει.

Θεωρώ ότι μια σωστή εθνική στρατηγική, αλλά όχι υποτελής, θα φρόντιζε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις αυτής της ισότιμης συμμαχίας, κυρίως μετά την ανακάλυψη των πλούσιων πηγών φυσικού αερίου και πετρελαίου προς το παρόν στο χώρο του Ισραήλ και της Κύπρου και αργότερα της Ελλάδας.

Αυτή είναι η πρώτη ρεαλιστική προσέγγιση του γεωστρατηγικού και γεωπολιτικού προβλήματος της Ελλάδας. Το γεγονός αυτό δεν αναιρεί οποιαδήποτε προσέγγιση προς άλλες κατευθύνσεις που υπηρετούν τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα της Ελλάδας. 

---

[1] Βλ. Δαμιανός Βασιλειάδης, Παγκοσμιοποίηση, Νέα Τάξη, Ελληνισμός, εκδ. «Στοχαστής», Αθήνα 2012, σ.

^[2]  Στην περίπτωση αυτή δεν έχει σημασία ποια είναι η συγκεκριμένη πηγή ενέργειας. Σήμερα είναι σαφώς το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αύριο μπορεί να είναι κάποια άλλη. Το ουράνιο κατέχει στην περίπτωση αυτή εξέχουσα θέση. Και διαπιστευμένα υπάρχει ουράνιο στην Κεντρική Μακεδονία και Θράκη, όπως και χρυσός. Για πετρέλαιο μάλλον δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία.

^[3]  Έτσι μόνο μπορούν να εξηγηθούν και τα φαινόμενα στη Βόρεια Αφρική, καθώς και στο Αφγανιστάν. Η προπαγάνδα για δημοκρατικές ευαισθησίες και ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν φτηνή δικαιολογία για όσους από συμφέρον ή ηλιθιότητα είναι επιρρεπείς σε τέτοιες υποκριτικές επιχειρηματολογίες. 

^[4]  Το γεγονός του ετεροπροσδιορισμού το αναλύουμε σε άλλη μας μελέτη με τίτλο: Ο Μαρξ, ο Λένιν, ο Γκράμσι και η πολιτισμική ηγεμονία της Αριστεράς, εκδ. «ΚΨΜ», Αθήνα 2011.

^[5] Στην προσπάθειά τους αυτή οι ΗΠΑ δεν φείδονται ουδενός μέσου προκειμένου να δυσφημίσουν την ηγεσία της Ρωσίας και κυρίως τον Πούτιν, που αποτελεί έναν ανυπέρβλητο αντίπαλο στα σχέδιά τους. Τα σχέδια αυτά έχουν άμεση σχέση και με την ανακάλυψη και εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών που υπάρχουν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης περιοχής και βρίσκονται στον χώρο ελέγχου των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.

^[6] Ο έλεγχος των ΗΠΑ δεν έχει να κάνει μόνο με τις πηγές και τους αγωγούς πετρελαίου, αλλά και με τον έλεγχο των ίδιων πλουτοπαραγωγικών πηγών της Ελλάδας, όπως το πετρέλαιο, το ουράνιο και ορισμένα άλλα σπάνια πολύτιμα μεταλλεύματα κ.λπ.

^[7] Ό.π.

[8] Τα θέματα αυτά αναλύω λεπτομερώς και σε όλο τους το μέγεθος και τη σημασία τους στο νέο μου βιβλίο, Παγκοσμιοποίηση, Νέα Τάξη, Ελληνισμός. Εκεί μπορεί ο ενδιαφερόμενος να βρει απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα που μένουν αναπάντητα ή αποτελούν αντικείμενο προπαγάνδας και συνεπώς συσκότισης. Πολλοί βέβαια θα επιχειρηματολογήσουν ότι αυτό μας θέτει απέναντι στους παλαιστινίους. Ουδέν ψευδέστερον τούτου.

[9] Εδώ φυσικά χρειάζονται πατριωτικές κυβερνήσεις και κόμματα.