Βαρουφάκης, Γ.- Συνθηκολογημένοι Κεϋνσιανοί (μέρος Β')-

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=13690

Συνθηκολογημένοι Κεϋνσιανοί (μέρος Β')

22/03/2012

• Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
• Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς

Photo: Jill Coleman

1 εικόνα

του Γιάνη Βαρουφάκη

Η Ισχύς της Προφητείας

Η ομορφιά της αρχαίας μυθολογίας οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στον τρόπο με τον οποίο οι προφητείες αποκτούν εξουσία επί των ανθρώπων. Για παράδειγμα, αν ο Βασιλιάς της Θήβας δεν είχε πιστέψει την προφητεία ότι ο αγέννητος ακόμα γιος του κάποια στιγμή θα τον σκότωνε, ο Οιδίποδας ούτε Οιδίποδας θα λεγόταν ούτε και θα σκότωνε τον πατέρα του πάνω σε έναν καυγά σε μια διασταύρωση, όπου βέβαια δεν τον αναγνώρισε ως πατέρα του εξ αιτίας της... προφητείας. Η προφητεία, την ώρα που γίνεται πιστευτή, αλλάζει τον κόσμο και «γεννά» τα γεγονότα που προφητεύει.

Το ίδιο συμβαίνει, ισχυρίζεται ο Keynes, σε μια οικονομία, ιδίως στον Καιρό της Κρίσης: Αν οι περισσότεροι επιχειρηματίες πιστέψουν ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα (η ζήτηση θα προκύψει) τότε τα πράγματα θα βελτιωθούν (καθώς η αισιοδοξία τους θα φέρει τις επενδύσεις που θα αναζωογονήσουν την οικονομική δραστηριότητα) επιβεβαιώνοντας τις αισιόδοξες προβλέψεις τους. Όμως, η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος είναι πως αν οι περισσότεροι επιχειρηματίες πιστέψουν ότι τα πράγματα θα δυσκολέψουν (η ζήτηση θα μειωθεί κι άλλο) τότε η κατάσταση θα χειροτερεύσει (καθώς η απαισιοδοξία τους θα αναβάλει τις επενδύσεις) επιβεβαιώνοντας την απαισιοδοξία τους. Οπότε το ερώτημα τίθεται: Τι μαντάτα θα τους αναπτέρωναν το ηθικό; Μήπως τα νέα ότι οι μισθοί μειώνονται κι άλλο; Ότι η Κεντρική Τράπεζα μειώνει τα επιτόκια; Ότι το κράτος απολύει δημόσιους υπαλλήλους και προβαίνει σε δραστικές περικοπές; Σε καμία των περιπτώσεων, απαντά ο Keynes, κόντρα στις απόψεις των περισσότερων συναδέλφων του της εποχής.

Για τον Keynes, οι περισσότεροι (και εξυπνότεροι) επιχειρηματίες  με το άκουσμα των «νέων» ότι μισθοί, επιτόκια και δημόσιες δαπάνες θα μειωθούν κι άλλο, πανικοβάλλονται. Γνωρίζουν πως σε περίοδο απομόχλευσης το μέγα έλλειμμα είναι αυτό της ζήτησης. Και πως η περαιτέρω μείωση των μισθών, των συντάξεων και των δημόσιων δαπανών θα δημιουργήσουν ακόμα μεγαλύτερο έλλειμμα ζήτησης.

• Θέλουν να πληρώνουν χαμηλότερους μισθούς. Όμως και στο μηδέν να πάνε οι μισθοί δεν θα προβούν σε επενδύσεις και προσλήψεις αν προβλέπουν ότι, λόγω γενικευμένης απομόχλευσης, η ζήτηση θα χειροτερεύσει λόγω μείωσης των μισθών.

• Θέλουν χαμηλότερα επιτόκια από την Κεντρική Τράπεζα, αλλά όταν ακούν ότι η Κεντρική Τράπεζα θα τα μειώσει (ακόμα και στο μηδέν να τα πάει), πανικοβάλλονται ακόμα περισσότερο, σκεπτόμενοι σκέψεις όπως: «Για να τα μειώνουν κι άλλο, φαντάσου πόσο χάλια είναι τα πράγματα.»

• Θέλουν διαρθρωτικές αλλαγές, που να τους λύνουν τα χέρια, όμως καμία διαρθρωτική αλλαγή δεν είναι ικανή να τους πείσει να επενδύσουν όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με το Μέγα (και όλο διογκούμενο) Έλλειμμα Ζήτησης.

Περιληπτικά, ο Keynes θεωρεί πως, σε περίοδο Κρίσης, ο συνδυασμός λιτότητας (μείωση δημόσιων δαπανών, μείωσης μισθών και μείωσης επιτοκίων) όχι μόνο δεν βοηθά να μειωθούν τα ελλείμματα και να ξεπεραστεί η Κρίση αλλά συνωμοτούν στο να βαθύνει, να ενισχυθεί, να βυθίσει τα δόντια της ακόμα πιο βαθιά στο φθίνον ψαχνό της κοινωνικής οικονομίας. Το μόνο που μπορεί και πρέπει να γίνει για να ανακοπεί η Κρίση είναι η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων. Μα, θα μου πείτε (σωστά), η Ελλάδα, ως μέλος της ευρωζώνης, δεν έχει δυνατότητες να κάνει κάτι τέτοιο, να ασκήσει Κεϋνσιανή πολιτική. Σωστά. Σε αυτή την περίπτωση έχει υποχρέωση, θα τόνιζε ο Keynes, να μην συναινέσει στην Μνημονιακή πολιτική χρησιμοποιώντας ως διαπραγματευτικό χαρτί είτε την αποχώρηση από το κοινό νόμισμα (όπως προτείνει ο Κεϋνσιανός Paul Krugman) είτε την μονομερή πτώχευση εντός του ευρώ (όπως έχουμε προκρίνει από κοινού με τον Joseph Stiglitz και τον Wolfgang Munchau των Financial Times). Το ένα πράγμα που ο Κεϋνσιανός δεν μπορεί να περιμένει είναι αυτό που λένε ότι περιμένουν οι αυτο-αποκαλούμενοι Κεϋνσιανοί που παρεπιδημούν στο ΠΑΣΟΚ και στην ΝΔ: ότι, εν μέσω Κρίσης, η μείωση μισθών, συντάξεων και δημοσίων δαπανών θα έχει θετικά αποτελέσματα ως προς τα ελλείμματα και το χρέος.

Ο Keynes και οι εγχώριοι Κεϋνσιανοί για την σημερινή Ελλάδα

Στο προηγούμενο άρθρο μου για τους «δεσμευμένους ελευθεριάζοντες» και τον Hayek, δεν σχολίασα καθόλου το κατά πόσον ο Hayek είχε δίκιο σε αυτά που έλεγε για την Κρίση του 1929. Απλά σκιαγράφησα εκείνα που νομίζω ότι θα έλεγε για την δική μας Κρίση, και τα Μνημόνια, και τα συνέκρινα με τις θέσεις των υποτιθέμενων εγχώριων οπαδών του. Έτσι κι εδώ. Δεν ασχολούμαι με το κατά πόσο είχε δίκιο ο Keynes σε αυτά που έλεγε για την Κρίση του 1929. Απλά, αναφέρομαι σε αυτά που θα ήθελε να μας πει για την δική μας Κρίση και τα αντιπαραθέτω σε εκείνα που μας λένε οι περισσότεροι των αυτοπαρουσιαζόμενων ως οπαδοί του. Βέβαια, πρέπει να πω ότι, όπως και οι οπαδοί όλων των μεγάλων στοχαστών, έτσι και οι Κεϋνσιανοί είναι διασπασμένοι σε πολλές ομάδες. Επιτρέψτε μου λοιπόν να αναφερθώ στην πλειοψηφία τους που βρίσκονται ενταγμένοι στα δύο μεγάλα κόμματα και που, αν τους ρωτήσεις, θα σου απαντήσουν ότι, ναι, είναι Κεϋνσιανοί. (*)

Ποια είναι η βασική τοποθέτηση αυτών των Κεϋνσιανών για τα τεκταινόμενα στην χώρα μας; Θεωρούν ότι η σημερινή πολιτική της κυβέρνησης Παπαδήμου είναι μονόδρομος. Προσυπέγραψαν μια νέα δανειακή συμφωνία, και ένα νέο «σταθεροποιητικό πρόγραμμα», που θεμελιώνονται σε μια απλή παραδοχή: Η έξοδος από την Κρίση θα έρθει μέσα από τον συνδυασμό (α) νέων μειώσεων μισθών και  συντάξεων, (β) νέων μειώσεων δημοσίων δαπανών, και (γ) διαρθρωτικών αλλαγών. Όπως φαίνεται από τα πιο πάνω, η παραδοχή αυτή έρχεται σε απόλυτη, συντριπτική σύγκρουση με την βασικότερη των ιδεών του Keynes. Θα μου πείτε: Και τι έγινε; Σωστά. Μπορεί κάλλιστα οι διαμορφωτές της οικονομικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ (υπάρχουν άραγε;) και της Νέας Δημοκρατίας να απαντήσουν ότι, πράγματι, αποφάσισαν πως ο Keynes είτε είχε πάντα άδικο είτε ότι δεν ισχύει η σκέψη του σήμερα. Θεμιτό. Σε αυτή την περίπτωση όμως, πρέπει να απαιτήσουμε από αυτούς δυο πράγματα:

• Πρώτον, να βρουν το κουράγιο να αντιπαραθέσουν στον Keynes (και στον Hayek που απέρριπταν όταν έλεγαν ότι είναι Κεϋνσιανοί) την δική τους, καινοτόμο μακροοικονομική θεωρία, καταδεικνύοντας την εκλογίκευση που αυτή η νέα θεωρία τους προσφέρει στις Μνημονιακές πολιτικές που ακολουθούν με τόσο ενθουσιασμό και αυτοπεποίθηση.

• Δεύτερον, να σταματήσουν να προσποιούνται ότι οι Μνημονιακές πολιτικές στην Ευρώπη ολόκληρη μπορούν να ειδωθούν ως μια μορφή σύγχρονου Κεϋνσιανισμού (επειδή βασίζονται σε μεγάλες κρατικές παρεμβάσεις στην οικονομία της ευρωζώνης). Αν θέλουν άλλοθι για κινήσεις που μόνο στόχο έχουν την εξασφάλιση της Πτωχοτραπεζοκρατίας, ας δημιουργήσουν την δική τους οικονομική θεώρηση, αντί να κρύβονται πίσω από ένα κακέκτυπο όσων έλεγε ο Keynes.

Πολλοί μου λένε ότι κουράστηκαν με την θεωρητικολογία. Ότι τώρα προέχει η πράξη. Συμφωνώ. Όμως, ξέρετε, οι αντιφάσεις στις οποίες πέφτουν οι πολιτικοί μας ως προς την δική τους, υποτιθέμενη, ιδεολογία έχει πολλά να μας διδάξει για τα κίνητρα και την πολιτεία τους. Στον βαθμό που πρέπει να τους κρίνουμε, ιδίως τώρα που πλησιάζουν εκλογές, έχει πρακτική αξία το θεωρητικό τους ξεμπρόστιασμα. Έχοντας λοιπόν αναφερθεί εκτενώς στους «Δεσμευμένους Ελευθεριάζοντες» και στους «Συνθηκολογημένους Κεϋνσιανούς», ήρθε η στιγμή να στραφούμε (βλ. επόμενο άρθρο), στους «Συντηρητικούς Μαρξιστές»...

(*) Όλοι οι προηγούμενοι υπουργοί οικονομικών, με εξαίρεση τον κ. Μάνο, έχουν επιρρεαστεί από τον Keynes ή και δηλώνουν Κεϋνσιανοί. Ιδίως το ΠΑΣΟΚ, είναι αδύνατον να αρθρώσει πολιτικο-οικονομικό λόγο ξανά χωρίς να βασιστεί στα λεγόμενα του Άγγλου οικονομολόγου. Εκτός κι αν κ. Βενιζέλος κατορθώσει να ιδρύσει δική του σχολή οικονομικής σκέψης...

*Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη "Κρίσης Λεξιλόγιο" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός.  

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών

• Αποστολή με Email

ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗ-Συνθηκολογημένοι Κεϋνσιανοί (μέρος Α')

Συνθηκολογημένοι Κεϋνσιανοί (μέρος Α')

Καθώς οι εκλογές πλησιάζουν, το καθήκον μας είναι ένα: να βάλουμε στο μικροσκόπιο όσους θέλουν να μας κυβερνήσουν. Προφανώς πρέπει να σκύψουμε προσεκτικά πάνω από τις διακηρύξεις τους για το τι θα κάνουν την «επόμενη μέρα». Επειδή όμως έχουμε κάθε λόγο να μην βασιζόμαστε απόλυτα στις διακηρύξεις τους αυτές, καλό είναι να βρούμε καινοτόμους τρόπους να τους κρίνουμε. Μία ιδέα είναι να μελετήσουμε πόσο συνεπείς είναι οι διακηρύξεις τους με την ιδεολογία που οι ίδιοι λένε ότι τους βοηθά να κατανοήσουν τον κόσμο ώστε να τον «αλλάξουν» (για να μην πω να του «αλλάξουν τα φώτα» και θεωρηθώ κυνικός). Το λέω αυτό επειδή το πόσο συνεπείς είναι με την ιδεολογία που οι ίδιοι διάλεξαν είναι ένας καλός μπούσουλας για να καταλάβουμε πόσο συνεπείς θα είναι με τις διακηρύξεις τους.

Τρεις είναι οι βασικοί ιδεολογικοί άξονες στους οποίους στηρίζονται μια σειρά από κόμματα που ζητούν την ψήφο μας: (Α) Οι ευθεριάζοντες-νεοφιλελεύθεροι που εναποθέτουν την πίστη τους στην «επιστροφή» σε μια ανόθευτη αγοραία οικονομία όπου το κράτος συρρικνώνεται και οι μειώσεις μισθών και τιμών οδηγούν στην έξοδο από την Κρίση. (Β) Οι Κεϋνσιανοί που, παραδοσιακά, υποστήριζαν ότι έξοδος από την Κρίση δεν γίνεται χωρίς ένα κράτος το οποίο παρεμβαίνει δραστικά για να ρυθμίζει την συνολική ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών. Και (Γ) Οι Μαρξιστές που θεωρούν ότι ούτε το Κράτος ούτε και η αγορά δύναται να εκπολιτίσει και να «ρυθμίσει» ένα εξ κατασκευής απολίτιστο, χαοτικό και αναποτελεσματικό σύστημα (τον καπιταλισμό). Όλα τα κόμματα που σε λίγο θα αρχίσουν να μας βομβαρδίζουν με προπαγανδιστικό «υλικό» εμπίπτουν σε ένα από αυτά τα τρία ιδεολογικά ρεύματα. ΝΔ και ΠΑΣΟΚ κινούνται λίγο-πολύ στον άξονα Β (με τις μεταξύ τους διαφωνίες να έχουν περιοριστεί στην σφαίρα των πολιτιστικών, ιστορικών και προσωπικών διαφορών). Η Αριστερά, όπως είναι λογικό, τοποθετείται στον άξονα (Γ). Τέλος, κόμματα όπως η Δράση και η Δημοκρατική Συμμαχία προσπαθούν να αρθρώσουν ιδεολογικό λόγο εκπορευόμενο από τον άξονα (Α). Έχει ενδιαφέρον να δούμε πόσο συνεπείς είναι όλοι τους με τον ιδεολογικό άξονα που επέλεξαν.

Την αρχή αυτού του «ελέγχου συνέπειας» τριών πολιτικών χώρων την έκανα σε προηγούμενο άρθρο με τίτλο «Δεσμευμένοι Ελευθεριάζοντες», αναφερόμενος σε εγχώριους πολιτικούς, αλλά και γενικότερα διαμορφωτές της κοινής γνώμης οι οποίοι δηλώνουν επηρεασμένοι από ριζοσπάστες του νεοφιλελευθερισμού, π.χ. τον αυστριακό Friedrich von Hayek [βλ. άξονα (Α) την προηγούμενη παράγραφο]. Η κριτική που τους άσκησα ήταν ότι, την στιγμή που αρχίζουν να μιλούν για Μνημόνια και Δανειακές, για κάποιον περίεργο λόγο, παύουν να είναι συνεπείς με την ιδεολογία και την θεώρηση που οι ίδιοι λένε ότι ασπάζονται. Σήμερα ήρθε η σειρά των «Συνθηκολογημένων Κεϋνσιανών» - πρόκειται για τον όρο που αποφάσισα να χρησιμοποιήσω για να αναφερθώ σε πολιτικούς, συναδέλφους και εν γένει σχολιαστές, οι οποίοι θεωρούν μεν τους εαυτούς τους οπαδούς του Keynes αλλά των οποίων οι τοποθετήσεις ως προς τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη σήμερα θα έκαναν, πιστεύω, τον φλεγματικό Βρετανό να φρίξει.

Η συνεισφορά του Keynes

Στις δύσκολες μέρες του Μεσοπολέμου, τότε που η Κρίση θέριζε και παράλληλα έσπερνε τις θύελλες που ακολούθησαν την επόμενη δεκαετία, ένας οικονομολόγος στάθηκε όρθιος, αποτίναξε από πάνω του τα ιδεολογήματα που είχε κληρονομήσει από τους δασκάλους του, και προσπάθησε να εξηγήσει κάτι που είχε ξαφνιάσει τόσο τον ίδιο όσο και τους δασκάλους του: το γεγονός ότι όσο και να έπεφταν οι μισθοί, όσο και να μειωνόταν το επιτόκιο, όσο και να συρρικνώνονταν οι δημόσιες δαπάνες, η απασχόληση, οι επενδύσεις, η οικονομική δραστηριότητα, τα ελλείμματα δεν έλεγαν να βελτιωθούν. Όσο περισσότερο ήταν διατεθειμένοι να δουλέψουν για ψίχουλα οι εργαζόμενοι, τόσο πιο έντονα διστακτικοί γίνονταν οι εργοδότες να τους προσλάβουν. Όσο πιο χαμηλό το επιτόκιο, τόσο πιο πολύ απέφευγαν οι εργοστασιάρχες να δανειστούν ώστε να επενδύσουν σε νέα προϊόντα, νέα μηχανήματα, νέους ιμάντες παραγωγής. Ο καιρός πέρναγε, οι μισθοί έπεφταν, το επίσημο επιτόκιο κατέρρεε, τα περιουσιακά στοιχεία εξανεμίζονταν, αλλά οι «αγορές» αρνιόντουσαν πεισματικά να ανακάμψουν: οι επενδύσεις που θα έλκυε η ραγδαία πτώση του εργασιακού κόστους και του κόστους δανεισμού απλά δεν ερχόντουσαν.

Επρόκειτο για πραγματικό μυστήριο. Στην λαϊκή αγορά, όταν δεν πουλιέται ένα λαχανικό ή φρούτο, ο πωλητής κάποια στιγμή ρίχνει την τιμή του, συνήθως γύρω στο μεσημέρι, κι εφόσον την ρίξει αρκετά η πραμάτεια του πουλιέται. Το ίδιο και με τα αυτοκίνητα, τα σπίτια, τα αεροπλάνα: η μείωση της τιμής τους προσελκύει αγοραστές. Γιατί δεν συνέβαινε στην περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης του Μεσοπολέμου κάτι ανάλογο με το αγαθό «εργασία»; Γιατί η ραγδαία πτώση της «τιμής» του δεν οδηγούσε στην αύξηση της ζητούμενης «ποσότητας» (δηλαδή των θέσεων εργασίας, της απασχόλησης); Αυτό το μυστήριο ανέλαβε να κατανοήσει, και κατόπιν να μας εξηγήσει, ο Keynes. Πως; Με μία απλή υπόθεση: ότι αυτό που ισχύει στις λαϊκές αγορές, στην αγορά αυτοκινήτων και στερεοφωνικών δεν ισχύει σε δύο «τζαναμπέτικες», «δύστροπες» αγορές – στην αγορά εργασίας και στην αγορά χρήματος. Σε όλες τις άλλες αγορές, όταν η τιμή πέφτει οι πωλήσεις αυξάνονται. Σε περίοδο Κρίσης όμως, έλεγε ο Keynes, σε αυτές τις δύο αγορές, όταν η οικονομία μπει στην δίνη της Ύφεσης, η μείωση της «τιμής» δεν συνεπάγεται αύξηση των «πωλήσεων». Στις αγορές εργασίας και χρήματος, σε περιόδους που ολόκληρη η οικονομία φθίνει, η μείωση των «τιμών», δηλαδή του μισθού και του επιτοκίου, μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει σε μείωση των «πωλήσεων», δηλαδή της απασχόλησης και των επενδύσεων.

Με αυτή την σκέψη, ο Keynes εισήγαγε στην οικονομική επιστήμη την ιδέα ότι αλλιώς λειτουργεί «κατ’ ιδίαν» μια αγορά προϊόντων και υπηρεσιών και αλλιώς λειτουργούν όλες οι αγορές μαζί. Ότι οι κανόνες που διέπουν το «επί μέρους» (π.χ. την αγορά υπολογιστών) δεν ισχύουν για το «όλον» (για την οικονομία στο σύνολό της). Από τότε, από την έκδοση της Γενικής Θεωρίας του (το 1936), αρχίζει ο διαχωρισμός μεταξύ μικροοικονομικής (η μελέτη των «επί μέρους») και της μακροοικονομικής (η μελέτη της οικονομίας ως ένα «οργανικό σύνολο», με έμφαση στις «προβληματικές» αγορές της εργασίας και του χρήματος). Με άλλα λόγια, ο Keynes ισχυρίστηκε,  με πολλή πειθώ, ότι στην οικονομία υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ του «μικρού» και του «μεγάλου», μεταξύ των κανόνων που διέπουν μια επιχείρηση ή έναν κλάδο κι εκείνων που διέπουν μια μακρο-οικονομία. Ήταν κάτι αντίστοιχο με εκείνο που είχε συμβεί πριν μερικά χρόνια στον χώρο της Φυσικής, όπου επιστήμονες όπως ο Neils Bohr είχαν αποδείξει πως οι κανόνες που ισχύουν στον μικρόκοσμο, στο επίπεδο των κβάντων, δεν ισχύουν επ’ ουδενί στις διαστάσεις που μπορούμε να αντιληφθούμε με τις αισθήσεις μας.

Το Μέγα Έλλειμμα εν καιρώ Κρίσης, κατά Keynes

Από τα πιο πάνω κρατάμε ένα: Για τον Keynes, η αρχή της κατανόησης του τι συμβαίνει εν μέσω Κρίσης είναι το να κατανοήσουμε πως, με το που ξεσπά η Κρίση, η μείωση των μισθών δεν αυξάνει την απασχόληση αλλά, αντίθετα, ενισχύει την ανεργία. Παράλληλα, η μείωση των επιτοκίων αποτυγχάνει στο να προσελκύσει επενδυτές στην πραγματική οικονομία. Ακόμα χειρότερα, όσο ζει και βασιλεύει η Ύφεση, έλεγε ο Keynes, τόσο η απασχόληση όσο και οι επενδύσεις θα υποχωρούν με κάθε συζήτηση για περαιτέρω μείωση μισθών, συντάξεων αλλά και επιτοκίων. Πριν εξηγήσω το επιχείρημά του, να πω ότι ο Keynes ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός στο να τονίζει πως τα παραπάνω ισχύουν μόνο στην περίοδο της Κρίσης. Εν πολλοίς δεν πίστευε στην συμμετρία. Άλλα ίσχυαν στους καιρούς των παχιών κι άλλα στους καιρούς των ισχνών αγελάδων. Στις καλές εποχές, η μείωση των επιτοκίων πράγματι ενισχύει τις επενδύσεις και η μείωση των πραγματικών μισθών μπορεί να παίζει κι αυτή θετικό ρόλο στην αγορά εργασίας. Όχι όμως αφότου έχει ξεσπάσει η Κρίση.

Τι σημαίνει Κρίση; Σημαίνει ότι, αρχικά, κάποιοι ανακαλύπτουν ότι δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους (π.χ. τα στεγαστικά τους δάνεια, τις κάρτες τους, τα ομόλογα τους). Καθώς τα χρέη αυτά «σκάνε», αρχίζει μια καταστροφική ακολουθία καθώς σπάει σταδιακά η αλυσίδα της «πίστης». Ο Γιώργος δεν δίνει αυτά που χρωστά στην Μαρία, η Μαρία καθυστερεί τις αποπληρωμές της στον Κώστα, ο Κώστας φοράει φέσι στον Δημήτρη, εκείνος στην Κατερίνα κ.ο.κ. Εάν κάποιοι από αυτούς, π.χ. ο Γιώργος, είναι εργοδότης και αναγκαστεί να απολύσει τον Μάκη, τότε ο Μάκης μειώνει δραστικά τις δαπάνες του και αργεί να πληρώσει το νοίκι. Κάπως έτσι ξεκινά η χιονοστιβάδα της Ύφεσης. Με το που αρχίζει, όλοι μειώνουν τις δαπάνες τους με σκοπό την μείωση των χρεών τους, με τραγικό όμως αποτέλεσμα τα χρέη να αυξάνονται! Ας δούμε σε τι οφείλεται, σύμφωνα με τον Keynes, αυτό το παράδοξο.

Είτε επειδή έχουν μειωμένα εισοδήματα, είτε επειδή προβλέπουν (σωστά) πως θα έρθουν τα χειρότερα, όλοι αποφασίζουν να κάνουν οικονομίες και, όσο το δυνατόν, να μειώσουν τα χρέη που έχουν (σε τράπεζες, ο ένας στον άλλον, κλπ). Το σινάφι μου, οι οικονομολόγοι, αναφέρονται σε αυτή την «φάση» ως «φάση απομόχλευσης» (deleveraging). Προσέξτε τώρα τι πιστεύει ο Keynes ότι είναι  σημασία αυτής της «φάσης απομόχλευσης»: ο ιδιωτικός τομέας στο σύνολό του, υπό καθεστώς πανικού, προσπαθεί να καλύψει τα ελλείμματά του, να πάψει να δανείζεται, να αποπληρώνει όσο μεγαλύτερο μέρος των δανείων του μπορεί. Αν τώρα προσθέσουμε σε αυτό το σκηνικό ένα δημόσιο τομέα, ένα κράτος, είναι προφανές ότι, στην περίοδο αυτής της Κρίσης, τα ελλείμματά του θα διογκώνονται. Γιατί; Επειδή η μείωση των εισοδημάτων των ιδιωτών μειώνει τους άμεσους φόρους ενώ η μείωση της κατανάλωσης μειώνει τους έμμεσους. Όσο αποτελεσματική και να είναι (ή να μην είναι) η Εφορία, η Ύφεση μειώνει τα φορολογικά έσοδα την ώρα που αυξάνονται πολλά από τα δημόσια έξοδα (π.χ. τα επιδόματα ανεργίας του ΟΑΕΔ). Αν τώρα, όσο φουντώνει η «φάση απομόχλευσης» των ιδιωτών (νοικοκυριών και επιχειρήσεων) έρθει και η κυβέρνηση να κάνει μεγάλες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες (για να μειώσει τα δικά της ελλείμματα), προσέξτε τι συμβαίνει: Οι συνολικές δαπάνες στην χώρα, το σύνολο των ιδιωτικών και των δημόσιων δαπανών, μειώνονται έντονα και απότομα. Με τι όμως, μας ρωτά ο Keynes, ισούται αυτό το σύνολο δαπανών (ιδιωτικών και δημοσίων); Μα με το εθνικό εισόδημα βέβαια, με το ΑΕΠ! Καθώς λοιπόν μειώνεται το ΑΕΠ, με ρυθμό που αντικατοπτρίζει τον ρυθμό μείωσης τόσο των ιδιωτικών όσο και των δημόσιων δαπανών, μειώνονται τα εισοδήματα όλων (ιδιωτών αλλά και του κράτους). Όμως το βουνό χρέους που τους πλακώνει (τόσο τους ιδιώτες όσο και το κράτος), δεν μειώνεται αντίστοιχα. Άρα, τα χρέη ιδιωτών και δημοσίου μεγαλώνουν, τουλάχιστον ως ποσοστό των εισοδημάτων!

Επί της ουσίας, λοιπόν, το μάθημα που ήθελε να μας διδάξει ο Keynes ήταν ότι αυτό που είναι εύλογο για μια επιχείρηση, ένα νοικοκυριό, έναν κλάδο (δηλαδή ότι στις δύσκολες εποχές σφίγγεις το ζωνάρι για να μειώσεις τα έξοδα και τα χρέη σου), όταν εφαρμοστεί γενικά, τόσο από τους ιδιώτες όσο και από το κράτος, βαθαίνει την Ύφεση και εν τέλει αυξάνει (αντί να μειώσει) το Χρέος. Ο λόγος για αυτό το απαίσιο παράδοξο, έλεγε ο Keynes, είναι ότι, όσο ανθίζει η Κρίση, το μοναδικό έλλειμμα που διέπει τις ζωές μας και συντηρεί την Κρίση είναι το έλλειμμα ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών.  Δεν είναι ούτε το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού, ούτε το έλλειμμα στον ισολογισμό των επιχειρήσεων, ούτε το θεσμικό έλλειμμα (δυσλειτουργίες του κράτους), ούτε η διαφθορά, ούτε η Μαφία. Όλα αυτά είναι προβλήματα. Μεγάλα προβλήματα. Αλλά είναι προβλήματα που δεν θα αντιμετωπιστούν αν δεν βρεθεί πρώτα απάντηση στο Μέγα Έλλειμμα Ζήτησης.

Ο ρόλος των επιχειρήσεων, κατά Keynes

Την λύση θα την δώσουν οι επιχειρήσεις αυξάνοντας τις επενδύσεις τους, προσλαμβάνοντας εργαζόμενους, προχωρώντας τα σχέδιά τους για νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Σε αυτό ο Keynes συμφωνούσε με τους συναδέλφους του. Διαφωνούσε όμως έντονα στο πως θα επιτευχθεί η βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος. Του έλεγαν ότι οι επιχειρήσεις θα πράξουν το «καθήκον» τους με το που θα δουν τους μισθούς να μειώνονται, τα επιτόκια να πέφτουν, τις διαρθρωτικές αλλαγές να καταργούν τους φραγμούς που αντιμετωπίζει η επιχειρηματικότητα, το κράτος να μειώνει τις δαπάνες του ώστε να μην χρειάζεται να τους φορολογεί βάναυσα κλπ. (Ναι, σωστά το παρατηρήσατε – τίποτα το καινούργιο υπό το φως του ηλίου! Η ίδια συζήτηση γινόταν και τότε.) Η απάντησή του; Ανοησίες!

Και βέβαια οι επιχειρηματίες, έλεγε ο Keynes, προτιμούν να πληρώνουν χαμηλότερους μισθούς και επιτόκια, χαίρονται να βλέπουν το κράτος να μειώνει τα έξοδά του (και να τους ζητά λιγότερους φόρους), ποθούν διαρθρωτικές αλλαγές που τους λύνουν τα χέρια. Όλα αυτά σωστά. Εκτός θέματος όμως στον Καιρό της Κρίσης! Στην φάση της απομόχλευσης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα (βλ. παραπάνω για τον ορισμό της απομόχλευσης), οι μειώσεις μισθών, επιτοκίων και δημόσιων δαπανών, αντί να εμφυσήσουν αισιοδοξία και έφεση προς τις επενδύσεις, κάνουν τους επιχειρηματίες ακόμα πιο απαισιόδοξους και επιρρεπείς στις απολύσεις, στην περαιτέρω μείωση των επενδύσεων, στην αποχώρηση ακόμα κι από την χώρα. Αυτό ήταν το ριζοσπαστικό επιχείρημα του Keynes, με το οποίο έμεινε στην ιστορία. Πως το υποστηρίζει;

Μπείτε στην θέση ενός επιχειρηματία, μας προκαλεί ο Keynes, που εν μέσω Μεγάλης Ύφεσης βλέπει μια ευκαιρία να επενδύσει σε κάποια νέα παραγωγική μονάδα με στόχο την παραγωγή νέου, καινοτόμου προϊόντος. Το βράδυ, στο κρεβάτι του, είναι άγρυπνος, ανήσυχος. Δεν ξέρει αν πράγματι πρέπει να προβεί στην επένδυση αυτή ή όχι. Τον τρώει η αγωνία και η αβεβαιότητα για το αν το νέο προϊόν, όταν και εάν παραχθεί π.χ. σε έξι μήνες, θα βρει αγοραστές. Ότι θα το θέλουν οι αγοραστές, το γνωρίζει. Αυτό που δεν γνωρίζει είναι εάν οι αγοραστές αυτοί σε έξι μήνες θα έχουν χρήματα (και διάθεση να τα ξοδέψουν) για να το αγοράσουν. Από τι εξαρτάται; Από το γενικό κλίμα, σκέφτεται. Και το γενικό κλίμα, από τι εξαρτάται; Από το εάν επιχειρηματίες όπως ο ίδιος θα αποφασίσουν να πάρουν ρίσκα σαν αυτό που εκείνος πασχίζει να δει αν τελικά θα αναλάβει ή όχι. Εφόσον ένα μεγάλο ποσοστό επιχειρηματιών, όπως ο ίδιος, αποφασίσουν θετικά, τότε σίγουρα η αγορά θα κινηθεί (καθώς θα έχει αυξηθεί η απασχόληση και τα εισοδήματα θα έχουν, τουλάχιστον, σταθεροποιηθεί) και η ζήτηση θα ξαναγεννηθεί μέσα από τις στάχτες της. Αν, αντίθετα, μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό επιχειρηματιών πάρει το ρίσκο και επενδύσει, τότε η ζήτηση δεν θα υπάρξει σε έξι μήνες και ο ίδιος, αν είναι από εκείνους που επένδυσαν, θα χάσει τα χρήματά του.

Συνεχίζεται. Μην χάσετε αύριο το Β΄ Μέρος!

*Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη "Κρίσης Λεξιλόγιο", κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός.

Protagon.gr

από: Palmografos.com - Συνθηκολογημένοι Κεϋνσιανοί (μέρος Α') - Του Γιάνη Βαρουφάκη 

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ 1987! Πετρέλαιο – Ελληνοτουρκικά – Αιγαίο

03 / 01 / 2012

Μπορεί η συνεδρίαση να έγινε… το 1987, αλλά είναι σαν να έγινε -κυριολεκτικά- χθες.Όποιος το διαβάσει θα το πάρει στη κυριολεξία για προφητεία. Και όμως, ήταν η γνώση που μέχρι σήμερα επιμελώς έκρυβε το Ελληνικό πολιτικό κατεστημένο από τους πολίτες της χώρας.

  

• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 
 
• 

Πέρασαν 24 χρόνια από τότε!
Στα πρακτικά της Βουλής αποδεικνύεται η γνώση της ύπαρξης πετρελαίου στην Ελλάδα
Tο γιατί είναι εδώ το ΔΝΤ, το ποιος το έφερε, και το γιατί το έφερε, κάποιοι από εμάς το γνωρίζουμε, ωστόσο καλό είναι να το μάθουν και όσοι δεν το γνωρίζουν. Στα πρακτικά της βουλής, που ακολουθούν και που αφορούν τη συνεδρίαση που έλαβε μέρος στις 6 Απριλίου 1987, είναι δυνατόν να διαβάσει κανείς το πόσο καλά γνώριζαν οι Ελληνικές κυβερνήσεις την ύπαρξη του Αιγαιακού Ελληνικού πετρελαίου, αλλά και τι φοβήθηκαν και δεν προχώρησαν στην άντλησή του.
Μπορεί η συνεδρίαση να έγινε… το 1987, αλλά είναι σαν να έγινε -κυριολεκτικά- χθες.Όποιος το διαβάσει θα το πάρει στη κυριολεξία για προφητεία. Και όμως, ήταν η γνώση που μέχρι σήμερα επιμελώς έκρυβε το Ελληνικό πολιτικό κατεστημένο από τους πολίτες της χώρας. Μάλιστα, εγκληματικά φερόμενο, το ίδιο κατεστημένο, σήμερα πριμοδοτεί την άλωση της χώρας και την παράδοση κάθε εθνικού και δημόσιου πλούτου στα χέρια τρίτων.

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Δ’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ)
ΣΥΝΟΔΟΣ Β’
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΓΙΑΝΝΗ Ν. ΑΛΕΥΡΑ
ΤΟΜΟΣ ΕΚΤΟΣ
Συνεδριάσεις 4Β’ – ΡΣΤ’
17 Μαρτίου 1987 – 27 Απριλίου 1987
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΑ’ . . 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1987 , Σελίδα, 5159
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Γιάννης Ν. Αλευράς)..

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, χωρίς να θέλω να δημιουργήσω προβλήματα στην όλη διαδικασία, θέλω να γραφεί στα πρακτικά, να διατυπώσω κι εγώ τη διαμαρτυρία μου, διότι ξέρω ότι 4-5 συνάδελφοι που είναι στην Αίθουσα, πιθανώς δεν θα με ακούσουν, λόγω της κόπωσης.
Διαμαρτύρομαι, λοιπόν, κι εγώ και ξεκινώ την ομιλία μου τονίζοντας, ότι αυτή δεν θα είναι κάποια ομιλία με συνέχεια, με συγκεκριμένη δομή. Θα αναφερθώ σε 3-4 σημαντικά κατά την άποψη μου ζητήματα, που εν τούτοις και αυτά είναι πτυχές του όλου ζητήματος, το οποίο συζητούμε
σήμερα.
Στην αρχή θέλω να αναφερθώ για λίγο στο ιστορικό του θέματος.
Έχει γραφτεί στον ξένο Τύπο, αλλά και στον ελληνικό, ότι γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ’60, δηλαδή 2-3-5 χρόνια πριν από το 70, οι Αμερικανοί ολοκλήρωσαν τις έρευνες που έκαναν στην περιοχή μας για τα κοιτάσματα πετρελαίου και επεσήμαναν με τους δορυφόρους τους κοιτάσματα στο Βόρειο Αιγαίο. Ακολούθησε, η χαρτογράφηση αυτών των κοιτασμάτων με βάση τα στοιχεία που συνέλεξαν οι δορυφόροι και στην συνέχεια είχαμε από την πλευρά των Αμερικανών πάντοτε, την επεξεργασία των σχετικών στοιχείων.
Φαίνεται ότι οι Αμερικανοί έβγαλαν τα εξής περίπου συμπεράσματα: Ότι υπάρχουν κατ’ αρχήν κοιτάσματα πετρελαίου, πιθανώς πλούσια, και σύμφωνα με τη συνθήκη της Γενεύης του 1958, που αναφέρεται στα θέματα της υφαλοκρηπίδας, αλλά και σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάνης που ρυθμίζει τα ελληνοτουρκικά σύνορα, αυτά τα κοιτάσματα, είναι ελληνικά.
Οι εκτιμήσεις που έγιναν θα πρέπει να ήσαν οι εξής: Με την άντληση των πετρελαίων αυτών από τους ίδιους τους Έλληνες θα προέκυπτε μία ισχυροποίηση της Ελλάδος, ισχυροποίηση οικονομική, πολιτική και στρατιωτική.
Δεύτερο στοιχείο είναι, ότι αυτή η πρώτη εκτίμηση θα μπορούσε να οδηγήσει αργότερα σε μείωση ή και εξάλειψη της επιρροής των Αμερικανών στη Χώρα μας και επομένως θα προέκυπτε μακροπρόθεσμα μία ζημία στα πολιτικοστρατιωτικά, αλλά και οικονομικά συμφέροντα των Η.Π.Α.
Ακολούθησε η χάραξη της πολιτικής, από την πλευρά των Αμερικανών, στο συγκεκριμένο κρίσιμο χώρο του Αιγαίου με βάση αυτά τα δεδομένα.
Έχει δημοσιευτεί στον ξένο Τύπο, έχει γραφτεί και έχει συζητηθεί και εδώ στην Ελλάδα, ότι κατά πάσα πιθανότητα, κατά πάσα βεβαιότητα θα έλεγα, οι Αμερικανοί έδωσαν αυτούς τους χάρτες στους Τούρκους, οι οποίοι στη συνέχεια τους δημοσίευσαν ως δικούς τους χάρτες. Είναι φυσικό να ξέρουμε όλοι, ότι οι Τούρκοι δεν είχαν δυνατότητες να βρουν τα πετρέλαια, ούτε φυσικά να φτιάξουν χάρτες, τους οποίους αργότερα δημοσίευσαν. Αυτή είναι εργασία των Αμερικανών. Υπέδειξαν στη συνέχεια στους Τούρκους να θέσουν τις αμφισβητήσεις και διεκδικήσεις τους. Από τότε υποστηρίζουν σε κάθε περίπτωση τις διεκδικήσεις αυτές των Τούρκων. Αυτά είναι γνωστά.
Τέλος θα ήθελα να επισημάνω, ότι καθοδηγούν τους Τούρκους στην κλιμάκωση των πιέσεων και στις διάφορες σχετικές μεθοδεύσεις.
Το τελευταίο που μπορούμε να πούμε είναι, ότι οι Αμερικανοί εξοπλίζουν τους Τούρκους με ρυθμούς τους οποίους δεν μπορεί να παρακολουθήσει η Χώρα μας. Οι Αμερικανοί δηλαδή, με απλά λόγια, προτίμησαν αυτή τη συνταγή της ανάμιξης των Τούρκων στις ελληνικές υποθέσεις, επειδή αυτή είναι μία δοκιμασμένη μέθοδος από τους Άγγλους στην Κύπρο και μάλιστα με πολλή επιτυχία. Η άποψη μου είναι, ότι εδώ έχει εφαρμοστεί η κλασική μέθοδος του διαίρει και βασίλευε.
Οι Τούρκοι, όταν θα πήραν αυτά τα στοιχεία, είναι φυσικό να ανησύχησαν, γιατί γνωρίζουν ότι μια Ελλάδα ισχυρή όχι μόνο δεν μπορεί να είναι αντικείμενο εκβιασμών, προκλήσεων και ληστείας, αλλά σύμφωνα και με τους δικούς τους πάγιους φόβους μπορεί αυτό να σημάνει το τέλος των ονείρων τους για μια νέα οθωμανική αυτοκρατορία και για άλλα τέτοια κωμικά πράγματα.
Έχουμε επομένως εδώ να παρατηρήσουμε, ότι αμερικανικά και τουρκικά συμφέροντα συμπίπτουν και γι’ αυτο ακριβώς υπάρχει ένα είδος κοινής πολιτικής και στενής συνεργασίας Αμερικανών και Τούρκων, αλλά φυσικά για διαφορετικούς λόγους. Όλες οι ενέργειες των Τούρκων από τότε έχουν ως αίτιο τους πιο πάνω λόγους και είναι αποτέλεσμα της πολιτικής που αναφέραμε.
Επομένως, από δω και πέρα πρέπει να περιμένουμε ότι θα εξακολουθήσει η ίδια κατάσταση και δεν πρέπει κανείς Έλληνας να αυταπατάται, ότι μπορεί να υπάρξουν καλές προθέσεις, διάλογος με αποτελέσματα και όλα τα σχετικά.
Εκείνο που μπορούμε να περιμένουμε είναι, ότι χρειάζεται επαγρύπνηση απ’ όλους, ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, διπλωματική επίθεση, διεθνή ερείσματα, ισχυρή οικονομία, ομοψυχία, δραστηριοποίηση όλων των εθνικών δυνάμεων, αποφασιστικότητα και ετοιμότητα για όλα τα ενδεχόμενα και λεπτοί χειρισμοί.
Αυτά αναφέρονται στο παλαιό ιστορικό του θέματος και νομίζω ότι ήταν χρήσιμο να αναφερθούν, για να μπορούμε να έχουμε τη γενική πορεία από παλαιότερα μέχρι σήμερα, γιατί έτσι ερμηνεύονται τα γεγονότα και είμαστε έτοιμοι να κάνουμε σωστές εκτιμήσεις και να πάρουμε σωστές αποφάσεις.
Ένα άλλο σημαντικό θέμα, που πρέπει να αναφέρω, είναι το πρακτικό της Βέρνης. Θυμάστε ότι τον Αύγουστο του 1976 υπήρξε μια συμφωνία των Υπουργών Εξωτερικών Μπίτσιου και Τσαγλαγεντήλ που οδήγησε στην Έναρξη ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου. Αργότερα στις 2. 11. 76 υπήρξε μια συνάντηση Τζούνη και Μπριγκέλ και απ’ αυτή προέκυψε το πρακτικό της Βέρνης, που υπεγράφη στις 11 Νοεμβρίου. Το περιεχόμενο ήταν δέσμευση και από τις δύο πλευρές για αποφυγή προκλήσεων στο χώρο του Αιγαίου κατά τη διάρκεια του διαλόγου.
Έχω εδώ το κείμενο και θα το διαβάσω για τα πρακτικά. Αναφέρομαι στα άρθρα 6 και 7 του πρακτικού της Βέρνης:
«Αρθρο 6: Τα δύο μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωση όπως απόσχουν πάσης πρωτοβουλίας ή πράξεως σχετικής προς την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου, η οποία θα ηδύνατο να παρενοχλήσει τη διαπραγμάτευση.
Αρθρο 7 : Τα δύο μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωση, όπως, καθ’ όσον αφορά στις διμερείς των σχέσεις, απόσχουν πάσης πρωτοβουλίας ή πράξεως, η οποία θα έτεινε να μειώσει το κύρος του ετέρου».
Αν προσέξατε θα δείτε, ότι αυτά τα δύο άρθρα είναι διατυπωμένα τόσο ελεύθερα, ώστε να μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ερμηνεία από την πλευρά της Τουρκίας. Και ξέρετε πόσο κακόπιστοι είναι οι Τούρκοι και πόσο εφαρμόζουν ή όχι τις διεθνείς συμβάσεις, στις οποίες έχουν δεσμευθεί.
Είμαστε τώρα βέβαιοι, ότι ο διάλογος αυτός με βάση τις γνωστές τουρκικές διεκδικήσεις δεν θα μπορούσε ποτέ να καταλήξει σε συμφωνία.
Απλα οι Τούρκοι επεδίωκαν και πέτυχαν, τον ατέρμονα διάλογο, με σκοπό την παρεμπόδιση ή διακοπή της εκμετάλλευσης των ελληνικών πετρελαίων από τους Έλληνες. Και αυτό οι Τούρκοι το επέτυχαν, έως ότου ετοιμαστούν, δηλαδή έως ότου αποκτήσουν την αναγκαία στρατιωτική υπεροχή, για να μας επιτεθούν και να μας αρπάξουν τουλάχιστον το μισό Αιγαίο, όπως αυτό υπάρχει στα σχέδια τους και επανειλημμένα έχει διακηρυχθεί από την πλευρά τους.
Τα λάθη της Κυβέρνησης Καραμανλή στην περίπτωση αυτή της υπογραφής του πρωτοκόλλου είναι, πρώτο, ότι έκανε διάλογο με τους Τούρκους, καθ’ ην στιγμή οι Τούρκοι κατείχαν το 40% της Κύπρου. Το δεύτερο ότι άρχισαν ένα διάλογο, ο οποίος λόγω των διαφανών προθέσεων των Τούρκων δεν μπορούσε να καταλήξει σε αποτέλεσμα και τρίτο δεν συμφωνήθηκε αρχή και τέλος αυτού του διαλόγου. Ήταν δηλαδή αυτό ακριβώς που επεδίωκαν οι Τούρκοι. Αυτό βέβαια δεν μπορούμε να πούμε ότι το έκανε ηθελημένα η τότε Κυβέρνηση. Οπωσδήποτε, όμως, επιτεύχθη με πίεση των Τούρκων, με φανερό σκοπό να σταματήσουν επ’ αόριστον οι έρευνες για ανεύρεση και εκμετάλλευση πετρελαίων στο Αιγαίο.
Ποιά είναι τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησαν οι Τούρκοι, πώς κατάφεραν να πείσουν την Κυβέρνηση να δεχθεί τέτοια εξέλιξη, αυτό δεν φαίνεται ότι το γνωρίζουμε ακριβώς.
Αφήνουμε το θέμα αυτό στους ιστορικούς.
Η διακοπή του διαλόγου από την σημερινή Κυβέρνηση κατέστησε το πρακτικό της Βέρνης ανενεργό. Εμείς δεν έχουμε, κύριοι συνάδελφοι, να φοβηθούμε τίποτα για να είμαστε ευάλωτοι σε πιέσεις των Τούρκων.
Σήμερα εμείς μπορούμε, εάν κρίνουμε κατάλληλο τον χρόνο, να προχωρήσουμε σε έρευνες και εκμετάλλευση των πετρελαίων χωρίς καμιά δέσμευση.
Με το νομοσχέδιο αυτό η Κυβέρνηση αποκτά τον έλεγχο των αποφάσεων του κονσόρτσιουμ και ρυθμίζει τις εξελίξεις σύμφωνα με τα συμφέροντα του ελληνικού Λαού και διασφαλίζοντας τα γενικότερα συμφέροντα της.
Πριν κλείσω αυτό το θέμα θα ήθελα να θυμίσω και να σημειώσω, ότι τον Μάρτιο του 1978 συναντήθηκαν στο Μοντραί οι Πρωθυπουργοί Ελλάδος–Τουρκίας κύριοι Καραμανλής και Ετσεβίτ, προκειμένου, όπως άκακοινώθηκε τότε -διαβάζω επακριβώς- «να αποκατασταθεί ένας διάλογος ο οποίος δυνατόν να άρει τα εμπόδια προς εξεύρεση αμοιβαίως ικανοποιητικών λύσεων στα ελληνοτουρκικά προβλήματα». Τότε θυμάστε έγινε και η διακοπή των ερευνών.
Τώρα εκείνο που εγώ έχω να σημειώσω είναι, πώς είναι δυνατόν να υπάρξουν αμοιβαίως ικανοποιητικές λύσεις με κατεχόμενη από τους Τούρκους την Κύπρο, με συνεχείς απειλές και παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας, με προκλητικές διεκδικήσεις σε βάρος μας και τόσα άλλα αμέτρητα, εμείς τελικά δεν το κατανοούμε.
Επίσης είναι σημαντικό να αναφέρω για να γραφτεί στα πρακτικά, ότι η συζήτηση εκείνη Καραμανλή και Ετσεβίτ έγινε χωρίς ημερήσια διάταξη.
Κράτησε πάρα πολλές ώρες και εξ όσων τουλάχιστον έχουμε διαβάσει στον Τύπο δεν κρατήθηκαν πρακτικά.
Ακολούθησε μία συνάντηση ακόμα στις 10 Μαίου του 1978 στην Ουάσιγκτον, η οποία κατέληγε σε διατύπωση ευχών, αλλά δε φαίνεται ότι και από αυτή τη συνάντηση μάθαμε πολλά πράγματα για το τι ακριβώς συζητήθηκε.
Η ουσία είναι, ότι το πρακτικό της Βέρνης ίσχυσε εκείνα τα χρόνια με απαίτηση των Τούρκων και βέβαια επί ζημία των δικών μας συμφερόντων.
Ότι το πρακτικό αυτό υπήρξε επιζήμιο για τα εθνικά μας συμφέροντα, αποδεικνύεται, και εκ του ότι οι Τούρκοι το επικαλούνται συνεχώς ακόμη και τώρα που δεν υπάρχει διάλογος και που επομένως δεν έχει καμιά ισχύ.
Θέλω να πω λίγα λόγια για την αιγιαλίτιδα ζώνη και ελπίζω στο τέλος να σας δώσω την εικόνα ενός σεναρίου, που κυκλοφόρησε τις τελευταίες εβδομάδες.
Το θέμα της αιγιαλίτιδος ζώνης είναι γνωστό, αλλά θέλω να επισημάνω ορισμένα πράγματα.
Το πρώτο είναι ότι έχουμε δικαίωμα επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης, απόλυτο δικαίωμα, στα 12 ναυτικά μίλια. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσαμε να διασφαλίσουμε τις θέσεις μας στο Αιγαίο γενικά, και ειδικότερα στο θέμα της υφαλοκρηπίδας, χωρίς μεγάλες διεθνοπολιτικές τριβές. Η Τουρκία το γνωρίζει αυτό και επικαλείται την αρχή, της ευθυδικίας και την αρχή της επιείκειας, οι οποίες δεν μπορούν βέβαια να προσφέρουν στους Τούρκους καμιά σοβαρή νομική θεμελίωση. Γι’ αυτό ακριβώς η Τουρκία μάς απειλεί με πόλεμο, σε περίπτωση δηλαδή που εμείς θα προχωρήσουμε στην επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στη Χώρα μας.
Εγώ μπορώ να αναφέρω κάτι εδώ στη Βουλή υπεύθυνα. «Ότι δηλαδή γνωρίζω με απόλυτη βεβαιότητα, ότι και οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ δεν επιθυμούν την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στον χώρο του Αιγαίου από 6 σε 12 ναυτικά μίλια. Και δεν το επιθυμούν, διότι όταν γίνει αυτή η επέκταση όχι μόνο κατοχυρώνονται τα δικαιώματα μας στό χώρο του Αιγαίου και γίνονται αναμφισβήτητα, αλλά καταρρέει και ολη η πλαστή επιχειρηματολογία, περί του ότι η Τουρκία είναι χώρος με μεγαλύτερη στρατηγική σημασία από αυτή της Ελλάδος. Αυτό τι κάνει; Ανατρέπει τα δεδομένα και τους συσχετισμούς της περιοχής όπως είναι σήμερα. Και αυτό επίσης θα είχε σαν αποτέλεσμα, ότι το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί δεν θα μπορούν να ελέγχουν το χώρο όπως έχουν συνηθίσει.
Μπορώ να σας βεβαιώσω, ότι αυτή η δυνατότητα που έχουμε, για επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια, είναι, ένα πανίσχυρο όπλο στα χέρια της όποιας ελληνικής κυβέρνησης και πρέπει να γίνεται έντονη εκμετάλλευση στις όποιες διαπραγματεύσεις για τα εθνικά μας θέματα.
Έχω και μια άλλη πρόταση κατά τη γνώμη μου σημαντική. Έως ότου δηλαδή αντιμετωπίσουμε το θέμα της υφαλοκρηπίδας, συνολικά, δικαιούμεθα και μπορούμε να προβούμε σε τμηματική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης, χωρίς μάλιστα να δημιουργηθούν και εμπλοκές.
Προτείνω συγκεκριμένα την επέκταση της αιγιαλίτιδος ζώνης της νήσου Θάσου από 6 ναυτικά μίλια σε 12 ναυτικά μίλια. Επαναλαμβάνω, ότι προτείνω την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης μόνο της νήσου Θάσου. Θα μπορέσουμε έτσι απερίσπαστοι να προχωρήσουμε σε έρευνες και εκμετάλλευση των εκεί κοιτασμάτων, χωρίς προβλήματα. Η Τουρκία, αφ’ ενός μεν δεν ενοχλείται από αυτή τη συγκεκριμένη επέκταση, αφ’ ετέρου δε, δεν δικαιούται να αντιδράσει, διότι η ίδια η Τουρκία είχε επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη και στον Εύξεινο Πόντο και νότια προς την πλευρά της Κύπρου.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ : Η Κυβέρνηση το δέχεται;

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ : Εγώ το προτείνω αυτό κύριε συνάδελφε. Εγώ, ο Βουλευτής Κουτσογιάννης. Εγώ, παρακαλώ την Κυβέρνηση, αφού το αναφέρετε, να μελετήσει με προσοχή αυτή την πρόταση για τμηματική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης και πιστεύω ότι έτσι λύνονται πολλά προβλήματα. Οι μεγάλες δυνάμεις επίσης δεν εμποδίζονται στην περίπτωση αυτή στη ναυσιπλοΐα τους ή στην κίνηση πολεμικών σκαφών τους στην περιοχή.

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΑΝΟΣ : Είναι πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η πρόταση σας.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ : Είναι δική μου, δεν έχω καμίασυνεννόηση ούτε με τον κ. Υπουργό, ούτε με την Κυβέρνηση γενικότερα. Και η Νέα Δημοκρατία και η ΔΗΑΝΑ, δυστυχώς κατά τη γνώμη μου, επιμένουν να κτυπήσουμε ανατολικά της Θάσου στα 11 μίλια….

ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ : Εμείς δεχόμαστε την πρόταση τη δική σας εάν το δεχθεί η Κυβέρνηση.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ : Αναφέρομαι σ’ αυτά που είπατε περί Ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδος. Θα μου επιτρέψετε να πω, ότι σύμφωνα με όσα διάβασα στις εφημερίδες οι Τούρκοι δέχονται αυτό το σημείο, δηλαδή να κτυπήσουμε εμείς 11 μίλια ανατολικά της Θάσου. Το ερώτημα είναι γιατί το δέχονται. Είναι προφανές, ότι αμέσως μετά οι Τούρκοι θα προχωρήσουν σε γεώτρηση, η οποία θα είναι εκτός των δικών μας χωρικών υδάτων και έτσι θα προκληθεί σύγκρουση ή οπωσδήποτε εμπλοκή δεν ξέρω ποιας έκτασης και ποίας μορφής, κατά τη γνώμη μου αυτό ήταν το σενάριο. Και στις δυο περιπτώσεις θα είχαμε πτώση της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και πιθανώς και διχοτόμηση στο Αιγαίο. Αυτό είναι, μέσα στα σενάρια. Εγώ από τα στοιχεία που έχω δεν βλέπω ότι η Τουρκία ήταν έτοιμη για μεγάλη σύγκρουση και μπορώ να πω, γιατί δεν θα είχαμε τέτοια σύγκρουση, αλλά δεν πρέπει να παραλείψω να πω ότι τον τελευταίο μήνα πριν από την σύγκρουση παρατηρήθηκε μία μεγάλη και έντονη κινητικότητα.
Ουάϊμπεκερ, Περλ, γνωστοί τουρκόφιλοι και ανθέλληνες να βρίσκονται 1, 2 βδομάδες στην Αγκυρα, ο Οζάλ να πηγαίνει στην Αμερική, να κάθεται εκεί αρκετές μέρες και στη συνέχεια να πηγαίνει στο Λονδίνο. Αυτή όλη η κινητικότης, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι καθόλου συμπτωματική και κατά τη δική μου άποψη ταυτίζεται με τα γεγονότα και τις εξελίξεις εκείνων των ημερών. Ίσως αυτό έγινε, διότι η Κυβέρνηση έχοντας πιθανώς κάποιες πληροφορίες -δεν το γνωρίζω αυτό επίσημα- πρόλαβε και προχώρησε στη διατύπωση αυτού του σχεδίου νόμου. Όταν οι κύριοι αυτοί είδαν ότι το σενάριο δεν μπορούσε να προχωρήσει, να ασκήσουν πιέσεις και εκβιασμούς κ.λπ., τότε προχώρησαν στο δεύτερο σενάριο. Αυτή είναι η άποψη μου και θα παρακαλέσω να την έχετε υπόψη σας στις αναλύσεις που γίνονται. Υπάρχει περίπτωση να υπάρξει σύγκρουση Ελλάδος–Τουρκίας; Αυτό συμφέρει την Ελλάδα; Συμφέρει την Τουρκία;
Συμφέρει το ΝΑΤΟ; Συμφέρει τους Αμερικανούς; Να το δούμε.
Η επίσημη θέση των Αμερικανών, που εξεφράσθη από τον κ. Κίσιγκερ το 1976 είναι, ότι αποκλείεται κάθε στρατιωτική λύση στο Αιγαίο, έχω ολόκληρο το κείμενο εδώ από την εφημερίδα «ΒΗΜΑ», αλλά δεν χρειάζεται να το διαβάσω επειδή δεν έχουμε χρόνο. Το γιατί δεν συμφέρει πράγματι είναι γνωστό. Μία τέτοια σύγκρουση δεν μπορούν να εκτιμήσουν οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ, πού θα οδηγήσει και γι’ αυτό δεν συμφέρει. Εάν όμως γίνει κάποια εμπλοκή με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι ελεγχόμενη από τους Αμερικάνους, ολιγοήμερη και ελεγχόμενη, ασφαλώς θα γίνει.
Πότε θα γίνει αυτό; Όταν η Χώρα η δική μας θα βρεθεί σε κάποιο είδος διάλυσης, σε ακυβερνησία, σε οικονομική ή άλλη κρίση, σε παράλυση θα έλεγα, όπως έγινε δηλαδή στην περίπτωση του Αττίλα, τότε θα γίνει αυτη η επίθεση…
(Στο σημείο αυτό ακούγεται ο προειδοποιητικός ήχος λήξης του χρόνου ομιλίας του κ. Βουλευτή)
Κύριε Πρόεδρε, θα παρακαλούσα να μου δώσετε άλλο ένα λεπτό.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Παναγιώτης Ν. Κρητικός) : Όχι και άλλο λεπτό, κύριε Κουτσογιάννη.
ΠΗΓΗ:
http://www.hellenesonline.com/go/2012/01/praktika-ths-boylhs-1987-petrelaio-ellhnotoyrkika-aigaio/ 

03 / 01 / 2012 | Tags: Βουλή, Ελλάδα, ορυκτός πλούτος |  » Fal