Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2012

Η Απάτη των CDS

Η Απάτη των CDS

Έστω ότι η Τράπεζα Α έχει το 2009 μια μαύρη τρύπα 1 ΔΙΣ από επισφάλειες δανείων, αλόγιστη πολιτική μερισμάτων στους μετόχους, εξωπραγματικά μπόνους στα στελέχη της και από την υπεξαίρεση καταθέσεων από τους μεγαλομετόχους της.
Και έστω ότι η Τράπεζα Β έχει και αυτή μια μαύρη τρύπα παρόμοιου μεγέθους το 2009 και για τους ίδιους ανωτέρω λόγους.
Αυτή είναι σήμερα η καθημερινότητα του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος και η πραγματική αιτία της κρίσης.
Πως μπορούν να τακτοποιηθούν οι ισολογισμοί τους και να αποφευχθεί ο πανικός στην....αγορά ?
Λεφτά ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ αφού η ΕΚΤ δεν τυπώνει χρήμα όπως η FED και το όριο των εγγυήσεων, των τιτλοποιήσεων και του περαιτέρω δανεισμού έχουν εξαντληθεί.
Κινδυνεύει ακόμη και η ίδια η κάλυψη του κλασματικού αποθέματος.
Η βιομηχανία της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής απάτης ανακάλυψε τη λύση στο πρόβλημα.
Επιστρατεύτηκαν τα παράγωγα και, στην προκειμένη περίπτωση, τα CDS.
Ειδικότερα τα Sovereign CDS, αυτά που εκδίδονται για τη δήθεν ασφάλιση του δημοσίου χρέους.
Η Τράπεζα Α, μέσω μιας θυγατρικής της off shore στο Jersey, η οποία έχει μετοχικό κεφάλαιο π.χ. 1.000 ευρώ, εκδίδει ένα στοιχηματικό ασφαλιστήριο CDS στο Δημόσιο Χρέος της Ελλάδος, με τιμή έκδοσης 150 μ.β., δηλαδή 1,50%.
Η Τράπεζα Β, μέσω μιας θυγατρικής της off shore στα Cheyman, η οποία και αυτή έχει μετοχικό κεφάλαιο επίσης γύρω στα 1.000 ευρώ, εκδίδει παρομοίως ένα στοιχηματικό ασφαλιστήριο CDS στο Δημόσιο Χρέος της Ελλάδος, με τιμή έκδοσης πάλι κοντά στο 1,50%, αφού οι κινήσεις είναι παράλληλες και γίνονται κατά το ίδιο επίμαχο χρονικό διάστημα, περί τα τέλη του 2009.
Δηλαδή, με 1.000 ευρώ κεφάλαιο ο καθένας εγγυώνται την ασφάλιση όλου του Δημοσίου Χρέους.
Κάτι σαν να υπογράφει εγγυητής στα δάνεια του Βαρδινογιάννη, ο Πακιστανός που καθαρίζει παρ μπριζ στο φανάρι απέναντι από το γραφείο μου.
 Στη συνέχεια, η θυγατρική μαϊμού της Τράπεζας Α, πουλάει το CDS της στην Τράπεζα Β, η οποία το αγοράζει και το εγγράφει στον ισολογισμό της χρήσης 2009, στο ενεργητικό, στούς λογαριασμούς των λοιπών χρηματοοικονομικών επενδύσεων.
Η θυγατρική μαϊμού της Τράπεζας Β, πουλάει το CDS της στην Τράπεζα Α, η οποία ομοίως το αγοράζει και το εγγράφει και αυτή στον ισολογισμό της χρήσης 2009, στο ενεργητικό, στους λογαριασμούς των λοιπών χρηματοοικονομικών επενδύσεων.
Μόλις ολοκληρώνονται οι ανωτέρω συναλλαγές και οι αντίστοιχες λογιστικές εγγραφές, τα τμήματα μελετών και επενδύσεων των τραπεζών Α & Β πιάνουν δουλειά.

Συνεπικουρούμενα από τις εργολαβικές εκθέσεις των Οίκων Αξιολόγησης, τις συνεντεύξεις των γνωστών παπαγάλων, δημοσιογράφων, καθηγητών, γκουρού, αναλυτών, κλπ, κατασκευάζουν και διαδίδουν στην παγκόσμια κοινή γνώμη το μύθο της Δημιουργικής Χρεοκοπίας του Ελληνικού Δημοσίου.
 Το reality show που ακολουθεί και παίζεται κάθε μέρα, ανελλειπώς μέχρι και σήμερα, λανσάρει διάφορες βερσιόν δημιουργικής χρεοκοπίας, για όλα τα γούστα και τα βίτσια.
Ελεγχόμενη, επιλεκτική, ανεξέλεκτη, με δραχμή, ευρώ, δολλάριο, ευρωδραχμή, με τη Γερμανία μέσα, έξω, μέσα και έξω, με Τούρκους, Φυρομίτες, Μέρκελ, Σαρκοζί, Τρισέ, Ολι Ρεν, με το Στρως Καν βιαστή, παιδεραστή, κτηνοβάτη κλπ. κλπ.
 Μέσα σε αυτόν τον κατασκευασμένο πανικό, οι Τράπεζες Α & Β αρχίζουν τις μεταξύ τους προσυννενοημένες συναλλαγές και αγοραπωλησίες CDS, μεταβιβάζοντας συνεχώς και αμοιβαία, η μια στην άλλη, τους αντίστοιχους τίτλους των χαρτοφυλακίων τους, άσχετα με το αν κατέχουν ή όχι Ελληνικά ομόλογα.


Δημιουργείται μια πλασματική αγορά με εικονική ζήτηση τίτλων, ανεβαίνουν σταδιακά και προσυμφωνημένα οι τιμές των CDS και φτάνουν ας πούμε σήμερα τις 2.500 μ.β., δηλαδή το 25%.
Απόδοση χαρτοφυλακίου Τράπεζας Α, από 1,50% σε 25% = 1.666%,
 ήτοι το 1 ΔΙΣ χαρτοφυλακίου CDS στο λογαριασμό των λοιπών χρηματοοικονομικών επενδυσεων,
 γίνονται 1.666.666.666.666,66 (1 ΤΡΙΣ ΕΞΑΚΟΣΙΑ ΕΞΗΝΤΑ ΕΞΙ ΔΙΣ).
Απόδοση χαρτοφυλακίου Τράπεζας Β ομοίως.
Αποτέλεσμα.
Πριν αρχίσει το πανυγήρι με τα CDS, οι Τράπεζες Α & Β ήταν στην ουσία πτωχευμένες, αφού δεν μπορούσαν να αντλήσουν ρευστότητα από πουθενά και οι όποιες υγειείς τράπεζες είχαν απομείνει στον πλανήτη, αρνούνταν πεισματικά να τις δανείσουν.
Σήμερα οι Τράπεζες Α & Β βρίσκονται με ΕΙΚΟΝΙΚΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ 1.665.666.666.666,66 η κάθε μία (1.666.666.666.666,66 - 1.000.000.000 αρχικό έλλειμα = 1.665.666.666.666,66) και, παρότι στην πραγματικότητα είναι ακόμη πτωχευμένες, αφού δεν έχουν την απαιτούμενη ρευστότητα και φερεγγυότητα έναντι των καταθέσεων και των λοιπών υποχρεώσεών τους, γλύτωσαν το λουκέτο και την παραπομπή των διοικήσεών τους στα ποινικά δικαστήρια για τα αδικήματα της κακουργηματικής απιστίας, υπεξαίρεσης, απάτης κλπ.
Δεν έχουν δεκάρα τσακιστή στα ταμεία τους, αλλά έχουν δημιουργήσει εικονικές λογιστικές αξίες, που με την ανοχή της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών που τις εποπτεύουν, τους επιτρέπουν να παραμένουν ακόμη σε λειτουργία και να μαζεύουν τις καταθέσεις των αφελών πελατών τους.
Και ταυτόχρονα εξαπατούν τους πελάτες των επενδυτικών τους τμημάτων, αφού για να αντλήσουν τη ρευστότητα που χρειάζονται για την καθημερινή λειτουργία τους, πουλάνε στους αφελείς που νομίζουν ότι έγιναν επενδυτές τα χαρτιά των CDS, των οποίων τις τιμές οδήγησαν οι ίδιες στα ύψη, με την απάτη της χειραγώγησης και το τέχνασμα των διασταυρωμένων πωλήσεων, που συνοδεύονται και από υπέροχες τεχνικές αναλύσεις από τις οποίες "αποδεικνύεται" πέρα πάσης αμφιβολίας απόδοση επενδύσεως μεγαλύτερη από
 1.000 %, και όλα αυτά μέσα στην κορύφωση της κρίσης.
Και οι λαγοί τρέχουν να προλάβουν, μήπως και τελειώσουν τα χαρτιά των CDS ή μήπως καταγραφεί το Ελληνικό default και αυτοί λείπουν από το πάρτι.

Λεφτά δεν υπήρχαν στα ταμεία των Α & Β.
Δημιουργήθηκαν χαρτιά. Τα CDS.
Και τα χαρτιά έγιναν λεφτά.
Κάτι σαν τα θαύματα του Ιησού Χριστού.
Το παράδειγμα είναι σαφώς ακαδημαϊκό, για να γίνει το θέμα αντιληπτό στη βάση και την ουσία του.
Η ωμή πραγματικότητα της τραπεζικής αγοράς είχε μαύρες τρύπες πολύ μεγαλύτερες του 1 ΔΙΣ.
Και οι τράπεζες δεν ήταν μόνο 2, αλλά 15-20, σύμφωνα με έρευνα ειδικής επιτροπής της Κομισιόν, η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, ενώ θάβονται καθημερινά τα ευρήματα των αρμοδίων υπαλλήλων της.
Τα CDS δεν ήταν μόνο Ελληνικά, γιατί το θαύμα της Δημιουργικής Ελληνικής Χρεοκοπίας δεν έφτανε για να καλύψει όλες τις μάυρες τρύπες του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος.
Τα χρήματα των λαγών δεν έφταναν για να καλύψουν το bank run της τελευταίας 3ετίας, με αποτέλεσμα να να επινοηθούν οι ανά τον κόσμο δωσίλογοι του πολιτικού συστήματος της νέας τάξης, της Trilateral και της Bildeberg, προκειμένου να υποχρεωθούν στη χρηματοδότηση του πάρτι όλοι οι ανα τον κόσμο φορολογούμενοι, ανεξαρτήτως δυνατοτήτων και εισοδήματος.
Έτσι οι Α, Β και οι άλλες 23 τράπεζες του παιχνιδιού, αφού δημιούργησαν μια νέα, ιδιότυπη τραπεζική συνομοσπονδία, αυτή των ΠΤΩΧΕΥΜΕΝΩΝ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ - ΜΠΑΤΙΡΟΤΡΑΠΕΖΙΤΩΝ, αποφάσισαν να δανείσουν υπό όρους σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας τις χώρες των λαγών και των φορολογουμένων.
Και τότε επινοήθηκαν τα Μνημόνια, τα Collaterals και το Αγγλικό Δίκαιο, προκειμένου ότι δεν άρπαξαν σε λεφτά από τους λαγούς και τους φορολογούμενους, να το αρπάξουν σε κρατικές και ιδιωτικές περιουσίες, ακίνητα, μελλοντικά έσοδα, τιτλοποιήσεις φόρων, ήλιου, αέρα, ορυκτού πλούτου κλπ.
Εν των μεταξύ, οι λαγοί ζούν ακόμη το μύθο του επενδυτή και περιμένουν ο ISDA να κυρήξει τα defaults.
Και οι φορολογούμενοι ζούνε το μύθο της σωτηρίας της Πατρίδας τους.
Και ζήσαν αυτοί καλά και οι Μπατιροτραπεζίτες καλλίτερα.
Ποιός ιδιοφυής νους μπορεί να συνέλαβε τη μεγαλύτερη αυτή χρηματοοικονομική απάτη όλων των εποχών ?
Από που άραγε να την εμπνεύστηκε ?
Η έμπνευση είναι καθαρά Ελληνική.
Όχι από τη μυθολογία.
Αλλά από την απάτη που παίχτηκε με το Χρηματιστήριο το 1999.
Και το αστείο της υπόθεσης είναι ότι σήμερα, μετά από 12 ολόκληρα χρόνια, τη διαχειρίζονται - με έξωθεν εντολές - οι ίδιοι πρωταγωνιστές του ΕΠΟΥΣ ΤΗΣ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ του 1999.
Στην υγειά των κορόϊδων !!!

Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2012

Βαρουφάκης


Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα μικρό, υπερχρεωμένο κράτος. Επειδή όμως το χρήμα έρρεε παντού ως ασταμάτητη οικουμενική παλίρροια (παραγόμενη από ανόητες τράπεζες στην Wall Street, στο City, στην Βόρεια Ευρώπη), το κόστος δανεισμού ήταν παντού μηδαμινό κι έτσι κανείς δεν έδινε σημασία. Ξάφνου, το φθινόπωρο του 2008, η παλίρροια έδωσε την θέση της στην άμπωτη. Με την άμπωτη να «στεγνώνει» τον τραπεζικό τομέα από ρευστό χρήμα, σιγά-σιγά ήρθε και η στασιμότητα στην πραγματική οικονομία. Αναπόφευκτα, το εθνικό εισόδημα του μικρού, υπερχρεωμένου κράτους άρχισε να μειώνεται την ώρα που ο ρυθμός αύξησης του χρέους (δηλαδή το επιτόκιο) μεγάλωνε (ελέω διεθνούς έλλειψης ρευστότητας που ωθούσε τα επιτόκια προς τα πάνω). Κάποια στιγμή, κανείς δεν δάνειζε στο μικρό αυτό κράτος ώστε να εξυπηρετεί (δηλαδή να επανακυλύει) το χρέος που, το 2008, ανερχόταν στα €260 δις.
Κάπου εκεί, κατέφθασε η καλή τρόικα για να βοηθήσει να μην πτωχεύσει το μικρό κράτος. Για δύο χρόνια πλήρωνε για να αποτρέψει την πτώχευση. Αρχικά έδωσε €110 δις θέτοντας κάποιους όρους στο μικρό κράτος, όπως είναι λογικό να κάνει ο κάθε δανειστής. Ενάμιση χρόνο μετά, υποσχέθηκε άλλα €130 δις. Και, σαν να μην έφτανε αυτό, προσέθεσε στα «δώρα» που κόμιζε κι ένα «κούρεμα» προηγούμενων χρεών της τάξης (υποτίθεται) των €100 δις.
Όποιος δεν γνωρίζει τίποτα άλλο από τα παραπάνω (σωστά) δεδομένα, θα πρέπει να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτή η κυρία τρόικα είναι και φιλεύσπλαχνη και γενναιόδωρη: Συνολικά έδωσε €240 δις από την «τσέπη» της και μεσολάβησε με τους παλαιούς δανειστές του μικρού κράτους να «σβήσουν», να διαγράψουν δηλαδή, άλλα €100 δις. Δηλαδή, κόμισε €340 δις ως δώρα στο μικρό, υπερχρεωμένο κράτος.
Ας τα δεχθούμε όλα αυτά. Έστω λοιπόν ότι η κυρία τρόικα είναι, πράγματι, φιλεύσπλαχνη και γενναιόδωρη. Αυτό όμως σημαίνει ότι είναι και απελπιστικά ηλίθια. Ξέρω ότι είναι βαριά η λέξη αλλά, αλίμονο φίλες και φίλοι, πως μπορούμε να καταλήξουμε σε διαφορετικό χαρακτηρισμό (από το ότι η τρόικα αξίζει το Νόμπελ Βλακείας) όταν, με στόχο να καταπολεμήσει ένα χρέος της τάξης των €260 δις, άντε €298 δις το 2010, αφιέρωσε €340 δις αλλά το μικρό, υπερχρεωμένο κράτος, παρόλο αυτόν τον πακτωλό χρημάτων της κυρίας τρόικας, κατέληξε και πάλι να χρωστά πάνω από €345 δις!
Θα το πω άλλη μια φορά για να το συλλάβω κι ο ίδιος: Ένα μικρό κράτος της ευρωζώνης πριν δύο χρόνια είχε ένα δυσβάστακτο χρέος της τάξης των περίπου €300 δις. Η τρόικα προσέφερε στο μικρό αυτό κράτος, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, €340 δις για να το βοηθήσει. Και που φτάσαμε σήμερα; Φτάσαμε το μικρό μας κράτος να χρωστά €340 δις και βάλε. Μα αν το 2010 η κα Μέρκελ και ο κ. Strauss-Kahn  (αλήθεια τον θυμάστε αυτόν;) είχαν πει στον κ. Παπανδρέου «Γιώργο μας, παιδί μας, μην σκας, θα αποπληρώσουμε εμείς όλο το ελληνικό δημόσιο χρέος σήμερα», θα γλύτωναν €40 δις και η Ελλάδα δεν θα χρώσταγε δεκάρα!
Υπεραμυνόμενοι βέβαια του εαυτού τους (δηλαδή της μεγαλειώδους κουταμάρας τους) θα έλεγαν ότι δεν φταίνε εκείνοι αλλά το ελληνικό κράτος που δεν έκανε αυτά που υποσχέθηκε. Ορθόν αλλά εκτός θέματος. Μπορεί, πράγματι, να είναι αναμφισβήτητο ότι το ελληνικό κράτος δεν κατάφερε να κάνει σε δύο χρόνια, όπως είχε υποσχεθεί, όλες τις μεταρρυθμίσεις που χρόνιζαν για δεκαετίες. Είναι, όμως, ή δεν είναι αλήθεια ότι το ελληνικό δημόσιο μείωσε το πρωτογενές του έλλειμμα τα τελευταία δύο χρόνια (με μισανθρωπικές περικοπές, βεβαίως-βεβαίως, των εισοδημάτων των πιο αδύναμων) κατά περίπου 9%; Είναι ή δεν είναι αλήθεια ότι τέτοια μείωση δεν έχει ξαναγίνει πουθενά και ποτέ, σε καιρό ειρήνης και σε περίοδο ύφεσης, στην οικονομική ιστορία της ανθρωπότητας; Και στα δύο ερωτήματα η απάντηση είναι απολύτως θετική. Άρα, όσο ανεπρόκοπο κι αν είναι το ελληνικό κράτος (που σίγουρα είναι), η αλήθεια παραμένει αμείλικτη για την τρόικα: Παρέλαβαν τον Μάη του 2010 ένα χρέος λιγότερο των €300 δις, έβαλαν το ελληνικό δημόσιο να σφίξει βάναυσα το ζωνάρι του, βρήκαν €340 δις υπέρ του ελληνικού δημοσίου και κατέληξαν, παρά τις θυσίες του έλληνα μικρομεσαίου και των υπόλοιπων ευρωπαίων φορολογούμενων, να αυξήσουν (!!!) το ελληνικό δημόσιο χρέος κατά €40 δις. Και σαν να μην έφτανε αυτό, την ίδια εποχή κατάφεραν να συρρικνώσουν (όπως τους προειδοποιούσαμε ότι θα κάνουν) το εθνικό εισόδημα, από το οποίο θα πρέπει να αποπληρωθεί το χρέος, κατά 15%. Εύγε τρόικα!
Και τώρα;
Τώρα κατάλαβαν, πολύ αργά βέβαια, την κορυφαία κουταμάρα τους. Πήραν ένα πρόβλημα το οποίο μπορούσε να έχει διευθετηθεί με ένα ποσό των €40 ή €50 δις (π.χ. ένα άτοκο δάνειο τον Ιανουάριο του 2010) και το μετέτρεψαν σε μια μαύρη τρύπα του ενός τρις και βάλε – αν λάβουμε υπ’ όψη μας τα μνημόνια της πεσούσης Ιρλανδο-Πορτογαλίας, τα κρυφά μνημόνια της αποτελματωμένης Ιταλο-ισπανίας, και πάει λέγοντας.
Τώρα κατανόησαν ότι κάτι αντίστοιχο πέτυχαν και στους καλούς, αλλά σχεδόν το ίδιο αδύνατους, μαθητές της τάξης: στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία, όπου κι εκεί, παρά το ενθουσιώδες αυτομαστίγωμα των λαών αυτών, τα νούμερα είναι εξ ίσου καταδικαστικά για την κυρία τρόικα. Όσο για την

Ισπανία και Ιταλία, βρίσκονται κι αυτές ακριβώς στο ίδιο  μονοπάτι. Μόνο που όταν το δικό τους πολλαπλάσιο χρέος, και το δικό τους εθνικό εισόδημα, μπει στο στάδιο της σκοτοδίνης που βρίσκονται οι μικρότερες των πτωχευμένων χωρών-μελών, θα είναι πολύ αργά για την ευρωζώνη. Θα έχει έρθει το τέλος του δρόμου και η Γερμανία θα αναγκαστεί να φτιάξει μια νέα νομισματική ένωση ανατολικά του Ρήνου και βόρεια των Άλπεων – με κόστος την απώλεια των ασιατικών αγορών και τον τριπλασιασμό της γερμανικής ανεργίας.

Μπροστά σε αυτή την συνειδητοποίηση, έχει ξεσπάσει ένας γερός πόλεμος μεταξύ, ουσιαστικά, Φραγκφούρτης και Βερολίνου. Από την μία μεριά έχουμε τον χρηματοπιστωτικό τομέα, την Φραγκφούρτη, όπου επικρατεί σχεδόν ομοφωνία: Τα δάνεια της Ελλάδας θα αποπληρώνονται κανονικά τους επόμενους δύο μήνες, μέχρι να τελειώσουν (ελπίζουν «αισίως») οι Γαλλικές Προεδρικές εκλογές. Κατόπιν Ελλάδα και Πορτογαλία θα «ακρωτηριαστούν» και θα «καυτηριαστούν» ώστε να μην επεκταθεί η γάγγραινα στην υπόλοιπη ευρωζώνη.  Από την άλλη έχουμε την Καγκελαρία όπου επικρατεί μια μοναδική κακοφωνία: Κάποιοι συμφωνούν με την Φραγκφούρτη, άλλοι επιμένουν ότι η μοναδική «λύση» είναι η αποχώρηση της Γερμανίας από το ευρώ (και, συγκεκριμένα, η νομισματική απόσχιση από την Γαλλία), κάποιοι τρίτοι εμμένουν πως η ευρωζώνη πρέπει να διατηρηθεί ως έχει αλλά οι πτωχευμένες χώρες να ενισχυθούν ουσιαστικά. Μπροστά στο φάσμα αυτής της κακοφωνίας, η κα Μέρκελ τείνει, συντηρητική ούσα, υπέρ του status quo. Δηλαδή, στην συνέχιση της σημερινής ανοησίας, όπου κράτη σαν το δικό μας δέχονται εκατοντάδες δις με αποτέλεσμα το χρέος να… μεγαλώνει και το εθνικό εισόδημα να μειώνεται. Δεν είναι ότι η γερμανίδα καγκελάριος δεν κατανοεί ότι η σημερινή ατραπός οδηγεί στην καθίζηση όλης της ευρωζώνης. Η αμφιθυμία της γερμανικής ηγεσίας απλά αντανακλά το ότι από την μία μεριά νιώθουν πως στερούνται της πολιτικής υποστήριξης να αντιμετωπίσουν ορθολογικά την Κρίση (καθώς κάτι τέτοιο απαιτεί μόνιμη δέσμευση της Γερμανίας με την ευρωζώνη) ενώ από την άλλη διαφωνούν (και καλά κάνουν) με την λύση της Φραγκφούρτης – αυτό που ονομάζω ακρωτηριασμός-καυτηριασμός.
Η λύση της Φραγκφούρτης
Πριν μερικές μέρες ήμουν στην Φραγκφούρτη γυρίζοντας ένα ντοκυμαντέρ για το αγγλικό Channel 4. Στο πλαίσιο των γυρισμάτων μου δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσω με τρεις μεγαλοτραπεζίτες, με τον Πρόεδρο του Χρηματιστηρίου και με διευθυντή μιας εγχώριας σκιώδους τράπεζας. Αν και τους συνάντησα ξεχωριστά, η μεταξύ τους ομοφωνία ήταν εντυπωσιακή. Εν συντομία, κρίνουν ότι (όπως έγραψα παραπάνω), μετά τις γαλλικές εκλογές, Ελλάδα και Πορτογαλία θα οδηγηθούν στην έξοδο από την ευρωζώνη. Γιατί; Επειδή, όπως παραδέχθηκαν, η Γερμανία έσφαλε. Επειδή η θεραπεία των τελευταίων δύο ετών απεδείχθη δηλητηριώδης (όπως έγραφα πιο πάνω). Παραδέχονται με άλλα λόγια την κουταμάρα των Μνημονίων όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και των υπόλοιπων. Θεωρούν ότι τα Μνημόνια σκότωσαν την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Τις μετέτρεψαν σε μέλη των οποίων η γάγγραινα που προκάλεσε η λάθος θεραπεία δεν μπορεί πια να γιατρευτεί και πως χρειάζεται: (α) να σταματήσει η δηλητηριώδης θεραπεία (δηλαδή η σφικτή λιτότητα) στα υπόλοιπα μέλη που δεν έχουν ακόμα φτάσει στην φάση της γάγγραινας (Ιταλία, Ισπανία και, με λίγη προσπάθεια, Ιρλανδία), και (β) να καυτηριαστεί η πληγή που θα αφήσουν οι ακρωτηριασμοί της Ελλάδας και της Πορτογαλίας (δηλαδή, η αποχώρισή μας από το ευρώ). Και πως θα καυτηριαστούν; Με την παροχή περίπου €2 τρις φρέσκου χρήματος από την ΕΚΤ στις τράπεζες των εναπομεινάντων μελών (ιδίως της Ιταλίας και της Ισπανίας) και, παράλληλα, την διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, με παράλληλη στήριξη κάποιων από τις τράπεζές μας, ώστε οι δύο υπό ακρωτηριασμό χώρες να μην καταρρεύσουν εντελώς.
Πλάνη οικτρά
Η λύση της Φραγκφούρτης, αν και δεν έχει επικρατήσει, κερδίζει καθημερινά έδαφος στην Γερμανία. Αυτό εξηγεί εν μέρει κάποιες από τις ρήσεις του κ. Schauble και την γενικότερη δυστοκία που παρατηρούμε όσον αφορά το Μνημόνιο 2. (Ένας άλλος λόγος είναι ότι, μπροστά την αποκάλυψη της κουτής πολιτικής απέναντι στο ελληνικό χρέος, η γερμανική ηγεσία κερδίζει κάποιους πόντους εμφανιζόμενη να μην θέλει να ρίξει κι άλλα δις στην συγκεκριμένη μαύρη τρύπα.) Κανείς δεν γνωρίζει αν τελικά για πόσο πρυτανεύει ο συντηρητισμός της κας Μέρκελ ή αν θα επικρατήσει σύντομα ο ενθουσιασμός της Φραγκφούρτης για την λύση του ακρωτηριασμού-καυτηριασμού. Στις αράδες που ακολουθούν, και με τις οποίες κλείνω, θα μου επιτρέψετε να παραθέσω έξι λόγους γιατί η αισιοδοξία της Φραγκφούρτης (ότι δηλαδή είναι δυνατή η διάσωση της ευρωζώνης με την αποπομπή δύο ή περισσότερων χωρών) θεμελιώνεται σε πλάνη οικτρά.
1. Η Φραγκφούρτη υποθέτει πως γνωρίζει εκείνο που είναι εξ ορισμού άγνωστο, τουλάχιστον πριν την καταστροφή: το κόστος ενός ακρωτηριασμού. Οι διασυνδέσεις των τραπεζικών συστημάτων της Ελλάδας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, αλλά και της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, θα φανούν στο φώς της ημέρας μόνον Μετά την Καταστροφή – ακριβώς όπως οι διασυνδέσεις της σχετικά μικρής Lehman’s με το διεθνές τραπεζικό σύστημα ήταν αδύνατον να φανούν παρά μόνο μετά την Κατάρρευση.


2. Η μαζική παροχή φρεσκοκομμένου χρήματος στις τράπεζες της ευρωζώνης (μετά από ένα ακρωτηριασμό Ελλάδας-Πορτογαλίας) θα λειτουργήσει ως μια κολοσσιαία ένεση κορτιζόνης σε καρκινοπαθή: ναι μεν θα τον ανακουφίσουν για κάποιον καιρό αλλά, στο μεταξύ, ο καρκίνος θα κάνει την δουλειά του στο «εσωτερικό», μεγαλώνοντας, γινόμενος πιο κακοήθης και, εν τέλει, περισσότερο θανατηφόρος. Εν συντομία, όπως οι τράπεζες της Ιαπωνίας κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1990, ενισχυόμενες από ποτάμια ρευστότητας, έκρυβαν τις κακοήθειές τους επιταχύνοντας την αποτελμάτωση της πραγματικής οικονομίας, κάτι αντίστοιχο θα γίνει και σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία, το Βέλγιο, η Ισπανία. Όταν λοιπόν ξεσπάσει, από τους κόλπους αυτών των ίδιων τραπεζών, ένα νέο κύμα κρίσης, τότε ο ακρωτηριασμός της Ελλάδας και της Πορτογαλίας θα πάρει σβάρνα και την Ιταλία, την Ισπανία, με τελευταία και καλύτερη την Γαλλία. Όλα αυτά τα τρις που θα έχουν ξοδευτεί για να σωθεί ο γαλλο-γερμανικός άξονας θα έχουν πάει στράφι. Και το χειρότερο; Θα έχουν χαθεί τουλάχιστον τρία χρόνια οικονομικής ανάπτυξης. Αρκετά για να μείνει η Ευρώπη μονίμως πίσω από τις οικουμενικές εξελίξεις.

3. Οι απώλειες των φορολογουμένων στις πλεονασματικές χώρες, από τις πτωχεύσεις στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία, θα εντείνουν την αντίθεση των λαών της Γερμανίας, της Ολλανδίας κλπ στις νέες διασώσεις κρατών-μελών που δεν θα μπορούν να διασωθούν μόνον μέσω την παροχής ρευστότητας στις τράπεζές τους. Την ώρα που θα χρειαστούν περισσότερα χρήματα για νέα δάνεια, οι βόρειοι φορολογούμενοι που θα πρέπει να τα εγγυηθούν θα αρνηθούν πεισματικά.

4. Οι ξένες επενδύσεις (π.χ. της Κίνας, της Ρωσίας, των αμερικανικών επιχειρήσεων) στην ευρωζώνη θα στερέψουν μπροστά στο αποτρόπαιο θέαμα του ακρωτηριασμού-καυτηριασμού και της αβεβαιότητας που αυτός θα προκαλεί για το τι μέλλει γενέσθαι.

5. Σε έναν αλληλένδετο κόσμο, η λύση της Φραγκφούρτης θα σπείρει την αβεβαιότητα σε κάθε γωνιά της γης και, έτσι, θα ενδυναμώσει τους ανέμους της ύφεσης που, καθώς η γη είναι στρογγυλή, θα επιστρέψουν στην Γηραιά Ήπειρο δριμύτεροι, μεγαλώνοντας την ύφεση στις χώρες τόσο του Βορρά όσο και του Νότου, καθιστώντας το εγχείρημα της διάσωσης αυτού που απέμεινε από την κραταιά ευρωζώνη αδύνατον.

6. Ο έκτος λόγος είναι δομικός. Το πρόβλημα της ευρωζώνης δεν είναι η Ελλάδα που, όπως είδαμε, θα είχε αποφύγει δύο έτη παγκόσμιων πρωτοσέλιδων με μια πιο ήπια αντιμετώπιση. Το πρόβλημα της ευρωζώνης είναι η έλλειψη ενός ενοποιημένου, πανευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου για τις τράπεζες, η ανικανοποίητη ανάγκη μιας νομισματικής ένωσης για έναν βαθμό ενοποίησης του δημόσιου χρέους και, τέλος, η απουσία μιας πραγματικά πανευρωπαϊκής επενδυτικής πολιτικής που να στρέφει τις αποταμιεύσεις (οι οποίες τριγυρνούν ανά τον κόσμο σαν μια άδικη κατάρα) προς παραγωγικές (και επικερδείς) επενδύσεις στις περιοχές και τους κλάδους που τις έχουν μεγαλύτερη ανάγκη (από την Ελλάδα έως την Α. Γερμανία). Κανένα μέρος αυτής της τριλογίας δομικών προβλημάτων δεν θα επιλυθεί με την μέθοδο του ακρωτηριασμού-καυτηριασμού. Κανένα. Όπερ μεθερμηνευόμενο, αν επικρατήσει η άποψη της Φραγκφούρτης, πολύ σύντομα τα ίδια φαινόμενα κατάρρευσης θα επανεμφανιστούν σε ό,τι έχει απομείνει από την ευρωζώνη.

Επίλογος
Όλοι, πλην μερικών εκ των πολιτικών μας, έχουν κατανοήσει την κορυφαία  κουταμάρα που μας ήρθε υπό την μορφή των δανειακών συμβάσεων (που έγιναν γνωστές ως Μνημόνια, Μεσοπρόθεσμα κλπ). Απεδείχθησαν δηλητηριώδεις για ολόκληρη την ευρωζώνη. Ακόμα και στην Φραγκφούρτη και στο Βερολίνο κατάλαβαν ότι, αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική, θα βουλιάξουν και οι ίδιοι. Έως εκεί συμφωνούν (για αυτό και ο ξύπνιος κ. Monti δεν φοβάται να διακηρύττει, ακόμα και μπροστά σε γερμανούς ιθύνοντες, «Φτάνει η λιτότητα!). Κάπου όμως εκεί αρχίζει η διαφωνία που τείνει να πάρει την μορφή καυγά: Ενώ η Φραγκφούρτη απέκτησε, πρόσφατα, μια αισιοδοξία ότι μπορεί να μην αλλάξει τίποτα πετώντας απλά Ελλάδα και Πορτογαλία εκτός ευρώ, το Βερολίνο διστάζει. Αυτό είναι καλό. Αλλά δεν αρκεί: Όσο ο δισταγμός του Βερολίνου σημαίνει συνέχιση της δηλητηριώδους «θεραπείας» των Μνημονίων, τόσο πιο κοντά θα έρθουν οι χώρες μας στην πραγματική γάγγραινα και τόσο πιο πολύ θα πλησιάσει η στιγμή που η Φραγκφούρτη θα υπερισχύσει, με αποτέλεσμα καταστροφικό για όλους: Βορρά και Νότο, Ανατολή και Δύση (και δεν αναφέρομαι μόνο στην Ευρώπη).
Κι εμείς; Ψηφίζοντας κάθε κουταμάρα που μας δίνουν, από τον Μάη του 2010 έως τώρα, αφήνουμε την άποψη της Φραγκφούρτης να κερδίζει έδαφος, ερχόμενοι όλο και κοντύτερα στην στιγμή του ακρωτηριασμού-καυτηριασμού μας. Αν, αντίθετα, είχαμε μια ηγεσία με το κουράγιο να πει όχι στα νέα δάνεια, πριν από την επικράτηση της Φραγκφούρτης, και παράλληλα δηλώνοντας ρητά ότι η θέση της Ελλάδας στην ευρωζώνη είναι αδιαπραγμάτευτη, τότε θα δίναμε στο Βερολίνο (το οποίο δεν θα αφήσει όσο παραμένει αντίθετο στην άποψη της Φραγκφούρτης να προχωρήσει ο ακρωτηριασμός) μια τελευταία ευκαιρία να σώσει την ευρωζώνη από την διπλή απειλή (α) των κουτών Μνημονίων και (β) της παράλογης λογικής της Φραγκφούρτης.


ένα άρθρο των πρωταγωνιστών

Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2012

ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ΤΟΛΜΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΗ: Βαρουφάκης- ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ

Βαρουφάκης


Άλλη μια φορά, τα «μέσα ενημέρωσης», τόσο εδώ όσο και στο εξωτερικό, στενάζουν πάνω από το λάθος ερώτημα. Το ερώτημα δεν είναι αν θα συμφωνηθεί η νέα δανειακή σύμβαση Ελλάδας-τρόικας. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει όταν (κι όχι εάν) δεν είναι δυνατόν να κρυφτεί η αποτυχία της.
Το ότι θα αποτύχει είναι δεδομένο. Με την ήδη αποτελματωμένη (εδώ και πολλούς μήνες) βιομηχανική παραγωγή να μειώνεται κατά 11,3% σε έναν μόνο μήνα (Δεκέμβριο), τα δημόσια έσοδα να κατρακυλούν κατά 18% τον επόμενο μήνα (Ιανουάριο), και την ανεργία να πετάει στο 20,9% (από 18.2% τον αμέσως προηγούμενο μήνα), το «πλάνο» του Μνημονίου Νο.2 βρίσκεται ήδη νοκ άουτ στο καναβάτσο της ζωής. Μόνο η ελληνική κυβέρνηση προσποιείται ότι είναι όρθιο. (Μην ξεχνάμε ότι ήταν ένα «πλάνο» που βασίστηκε στην υπόθεση ότι εντός του πρώτου τριμήνου του 2012 η οικονομία θα έχει ήδη σταθεροποιηθεί.)
Οπότε, ας περάσουμε χωρίς χρονοτριβή στο ερώτημα που δεν έχουμε το δικαίωμα να αγνοούμε: Τι θα γίνει όταν η αποτυχία της νέας σύμβασης γίνει το ίδιο ξεκάθαρη με εκείνη της πρώτης (του Μνημονίου Νο.1); Ας πάρουμε τα τρία σενάρια που θέτουν υποψηφιότητα αυτές τις μέρες στον διεθνή τύπο: Το πρώτο είναι να υπάρξει νέο κούρεμα (αυτή την φορά των δανείων που έχουμε πάρει από την τρόικα) συν νέα δάνεια από την... τρόικα. Το δεύτερο είναι να εξαναγκαστεί η Ελλάδα να εξέλθει από το ευρώ. Το τρίτο είναι να αφήσουν το ελληνικό δημόσιο να πτωχεύσει εντός του ευρώ. Ας τα πάρουμε ένα-ένα.
Σενάριο 1: Τρίτο Μνημόνιο
Δεν είναι λίγοι οι οπαδοί της νέας δανειακής συμφωνία, του Μνημονίου Νο.2,  που μου λένε: «Ας πάρουμε αυτά που μας δίνουν τώρα, κι όταν έρθει η στιγμή που θα αποδειχθεί ότι Μνημόνιο Νο.2 δεν περπατάει, θα μας κουρέψουν κι άλλα από αυτά που χρωστάμε.» Προφανώς αναφέρονται σε κούρεμα των δανείων από την τρόικα, καθώς αυτά που θα χρωστάμε στους ιδιώτες (μετά το όποιο PSI τώρα) θα διέπονται από το αγγλικό Δίκαιο, οπότε ένα κούρεμα θα οδηγήσει στην καταδίκη της χώρας στα αγγλικά δικαστήρια – μια εξέλιξη που καμία χώρα δεν θέλει. Πόσο πιθανό είναι όμως να μας «συγχωρήσει» ένα μέρος του χρέους η τρόικα; Κατ΄αρχάς, τα δάνεια της τρόικας αποτελούνται από τρία μέρη: (1) δάνειο από την ΕΚΤ, (2) δάνειο από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη και (3) δάνειο από το ΔΝΤ (το 1/3 του συνόλου).
Από αυτά τα τρία μέρη, το κομμάτι του ΔΝΤ δεν «αγγίζεται», καθώς το ΔΝΤ σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελε να υπάρξει τέτοιο παγκόσμιο προηγούμενο. Το ίδιο και με το (1), καθώς η ΕΚΤ είναι αποφασισμένη να ισχύει για τα δάνειά της ότι και με τα δάνεια του ΔΝΤ. Μένει λοιπόν το (2). Το (2) απαιτεί την εξής απόφαση από τα κοινοβούλια 16 χωρών (συμπεριλαμβανομένων και ήδη πτωχευμένων, όπως η Πορτογαλία, που είχαν εγγυηθεί ένα μέρος των δανείων του Μνημονίου Νο.1): Να βάλουν το χέρι στην τσέπη για πρώτη φορά προς όφελος της Ελλάδας!
Πράγματι, έως τώρα, τα υπουργεία οικονομικών των 16 δεν μας έστελναν χρήματα. Απλά εγγυόντουσαν τα δάνεια αυτά για το ελληνικό δημόσιο. Χέρι στην τσέπη θα βάλουν μόνο όταν το ελληνικό δημόσιο δεν τα αποπληρώνει στο ακέραιο (δηλαδή αν κουρευτούν και αυτά τα δάνεια). Πιστεύετε εσείς ότι μετά την αποτυχία και του δεύτερου Μνημονίου, οι 16 εταίροι μας της ευρωζώνης θα δεχθούν να βάλουν για πρώτη φορά το χέρι στην τσέπη για πάρτη του ελληνικού δημοσίου; Δεν χρειάζεται να απαντήσετε. Είναι προφανές ότι δεν θα το κάνουν.
Το μόνο που είναι πιθανόν να γίνει, και μάλιστα αρκετά σύντομα, είναι η ΕΚΤ να αποφασίσει όχι να μην χάσει αλλά να μην... κερδίσει από την δυστυχία του ελληνικού δημοσίου. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΚΤ έχει αγοράσει πάνω από €50 δις ελληνικών ομολόγων στο 80% της αξίας τους. Λέγεται ότι σχεδιάζουν την ανταλλαγή αυτών των ελληνικών ομολόγων με ομόλογα του EFSF αξίας ίσης με τα χρήματα που έδωσε η ΕΚΤ για να αγοράσει τα ελληνικά ομόλογα (δηλαδή το 80% της αξίας τους). Κατόπιν, το EFSF θα πουλήσει στην Ελλάδα τα ελληνικά ομόλογα σε μια αξία ίση με εκείνη των δικών της ομολόγων που έδωσε στην ΕΚΤ. Έτσι, το ελληνικό δημόσιο θα έχει επαναγοράσει στο 80% της αξίας τους τα ομόλογά του που έχει αυτή την στιγμή η ΕΚΤ στα βιβλία της. Με τι χρήματα θα τα αγοράσει όμως; Με χρήματα που θα της δανείσει η τρόικα ή το EFSF! Καθώς όμως αυτά τα χρήματα δανείζονται έντοκα, η ελάφρυνση του 20% μειώνεται. Με απλά λόγια, πολύ κακό για το τίποτα. [Προσέξτε ότι όλα αυτά δεν είναι παρά παιδιαρίσματα. Αν η ΕΚΤ ήθελε, μπορούσε να πει στην Ελλάδα ότι θα δεχθεί να πληρωθεί, όταν έρθει η ώρα, μόνο το 80% της αξίας των ελληνικών ομολόγων που διαθέτει. Δηλαδή αυτά που πλήρωσε για να τα αγοράσει. Όμως αυτό θα ήταν «απαράδεκτο» καθώς, στο νοσηρό μυαλό τους, το να μην κερδίσουν από την αγοραπωλησία ελληνικών ομολόγων συνιστά... χρηματοδότηση της Ελλάδας. Για να μην συνιστά κάτι τέτοιο, σκέφτονται να παίξουν τις κουμπάρες, με τον τρόπο που σας περιέγραψα. Τέτοια βλέπουν οι Αμερικάνοι κι οι Κινέζοι και βγαίνουν από τα ρούχα τους.]
Περιληπτικά, στην καλύτερη των περιπτώσεων, μετά την αποτυχία του Μνημονίου Νο.2, το όποιο επιπρόσθετο κούρεμα γίνει θα είναι πολύ μικρό. Τι θα σημάνει αυτό για το δημόσιο χρέος; Δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι μαζί με τα όποια οφέλη από το PSI, θα σταθεροποιηθεί; Όχι, δεν μπορούμε. Δεδομένου ότι η οικονομία μας είναι σε ελεύθερη πτώση (ελέω επιθετικών περικοπών), πολύ, πολύ σύντομα το δημόσιο χρέος θα βρεθεί και πάλι σε τροχιά προς το 150%. Γιατί; Επειδή μια χώρα της οποίας το δημόσιο χρέος είναι αρκετά πάνω από το 100% για να το σταθεροποιήσει πρέπει να έχει ένα ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομικής δραστηριότητας που να μην διαφέρει πολύ από το επιτόκιο με το οποίο δανείστηκε πρόσφατα. Ακόμα και στο 3% να ρίξει η τρόικα το επιτόκιο, με ρυθμό μεγέθυνσης στο -6% και -7%, το χρέος παραμένει εκρηκτικό.
Συνεπώς, η αποτυχία της σύμβασης του Μνημονίου Νο.2, που μεθαύριο καλούνται να υπερψηφίσουν οι βουλευτές μας, δεν υπάρχει πιθανότητα να οδηγήσει τους ευρωπαίους «εταίρους» μας να μας δώσουν και τρίτο Μνημόνιο. Μένουν λοιπόν τα εξής δύο σενάρια:
Σενάριο 2: Εξοβελισμός από το ευρώ
Κάθε μέρα που περνά, ακούγονται εντός της γερμανικής ελίτ όλο και πιο δυνατά οι φωνές που ζητούν να χρησιμοποιηθεί ο χρόνος που «κερδίζουν» με το Μνημόνιο Νο.2 ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για την εκπαραθύρωση της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Και πως θα το κάνουν αυτό; Με δύο τρόπους: (α) Καθιστώντας την ζωή τόσο αφόρητη στην Ελλάδα που ο λαός της να επιλέξει να φύγει τόσο από την ευρωζώνη όσο και από την ΕΕ, και (β) αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν θα στηρίζονταν από την ΕΚΤ σε μια περίπτωση πανικού των αποταμιευτών, κάτι που κάλλιστα μπορεί να προκαλέσει τον πανικό και την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος.
Οι φωνές αυτές (που παραμένουν μειοψηφικές στο Βερολίνο, αλλά οι οποίες δυναμώνουν) θεωρούν ότι, με τις τονωτικές ενέσεις του τρισεκατομμυρίου ευρώ που θα έχει κάνει στο τραπεζικό σύστημα η ΕΚΤ του κ. Draghi, οι κλυδωνισμοί από τον εξοβελισμό της Ελλάδας από το ευρωσύστημα θα είναι διαχειρίσιμοι. Όσοι το πιστεύουν αυτό είναι, κατά την ταπεινή γνώμη μου, επικίνδυνα ανόητοι. Πράττουν λάθος πανομοιότυπο με εκείνο του Hank Paulson, του υπουργού οικονομικών του Προέδρου Bush, όταν θεώρησε πως μπορεί να αφήσει την Lehman να καταρρεύσει απορροφώντας τους κραδασμούς μέσα από την παροχή ρευστότητας στις υπόλοιπες τράπεζες.
Εξακολουθώ λοιπόν να πιστεύω ότι όσοι σκέφτονται έτσι είναι βαθειά νυχτωμένοι: Οι διασυνδέσεις τόσο μεταξύ των ιδιωτικών τραπεζών όσο και μεταξύ των Κεντρικών Τραπεζών της ευρωζώνης είναι τόσο περίπλοκες που ο εξοβελισμός μίας χώρας θα οδηγήσει στην κατάρρευση της ευρωζώνης. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν θα επικρατήσουν οι επικίνδυνα ανόητοι στο Βερολίνο (δεν θα ήταν η πρώτη φορά άλλωστε). Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί εκτός ευρώ σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον επιταχυνόμενης Κρίσης που γρήγορα θα δει το ευρώ να εξαφανίζεται. Αν όντως έτσι συμβούν τα πράγματα (και ανεξάρτητα του πόσο καιρό θα πάρει στο ευρώ να διαλυθεί μετά από μία ελληνική έξοδο), σκεφτείτε τι κακό θα μας έχει κάνει το να έχουμε ήδη δεσμευτεί στο Μνημόνιο Νο.2.
  • Πρώτον, θα έχουμε ένα χρέος στους παλαιούς δανειστές μας (λόγω PSI) εκπεφρασμένο σε ευρώ και μάλιστα υπό το αγγλικό δίκαιο. Αυτό το χρέος, θα παραμείνει σε ευρώ όσο υπάρχει ευρώ. Κι όταν το ευρώ θα διαλυθεί (αν έχω δίκιο στην πρόβλεψή μου αυτή) η αξία του θα διαμορφωθεί, σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο, στην βάση μιας λογιστικής μονάδας (σαν το παλιό ECU που ήταν ο πρόδρομος του ευρώ) η οποία θα αντανακλά πιο πολύ την αξία του νέου γερμανικού νομίσματος!
  • Δεύτερον, τα χρέη μας τόσο του Μνημονίου Νο.1 όσο και του Μνημονίου Νο.2 (προς το ΔΝΤ και τους υπόλοιπους ευρωπαίους τέως εταίρους μας) θα τρέχουν σε σκληρό νόμισμα.
  • Τρίτον, τα έσοδα από τις όποιες ιδιωτικοποιήσεις κάνουμε (π.χ. του ΟΠΑΠ) θα έχουν χαθεί, καθώς θα τα έχουμε χρησιμοποιήσει για αποπληρωμή ενός μικρού μέρους των υπέρογκων δανείων μας και, βέβαια, δεν θα μπορεί το κράτος να τα χρησιμοποιεί στην πιο δύσκολη στιγμή του  –  τότε που θα βρίσκεται εκτός Ευρώπης και εκτός αγορών και δεν θα έχει ξένο συνάλλαγμα για να επιτρέπει στον ιδιωτικό τομέα να εισάγει βασικά αγαθά (κάτι που όσο είμαστε στο ευρώ δεν υφίσταται ως πρόβλημα καθώς οι επιχειρήσεις διαθέτουν άμεση πρόσβαση στο «ξένο» νόμισμα, στο ευρώ).
  • Τέταρτον, το εθνικό εισόδημα (το ΑΕΠ) θα είναι σημαντικά χαμηλότερο την ώρα που θα έρθει ο εξοβελισμός λόγω αποδοχής των μέτρων που συνοδεύουν το Μνημόνιο Νο.2.
Σενάριο 3: Μελλοντική πτώχευση εντός της ευρωζώνης
Αν τελικά οι φωνές που θέλουν τον εξοβελισμό της Ελλάδας από το ευρώ, μετά την σίγουρη αποτυχία του Μνημονίου Νο.2, δεν υπερισχύσουν, και κυριαρχήσει ο ορθολογικός φόβος πως μία έξοδος ενός μέλους θα φέρει την κατάρρευση όλου του ευρω-οικοδομήματος, τι άλλο μπορεί να συμβεί (δεδομένου ότι ένα Μνημόνιο Νο.3 είναι αδύνατον); Μα να αφεθεί η Ελλάδα να κάνει αυτό που κάνουν πολιτείες των ΗΠΑ εντός της μεγάλης ζώνης του δολαρίου: στάση πληρωμών μέχρις νεοτέρας! Το κράτος μας θα συνεχίσει να ζει εντός των ορίων που του επιβάλουν τα φορολογικά του έσοδα (κάτι που πρέπει να κάνει έτσι κι αλλιώς υπό το Μνημόνιο Νο.2) και η ΕΕ θα τρέχει και δεν θα φτάνει να καταλαγιάσει τον μεγάλο αναβρασμό που θα επικρατεί στις αγορές καθώς οι μαύρες τρύπες των τραπεζών θα έχουν μεγαλώσει κι άλλο και τα CDS θα έχουν πυροδοτηθεί ξεκινώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση πολλών μεγατόνων.
Κάπου εκεί η Ευρώπη θα κληθεί να αποφασίσει αν θέλει να σώσει το ευρώ ή όχι, κι αν ναι με ποιόν τρόπο. Αν όχι, γυρνάμε όλοι στα εθνικά μας νομίσματα ή δημιουργούνται και κάποια περιφερειακά (π.χ. ζώνη του μάρκου, λατινική ένωση, συν κάποια σκόρπια νομίσματα όπως δραχμή, ιρλανδικό πουντ κλπ). Αν ναι, η λύση που θα δοθεί δεν μπορεί να βασίζεται απλά στις περικοπές, στα δάνεια και στην τιμωρία. Θα ενέχει, θέλοντας και μη, τα τρία βασικά συστατικά που λείπουν στην σημερινή ευρωζώνη: Ενοποίηση τραπεζικών συστημάτων, ενοποίηση μεγάλου μέρους του δημόσιου χρέους και, βεβαίως, μια κοινή επενδυτική πολιτική που θα ανακυκλώνει περί το 10% των πλεονασμάτων υπό την μορφή παραγωγικών επενδύσεων στην περιφέρεια (ίσως χωρίς την εμπλοκή των εθνικών κυβερνήσεων – κάτι που θα ήταν ευχής έργον).
Συμπέρασμα
Τι θα συμβεί λοιπόν όταν αποδειχθεί περίτρανα η αποτυχία της σύμβασης που οι βουλευτές μας καλούνται να αποδεχθούν την Κυριακή; Από τα τρία σενάρια που μπορεί να σκεφτεί κανείς (βλ. πιο πάνω), το πρώτο είναι εκτός τόπου και χρόνου. Το δεύτερο θα προκύψει μόνο σε περίπτωση άλλης μιας πολιτικής αστοχίας της γερμανικής ελίτ. [Άρα, λαμβάνοντας υπ’ όψη μας το πρόσφατο παρελθόν, είναι πολύ πιθανόν να …   προκύψει.] Το τρίτο είναι το καλύτερο από τα τρία.
Ποιο από τα δύο αυτά σενάρια (το 2ο ή το 3ο;) είναι πιθανότερο; Θα θέλαμε το 3ο. Αλλά, όσον αφορά την βέλτιστη απόφαση στην ψηφοφορία της Κυριακής, είτε προκύψει το 2ο είτε το 3ο, ένα «ναι» στο Μνημόνιο Νο.2 θα έχει αποδυναμώσει την Ελλάδα στην πιο δύσκολή στιγμή την στιγμή που η αποτυχία του Μνημονίου Νο.2 γίνει φανερή.
Όπως είδαμε, στην περίπτωση που δεσμευτούμε στο Μνημόνιο Νο.2 και προκύψει το Σενάριο 2, ουσιαστικά θα έχουμε χρεώσει το κράτος μας με πολλά δις ώστε να εξαγοράσει η Γερμανία χρόνο για να μας εξοβελίσει από το ευρώ όταν οι ηγέτες της κρίνουν ότι τους συμφέρει - κι όταν η Ελλάδα είναι αποδυναμωμένη περισσότερο από σήμερα. Αν είναι να μας εκπαραθυρώσουν, γιατί φίλες και φίλοι να χρεωθούμε σήμερα τόσα δις ευρώ; Γιατί να μετατρέψουμε το 35% του δημόσιου χρέους μας στους ιδιώτες σε ομόλογα του αγγλικού δικαίου; Γιατί να αποδεχθούμε περικοπές που καταστρέφουν ό,τι έχει μείνει από τον παραγωγικό μας ιστό και που είναι τριπλάσιες από αυτές που αρκούν για να ζει το κράτος από τα φορολογικά του έσοδα (εφόσον αναβάλει μέχρι νεοτέρας τις αποπληρωμές των δανείων του);
Κι αν τελικά δεν μας δείξουν την πόρτα του ευρώ (κάτι που θεωρώ ότι τελικά δεν θα κάνουν), και η «προαναγγελθείσα» αποτυχία του Μνημονίου Νο.2 τους αναγκάσει να μας επιτρέψουν την στάση πληρωμών εντός της ευρωζώνης, γιατί να μην την κάνουμε τώρα, πριν δεσμευτούμε  με το Μνημόνιο Νο.2;
Επίλογος
Το επόμενο εικοσιτετράωρο οι τριακόσιοι της Βουλής θα κληθούν να πάρουν την τελευταία σημαντική απόφαση του πολιτικού τους βίου. Τους την παρουσιάζουν ως μονόδρομο. Ναι, μονόδρομος είναι. Ένας μονόδρομος που θα στερήσει και σε αυτούς, αλλά και σε μια ολόκληρη γενιά, το δικαίωμα να αποφασίζουν. Το Μνημόνιο Νο.2, που τους λένε να ψηφίσουν για να σωθεί η χώρα, θα αποτύχει. Όπως απέτυχε και το προηγούμενο. Το μόνο που θα πετύχει είναι να δημιουργήσει μια Ελλάδα που από τούδε και στο εξής, στερείται το δικαίωμα να επιλέγει.
Την Κυριακή, πριν φύγουν από το σπίτι τους για τη Βουλή, ας κάτσουν μπροστά στον καθρέφτη του μπάνιου τους ακίνητοι. Για πέντε, δέκα λεπτά ας στηθούν μπροστά στο είδωλό τους. Να κοιτάξουν βαθειά μέσα στα ίδια τους τα μάτια. Να στοχαστούν μπροστά στην αντανάκλασή τους. Και να σκεφτούν κάτι πολύ, πολύ απλό: Ό,τι και να κάνει η κα Μέρκελ, η ΕΕ, το ΔΝΤ, η ΕΚΤ, η χώρα μας, η γενιά που έρχεται, θα είναι λιγότερο αδύναμη αν εκείνοι απλά προσέλθουν στο Κοινοβούλιο και πούνε όχι στο Μνημόνιο Νο.2. Έτσι απλά. Και μετά ας φύγουν από την μπρος πόρτα, διαχεόμενοι μέσα στην κοινωνία που τόσο καιρό πληγώνουν κι η οποία όμως έχει την δύναμη να τους συγχωρήσει. Αρκεί να πουν το «όχι» σε μια δανειακή συμφωνία-τέρας που είναι καταδικασμένη στην αποτυχία.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών