Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2011

Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ


Η Ευρώπη μας αδίκησε

Τίποτα δεν είναι πια όπως πριν στις χώρες της Ευρωζώνης από το περασμένο Σαββατοκύριακο. Η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της την προηγούμενη Παρασκευή προσέλαβε δραματικό χαρακτήρα μετά τη διαπίστωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ότι τη Δευτέρα ετοιμαζόταν η μεγαλύτερη κερδοσκοπική επίθεση της ιστορίας με στόχο το ευρώ και υποψήφια θύματα την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιταλία σε πρώτη φάση. Την Κυριακή οι υπουργοί Οικονομικών συνήλθαν κατεπειγόντως στις Βρυξέλλες και το κολοσσιαίο ποσό του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων (750 δισεκατομμυρίων ευρώ) υψώθηκε ως ασπίδα προστασίας του ευρώ. Παράλληλα, αποφασίστηκε η ΕΚΤ να αγοράζει κρατικά ομόλογα των χωρών της Ευρωζώνης - το απόλυτο όπλο!
Αποκαλύφθηκε το ψέμα: δεν ήταν λοιπόν η «τεμπελιά» και η «ασωτία» των Ελλήνων ούτε η παραχάραξη των στατιστικών στοιχείων από την κυβέρνηση Καραμανλή η αιτία της εκτόξευσης των επιτοκίων δανεισμού της χώρας μας πέρα από κάθε λογικό όριο, αλλά τα σχέδια των κερδοσκόπων. Καθόλου λιγότερο ευάλωτες από την Ελλάδα δεν ήταν πολλές άλλες χώρες της ΕΕ αν αφήνονταν μόνες τους, υποχρεώθηκαν να αναγνωρίσουν οι Ευρωπαίοι.
Αποκαλύφθηκε η αδικία σε βάρος της χώρας μας. Οι υπόλοιπες 15 χώρες της Ευρωζώνης έσπευσαν να καταρτίσουν κοινό σχέδιο άμυνας μόλις διέγνωσαν τον κίνδυνο εναντίον τους. Την Ελλάδα όμως την είχαν αφήσει εντελώς μόνη. Δεν δίστασαν να μας πετάξουν στα νύχια των κερδοσκόπων και του ΔΝΤ για να μας κατασπαράξουν. Εκλεισαν τους Ελληνες εργαζόμενους και συνταξιούχους σε «δημοσιονομικό Νταχάου» λεηλατώντας τους μισθούς και τις συντάξεις τους. Αποφάσισαν ότι όλοι οι Ελληνες πρέπει να φτωχύνουν και στραγγαλίζουν την οικονομία μας.
Η κυβέρνηση δεν αντέδρασε. Κακώς. Κάκιστα. Οφείλει να δραστηριοποιηθεί έστω και τώρα. Να απαιτήσει αμέσως την επαναδιαπραγμάτευση όλων των μέτρων που επέβαλαν στη χώρα μας το ΔΝΤ και η ΕΕ και τα οποία υλοποιεί κατ’ εντολήν τους η κυβέρνηση Παπανδρέου, ζητώντας να εναρμονιστούν με το πλαίσιο που διαμόρφωσε η ΕΕ το περασμένο Σαββατοκύριακο. Πρέπει να επανορθωθεί η αδικία που διέπραξαν οι Ευρωπαίοι εναντίον μας.
Μέτρα τιμωρίας, όχι σωτηρίας της Ελλάδας είναι αυτά που μας έχουν επιβάλει. Ηθελαν να τιμωρήσουν την Ελλάδα, ορμώμενοι από την εκτίμηση ότι μόνο η χώρα μας είχε πρόβλημα, με αποκλειστικά δική της ευθύνη. Τώρα όμως παραδέχτηκαν εμπράκτως με τις αποφάσεις τους ότι η εκτίμησή τους ήταν λανθασμένη. Αποφασίζοντας τη συγκρότηση «πακέτου άμυνας» της Ευρωζώνης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, ομολογούν ότι όλες οι χώρες της αντιμετωπίζουν κίνδυνο, ανεξάρτητα από τη δημοσιονομική τους κατάσταση. Είναι αδιανόητο, αν χρειαστεί, οι άλλες χώρες να δανείζονται από την ΕΚΤ δίνοντας τα ομόλογά τους με επιτόκιο 1% ή 2% και εμάς να μας «γδέρνουν» δανείζοντάς μας με 5%. Αυτό δεν μπορεί να γίνει ανεκτό.
Βαθύ αίσθημα αδικίας κυριαρχεί στις συνειδήσεις των Ελλήνων. Γιατί ο μισθός των Πορτογάλων και των Ισπανών δημοσίων υπαλλήλων να περικόπτεται κατά 5% και αυτό να θεωρείται επαρκές, χωρίς περικοπές στις συντάξεις, αλλά από τους Ελληνες δημόσιους υπαλλήλους και όλους τους συνταξιούχους να λεηλατείται από την κυβέρνηση, το ΔΝΤ και την ΕΕ το 15% έως 30% του εισοδήματός τους;
Δεν δείχνει διάθεση η κυβέρνηση Παπανδρέου να θέσει θέμα επαναδιαπραγμάτευσης των μέτρων. Αυτό όμως θα της επέτρεπε ίσως να ανακαλέσει το επαίσχυντο μέτρο της περικοπής μισθών και συντάξεων που διαρρηγνύει τον κοινωνικό ιστό και οδηγεί αναπότρεπτα σε κοινωνικές εντάσεις και συγκρούσεις, οι οποίες θα γίνονται όλο και πιο σφοδρές όσο συσσωρεύονται οι απώλειες του εισοδήματος. Θερμό φθινόπωρο, καυτός χειμώνας, εκρηκτική άνοιξη μας περιμένουν.
Και το πολιτικό σύστημα οδηγεί σε διαρκώς μεγαλύτερη αποσταθεροποίηση η κυβερνητική γραμμή πλεύσης. Κακό του κεφαλιού της. Μετά την εκδήλωση εχθρικών διαθέσεων από δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, αυτή την εβδομάδα το πολιτικό σύστημα δέχτηκε πρωτοφανή ολομέτωπη επίθεση και από τους βιομήχανους. Με το μανιφέστο του προέδρου του ΣΕΒ Δ. Δασκαλόπουλου διακήρυξαν ευθέως ότι θεωρούν ουσιαστικά «τελειωμένα» τα υφιστάμενα πολιτικά κόμματα. Το λάδι στο καντήλι τους λιγοστεύει...








Γ. Βαρουφάκης- Δελτίον Κρίσης: 21.10.11


Photo: quarksteilchen
Photo: quarksteilchen
1 εικόνα
Κάθε Παρασκευή, το Δελτίον Κρίσης του protagon.gr παρουσιάζει ένα απάνθισμα νέων και σχολίων από το ευρωπαϊκό/παγκόσμιο μέτωπο της Κρίσης.
Το σημερινό Δελτίο θα είναι λιτό.
Σκόπευα να προλογίσω το σύνηθες απάνθισμα αναγνωσμάτων του Δελτίου με προβλέψεις και εκτιμήσεις για την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής της Κυριακής. Δεν νομίζω ότι αξίζει ο κόπος. Η ευρωπαϊκή ηγεσία, είναι προφανές, δεν έχει την ικανότητα, ούτε καν υπό την πίεση των ραγδαίων εξελίξεων, να παραγάγει σοβαρή ευρωπαϊκή πολιτική.
Κατόπιν σκέφτηκα να αναφερθώ στα χτεσινά γεγονότα εντός και εκτός της Βουλής των Ελλήνων. Κατέληξα στο συμπέρασμα πώς ό,τι έχω να πω για αυτά το έχει πει κάποιος άλλος πολύ καλύτερα και λιτότερα:
Η αποτυχία αιωρείται πάνω από το Κράτος σαν μεγάλη λύπη. Και στα μάτια των ανθρώπων αντανακλάται η αποτυχία. Και στα μάτια των πεινασμένων φουντώνει ο θυμός. Στις ψυχές των ανθρώπων τα σταφύλια της οργής γιομίζουν, γιομίζουν και βαραίνουν για τον τρύγο. [Απόσπασμα από Τα Σταφύλια της Οργής (The Grapes of Wrath), του John Steinbeck, Νέα Υόρκη: The Viking Press,1939]
Κατόπιν αυτού, συνεχίζω με τα δημοσιεύματα της εβδομάδας:
  • Ποιος είναι ο λόγος που η Ευρώπη δεν καταφέρνει να βρει τον βηματισμό της; Που, αν και όλοι παραδέχονται ότι οι τράπεζες πρέπει να εκκαθαριστούν, η Σύνοδος δεν πρόκειται να πάρει παρά κοσμητικά μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση; Προφανώς επειδή η συντεχνία των πτωχευμένων ευρωπαϊκών τραπεζών ανθίσταται, επιμένοντας στο αναφαίρετο δικαίωμά τους να κρατούν τον έλεγχο των τραπεζών εκείνοι που τις οδήγησαν στην πτώχευση με τα χρήματα του ευρωπαϊκού δημοσίου και, σαν να μην έφτανε αυτό, απαιτούν να μην τους επιβάλουν μερική διαγραφή του ελληνικού χρέους. Διαβάστε εδώ για τις απειλές τους.
  • Την ώρα που οι G-20 πιέζουν την Ευρώπη να δράσει επί τέλους, η Ευρώπη ψειρίζει το ελληνικό κούρεμα.
  • Οι σοβαροί άνθρωποι έχουν φτάσει να τρίβουν τα μάτια τους με την ανοησία των ευρωπαίων ηγετών. Τόσο έχουν απηυδήσει που, όταν μιλάνε στους ευρωπαίους, προσπαθούν να τα λένε απλά και να μιλάνε αργά μπας και τους καταλάβουν! Σαν να μιλάνε σε διανοητικά καθυστερημένους. Στο άρθρο αυτό του Bloomberg  ο συγγραφέας λέει στους ηγέτες μας πράγματα που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα: “Αυτό που θα έπρεπε να είναι μέρος της νέας συμφωνίας είναι η δολοφονία της πιθανότητας, ακόμα και της πιο αμυδρής πιθανότητας, ενός κουρέματος του χρέους της Ιταλίας και της Ισπανίας.”  Να το πω απλά: Το ότι έφτασε το Bloomberg να γράφει κάτι τόσο οφθαλμοφανές σημαίνει ότι στην σημερινή τραγελαφική Ευρώπη τίποτα το λογικά αυταπόδεικτο δεν μπορεί να παρθεί ως δεδομένο.
  • Στο μεταξύ, οι ηγέτες μας τον χαβά τους. Οι Γάλλοι επιμένουν να μετατραπεί το EFSF σε τράπεζα έτσι ώστε η ΕΚΤ να τυπώνει χρήμα και να το δίνει στο EFSF (δήθεν με εγγυήσεις τις εγγυήσεις που έχουν δώσει τα κράτη-μέλη στο EFSF ώστε αυτό να αγοράζει τα ομόλογα της Ιταλίας και της Ισπανίας αλλά και, επί πλέον, να επανακεφαλαιοποιήσει τις ρημαγμένες τράπεζες (ιδίως τις γαλλικές). Η ιδέα αυτή είναι καταστροφική. Με απλά λόγια, όταν πάρεις ένα τοξικό ταμείο και το μεγεθύνεις μέσω  υπερσυμπιεστή, καταλήγεις με ένα τοξικό-turbo. Από την άλλη, η ιδέα που προκρίνουν οι Γερμανοί (δηλαδή την μετατροπή του EFSF σε ασφαλιστική εταιρεία η οποία ασφαλίζει τους αγοραστές Ιταλικών και Ισπανικών ομολόγων σε περίπτωση κουρέματος) μπορεί να μην χαρακτηρίζεται από τοξικότητα αλλά κρίνεται επιεικώς ανεπαρκής. Δείτε εδώ γιατί.
  • Αμέσως μετά την 21η Ιουλίου, όταν όλοι πανηγύριζαν, έγραφα στο protagon ότι το μεγάλο θύμα της απόφασης εκείνης θα ήταν η Ιταλία, η Ισπανία και στο, τέλος, η πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας. Δεν άργησε να λαλήσει κι αυτός ο κόκορας. Ήδη ο Πρόεδρος Sarkozy βλέπει την διαπραγματευτική του ισχύ να χάνεται λόγω της χειροπιαστής πιθανότητας υποβάθμισης της Γαλλίας. Διαβάστε αυτό.
  • Σπουδαίο άρθρο της Deutsche Welle που καταδεικνύει κάτι που λίγοι τολμούν να πουν: Αν η Ελλάδα είναι η μία πλευρά του προβληματικού ευρωπαϊκού νομίσματος, η Γερμανία είναι η άλλη.
  • Στο ίδιο μήκος κύματος, η Financial Times εξηγεί πως η Γερμανία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την Κρίση του ευρώ την ώρα που οι γερμανικές εξαγωγές ωφελούνται από αυτήν. Αν όμως το ευρώ καταρρεύσει, λόγω της αδυναμίας του Βερολίνου να κατανοήσει ότι η παρούσα κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί, μια Μεγάλη Ύφεση παραμονεύει στο διάβα της Γερμανίας. Με το που θα δημιουργηθεί το νέο μάρκο οι πελάτες των γερμανών θα αρχίζουν να αγοράζουν bunds (γερμανικά ομόλογα) αντί για Benz (Μερσεντές).
  • Πιο γενικά, αλλά επί του ιδίου θέματος, ο Martin Wolf δημοσίευσε ένα χρήσιμο άρθρο για τις ενδο-ευρωζωνικές ανισορροπίες που προκάλεσαν μεν την Κρίση αλλά για τις οποίες κανένας δεν τολμά να μιλήσει σοβαρά σε επίπεδο Συνόδων Κορυφής.
  • "Οι συνήθεις κανόνες του καπιταλισμού βρίσκονται σε αναστολή. Πρέπει να σταματήσουμε να προσποιούμαστε ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι και να παρέμβουμε πολιτικά άμεσα και χωρίς περιστροφές. Μόνο τότε θα συνέλθουν οι τράπεζες και η οικονομία της Ευρώπης." Τάδε έφη αρθογράφος της Financial Times...
  • Είναι δυνατόν να σοβαρολογούν; Να θεωρούν πως μπορεί η ανάπτυξη να προκύψει μέσα από την "επεκτατική λιτότητα"; Κι όμως, το πιστεύουν - λέει εμβρόντητος ο Paul Krugman.
  • Το αβάσταχτο κόστος της ελληνικής λιτότητας. Μια έρευνα των Financial Times που δείχνει ότι οι αυξήσεις φόρων και ο μειώσεις μισθών στην Ελλάδα, το 2011 μόνο, μείωσαν το μέσο διαθέσιμο εισόδημα στην Ελλάδα κατά 14% – δηλαδή €5.600 για κάθε νοικοκυριό.
  • Όταν η Αυστραλέζικη κρατική τηλεόραση αναρωτιέται τι συμβαίνει στην Ελλάδα και γιατί οι Έλληνες αντιδρούν στην ασκούμενοι πολιτική, σκέφτηκα πως η απάντηση που θα τους αγγίξει δεν μπορεί παρά να χρησιμοποιεί την παραβολή της απόβασης της Καλλίπολης (κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου). Δείτε την σχετική συνέντευξη εδώ.
  • Στο μεταξύ οι ιρλανδικές οικογένειες αντιπαλεύουν την οικτρή πραγματικότητα του να γνωρίζουν ότι, και να πουλήσουν το σπίτι τους, δεν θα μπορούν να ξεπληρώσουν το στεγαστικό τους δάνειο. Το λεγόμενο, αγγλιστί, negative equity.
  • Στο άλλο μέλος του κλαμπ των επισήμως πτωχευμένων, στην Πορτογαλία, νέα μέτρα λιτότητας έρχονται να προστεθούν στα αρχικά λόγω (σας θυμίζει κάτι αυτό;)... υστέρησης εσόδων!
  • Περνώντας στην άλλη όχθη της Μάγχης, ένας ευρωσκεπτικιστής Λόρδος, ο Lord Wolfson (μέλος και χρηματοδότης του Συντηρητικού Κόμματος, ιδιοκτήτης των καταστημάτων Next) θεσμοθέτησε Βραβείο 250 χιλιάδων στερλινών για τον οικονομολόγο, ή την ομάδα οικονομολόγων, που θα προτείνει τον βέλτιστο μηχανισμό με τον οποίο μία χώρα-μέλος της ευρωζώνης μπορεί να δρομολογήσει την αποχώρησή της από το κοινό νόμισμα. Δείτε εδώ το σχετικό δημοσίευμα. [Αν θέλετε να δείτε πως σχολίασα το Βραβείο αυτό στο BBC, πατήστε εδώ και πηδήξτε στο 35'.]
  • Από την άλλη μεριά του Αιγαίου, η Τουρκική οικονομία καλπάζει. Όμως οι κίνδυνοι μιας κρίσης καιροφυλακτούν.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών

Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 2011

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ!....ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ




Τα 10 αναπάντητα ερωτήματα ενός καθηγητή του Αριστοτελείου
Ερωτήσεις που δεν απαντώνται: 
Έχετε δανείσει 100 ευρώ σε έναν με μισθό 100 ευρώ και 500 ευρώ σε κάποιον με μισθό 1000 ευρώ. 
Ο πρώτος σας χρωστάει το 100% του μισθού του ενώ ο δεύτερος σας χρωστάει το 50% του μισθού του. 
Βάσει ποιάς λογικής θα κυνηγούσατε τον πρώτο που αδυνατεί να πληρώσει το χρέος του και θα αφήνατε τον δεύτερο που ΜΠΟΡΕΙ να πληρώσει; Γιατί προσπαθείτε να πάρετε τα 100 και όχι τα 500; 
  
Αυτό ακριβώς είναι που συμβαίνει με το ΔΝΤ.
Είδα στο διαδίκτυο τον κατάλογο με τα χρέη όλων των χωρών της γης. 

Ενδεικτικά... 
-Η Γερμανία με 5 τρις έλλειμμα έχει χρέος στο 155% του ΑΕΠ της. 
-Η Γαλλία πάλι με 5 τρις έχει χρέος στο 188% του ΑΕΠ της. 
-Οι ΗΠΑ με 13 τρις έλλειμμα έχουν χρέος στο 94% του ΑΕΠ τους. 
Οπότε είναι προφανές ότι δεν έχει τόση σημασία το μέγεθος του χρέους όσο το ποσοστό του επί του ακαθαρίστου εθνικού προϊόντος. 
Μετά από μερικές ματιές στον πίνακα προκύπτουν κάποιες απορίες: 

  
Ερώτηση 1. Πως γίνεται και ενώ το Λουξεμβούργο, η Αγγλία, η Ελβετία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Δανία και η Αυστρία έχουν ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ποσοστό χρέους από εμάς, αυτοί να ΜΗΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ σώσιμο, αλλά αντίθετα έρχονται να σώσουν εμάς; 
  
Ερώτηση 2. Πως γίνεται το Αφγανιστάν με περίπου μισόν αιώνα συνεχείς πολέμους να έχει μόνο 23% του ΑΕΠ του χρέος, την στιγμή που ξέρουμε ότι ένας πόλεμος μερικών ημερών μπορεί να " ξετινάξει" μία χώρα; 
  
Ερώτηση 3. Πως γίνεται να χρωστάνε 29% το Κουβέιτ, 54% το Μπαχρέιν και τα Αραβικά εμιράτα 56% την στιγμή που είναι παγκόσμιοι προμηθευτές πετρελαίου; 
  
Ερώτηση 4. Πως γίνεται στην Ελβετία με 271% χρέος, μία απλή καθαρίστρια σε νοσοκομείο (περίπου το 2000) να πληρώνεται με 2000 ευρώ μισθό όσα έπαιρνε την ίδια στιγμή (στα βρώμικα καρβουνο-εργοστάσια της ΔΕΗ) ένας «υψηλόμισθος» τεχνικός, ανώτερης στάθμης εκπαίδευσης, ενταγμένος στα υπερ-βαρέα/ανθυγιεινά με 25 χρόνια προϋπηρεσία; 
  

Ερώτηση 5.
 Πως γίνεται η Νορβηγία με 143% χρέος να μην έχει πρόβλημα και να μην χρειάζεται σώσιμο ή περικοπές; 
Ένα πραγματικό παράδειγμα από εκεί: Γνωστός μου μετακόμισε στην Νορβηγία πριν δύο χρόνια. Προσέξτε τώρα τι «έπαθε» εκεί: 
α) Έπιασε δουλειά σε κουζίνα εστιατορίου σαν ανειδίκευτος και έπαιρνε 2.500 ευρώ τον μήνα μισθό! β) Μετά τρεις μήνες στην δουλειά δήλωσε ότι ήταν «ψυχικά κουρασμένος» και του έδωσαν αμέσως άδεια 15 ημερών! γ) Με τις επιστροφές φόρων (κάτι σαν το δικό μας δώρο) πήγε μαζί με την γυναίκα του στο Θιβέτ διακοπές. δ) Τώρα είναι άνεργος (με την δικαιολογία ότι ΔΕΝ ΤΟΥ ΑΡΕΣΕ εκεί που δούλευε!) και για δύο χρόνια παίρνει 1700 ευρώ τον μήνα! 
  
Ερώτηση 6. Γιατί οι παγκόσμιοι δανειστές δεν ανησυχούν μήπως χάσουν τα 13, 5 τρις που χρωστάνε οι ΗΠΑ, τα 2 τρις που χρωστάει το Λουξεμβούργο, τα 9 τρις που χρωστάει η Αγγλία (κλπ, κλπ) αλλά ανησυχούν για τα 500 δις που χρωστάμε εμείς; 
  
Ερώτηση 7. Πως γίνεται και ολόκληρος ο πληθυσμός της γης χρωστάει το 98% των χρημάτων του; 
  
Ερώτηση 8. Ποιοι έχουν τόσα πολλά ώστε να «αντέχουν» να δανείσουν τόσο πολύ χρήμα; 
  
Ερώτηση 9. Πού τα βρήκαν τόσα χρήματα; 
  
Ερώτηση 10. Γιατί τα χρήματά τους δεν συμμετέχουν στο ΑΕΠ της χώρας τους; 
  
Τελικά μήπως τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η παγκόσμια οικονομία δεν είναι παρά μία τεράστια φούσκα,ενώ το χρήμα είναι ψεύτικο, τυπωμένο στα άδυτα των πολυεθνικών τραπεζών μόνο και μόνο για να επιτευχθεί ένας παγκόσμιος έλεγχος ;  

Prof. Konstantinos Tokmakidis 
Aristotle University of Thessaloniki  
Greece
  

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2011

Γ. Βαρουφάκης-


Αυτές τις μέρες αναγκάζομαι να ανατρέξω στην παλιά μου τέχνη (την Θεωρία Παιγνίων) για να καταλάβω τι γίνεται. Όχι βέβαια ότι υπάρχει κάποια θεωρία μαγική που θα μας δώσει τις απαντήσεις. Κανένα μαθηματικό θεώρημα δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί η τρόικα έβαλε ως όρο για την εκταμίευση της επόμενης δόσης την μείωση των ελάχιστων (ήδη τρισάθλιων) μισθών του ιδιωτικού τομέα. Εκεί όμως που μπορεί να βοηθήσει η παλιά μου τέχνη είναι στο να ξαναδούμε την ισχύουσα κατάσταση πιο καθαρά, τοποθετώντας τα διάφορα πιόνια-παίκτες στην σκακιέρα των εξελίξεων, μελετώντας την θέση του καθενός, τον σκοπό και τους περιορισμούς του, με την ελπίδα ότι, παρατηρώντας τα έτσι διατεταγμένα, θα καταλάβουμε καλύτερα τι συμβαίνει.
Κάτι τέτοιο θα προσπαθήσω επιλέγοντας τρία τέτοια πιόνια-παίκτες η μελέτη των οποίων μπορεί να βοηθήσει να δούμε λίγο πιο καθαρά "τι παίζεται": (1) Τις ευρωπαϊκές τράπεζες (τις γαλλο-γερμανικές ιδίως), (2) την Γερμανική Κυβέρνηση, και (3) τις ΑΜΠ χώρες (δηλαδή, τις Ακόμα Μη Πτωχευμένων), π.χ. Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο. Ας δούμε το κάθε πιόνι-παίκτη ξεχωριστά, εστιάζοντας στους στόχους και στους περιορισμούς του.
ΤΡΑΠΕΖΕΣ: Οι τραπεζίτες γνωρίζουν καλύτερα από όλους ότι οι τράπεζές τους είναι πτωχευμένες. Το γνωρίζουν καιρό τώρα, κι ας μην το ομολογούν δημοσίως, ελπίζοντας ότι η ΕΚΤ, σε συνδυασμό με τις εθνικές κυβερνήσεις (που συγκροτούνται από πολιτικούς που με δυσκολία θα διακινδυνεύσουν την προνομιακή τους σχέση με τους εν λόγω τραπεζίτες), θα συνεχίσουν να κρατούν τις τράπεζές τους εν ζωή και εκείνους... τραπεζίτες. Βλέπετε, αντίθετα με τους υπόλοιπους επιχειρηματίες, οι οποίοι ζούνε υπό την απειλή της πτώχευσης, οι τραπεζίτες φοβούνται κάτι άλλο. Έχοντας δεδομένο το παράδοξο η πτώχευση των τραπεζών τους να τους βοηθά στο να ιδιοποιούνται τα πλεονάσματα που παράγουν άλλοι, οι καλοί τραπεζίτες δεν την φοβούνται την πτώχευση. Αυτό που τρέμουν είναι την υποχρεωτική επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δηλαδή, τρέμουν μπας και επαναληφθεί στην Ευρώπη αυτό που έγινε στις ΗΠΑ με το TARP (trouble assets relief program), όπου το κράτος ανάγκασε με συνοπτικές διαδικασίες τις τράπεζες να δεχθούν κρατικά κεφάλαια λαμβάνοντας το ίδιο σε αντάλλαγμα μετοχές αντίστοιχης αξίας (τις οποίες, αφού οι τράπεζες εκκαθαρίστηκαν, το κράτος πούλησε στον ιδιωτικό τομέα, με κέρδος μάλιστα). Ο λόγος που τρέμουν μια τέτοια υποχρεωτική επανακεφαλαιοποίηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από το EFSF, είναι ότι εκεί δεν θα τους παίρνει να απαιτούν και την πίτα ολάκαιρη (να παραμείνουν κυρίαρχοι των Διοικητικών Συμβουλίων των τραπεζών) και τον σκύλο χορτάτο (να λάβουν τα κεφάλαια που τόσο ανάγκη έχουν οι τράπεζές τους).
ΑΜΠ ΧΩΡΕΣ: Με τις κυβερνήσεις τους στα πρόθυρα του νευρικού κλονισμού, οι πολιτικοί των Ακόμα Μη Πτωχευμένων χωρών αυτών (με προεξάρχουσα την Ιταλία) παραμένουν στην άκρη, δεν τολμούν να πουν κιχ είτε εντός είτε εκτός των χωρών τους (φοβούμενοι ότι μια άστοχη λέξη θα φέρει την καταστροφή), και απλά ελπίζουν, μάταια μάλλον, σε μια γενναία στροφή της Γερμανίας που ίσως σταματήσει το μαρτύριο της σταγόνας και διαλύσει τα μαύρα σύννεφα που μαζεύονται απειλητικά πάνω από τις πρωτεύουσές τους. Με τις αγορές ομολόγων να αντιμετωπίζουν τις χώρες αυτές ως τους νέους παρίες, η Ιταλία, η Ισπανία, το Βέλγιο, ακόμα και η ίδια η Γαλλία, πιάνουν τον εαυτό τους να είναι κρατούμενοι, φυλακισμένοι στο χρυσό κλουβί της ευρωζώνης. Νιώθουν ότι είναι καταδικασμένοι ό,τι και να κάνουν. Αν δεν εφαρμόσουν ανελέητη λιτότητα, οι "αγορές", και μαζί τους η ΕΚΤ, θα τους εγκαλέσουν (με τρόπο βίαιο και βάναυσο) οδηγώντας τα spreads τους στα ύψη. Αν πάλι καταπιούν το δηλητήριο της λιτότητας στις τεράστιες ποσότητες που απαιτούν οι "αγορές" και η ΕΚΤ, τότε η ύφεση θα χειροτερέψει με αποτέλεσμα οι ίδιες οι "αγορές" να... στείλουν τα spreads τους στα ύψη. Είναι να μην βρίσκονται σε αποπληξία; Η μόνη τους λοιπόν ελπίδα είναι ένα κούρεμα του βουνού χρέους που αντιμετωπίζουν (πάνω από €3 τρις οι τρεις αυτές μόνο χώρες) - αν μη τι άλλο μια σημαντική μείωση των τόκων που θα πρέπει να καταβληθούν την επόμενη δεκαετία.
ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ: Το κύριο μέλημα του Βερολίνου είναι να διαχειριστεί την Κρίση με τις ελάχιστες δυνατές παραχωρήσεις όσον αφορά αυτό που κάποτε ονομάζαμε πολιτική και θεσμική ολοκλήρωση. Η Γερμανία απεύχεται οποιαδήποτε μορφή ολοκλήρωσης απειλεί την Αρχή των Απολύτως Διαχωριζόμενων Χρεών (ΑΑΔΧ, δικός μου... όρος ) - δηλαδή, της ιδέας ότι το κάθε ευρώ χρέους πρέπει να ανήκει σε μία μόνο χώρα. Πέρασαν δεκαοκτώ μήνες στην διάρκεια των οποίων η Γερμανική ηγεσία πάλεψε με νύχια και με δόντια να πείσει τον εαυτό της ότι η Κρίση δεν είναι συστημική αλλά από εκείνες που μπορούν να καταπολεμηθούν με περισσότερα δάνεια και μεγαλύτερη πειθαρχία. Τώρα όμως, μετά την κατάρρευση του διατραπεζικού συστήματος (το οποίο έσπρωξε την Βελγο-Γαλλική τράπεζα Dexia στον γκρεμό), η κα Μέρκελ φαίνεται να έχει αποδεχθεί ότι, τουλάχιστον όσον αφορά τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα, η Κρίση έχει πάρει διαστάσεις συστημικές (μέχρι και στον κ. Trichet επέτρεψε να πει κάτι τέτοιο χτες). Κατάλαβε φαίνεται αυτό που λέμε εδώ και ενάμιση χρόνο (και εδώ στο protagon.gr) ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από εκείνη στην οποία βρέθηκε η Wall Street τον Σεπτέμβριο του 2008. [Κι αν δεν με πιστεύετε, ακούστε αυτό: Το παθητικό των 'ευρωζωνικών' τραπεζών σήμερα ανέρχεται στο 300% του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Το 2008 παθητικό των Αμερικανικών τραπεζών δεν ξεπερνούσε το 200% του ΑΕΠ των ΗΠΑ.] Κατάλαβε λοιπόν, επί τέλους, η Γερμανίδα Καγκελάριος, και ο υπουργός της επί των οικονομικών, ότι το πράγμα δεν πάει άλλο: Οι τράπεζες θα πρέπει να επανακεφαλαιοποιηθούν από κάποιο 'ταμείο' που να έχει στην διάθεσή του τουλάχιστον €1 τρις. Ακόμα, βέβαια, δεν έχουν κατανοήσει ότι αυτή η επανακεφαλαιοποίηση δεν μπορεί να γίνει από τις κυβερνήσεις αλλά από έναν πανευρωπαϊκό οργανισμό με εποπτικές και πειθαρχικές εξουσίες αλλά (που θα πάει;) αργά ή γρήγορα (μάλλον αργά) θα το καταλάβουν κι αυτό. Πέραν όλων αυτών των λεπτομερειών (που μόνο λεπτομέρειες δεν είναι), η Γερμανική κυβέρνηση κολλάει σε δύο πράγματα: (Α) Αρνείται να ενισχύσει τις τράπεζες (ιδίως τις Γαλλικές) δύο φορές ταυτόχρονα. Αν είναι να σταματήσει να δίνει χρήματα στο ελληνικό κράτος ώστε αυτό να αποπληρώνει τις τράπεζες, και αντ' αυτού να 'χώσει' ένα τρισεκατομμύριο στις τράπεζες απ' ευθείας, της πέφτει λίγο βαρύ να συνεχίσει παράλληλα να δίνει και στην Ελλάδα ώστε η Ελλάδα να δίνει κι άλλο ζεστό χρήμα στις ίδιες τράπεζες. Άρα, η επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα συνυφανθεί με ένα ελληνικό default - ελληνιστί πείτε το πτώχευση, κούρεμα, αναδιάρθρωση κ.ο.κ. Ή, να το πω διαφορετικά, η πτώχευση/default/κούρεμα του ελληνικού δημοσίου θα αποτελεί το διαπραγματευτικό χαρτί με το οποίο η κα Μέρκελ θα επιβάλει στις τράπεζές της (και της Γαλλίας) την επανακεφαλαιοποίηση. Θα είναι σαν να τους λέει: "Θέλετε παραδάκι; Δεν θα το παίρνετε πλέον από την Ελλάδα (στην οποία το δίνω εγώ). Θα σας το δίνω εγώ απ' ευθείας αλλά με αντάλλαγμα μετοχές σας. Αν σας αρέσει!" (Β) Το δεύτερο σημείο που κάνει την Γερμανία να κωλυσιεργεί (λες και χρειάζεται λόγο...) είναι ο αντίκτυπος που θα έχει ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους στην Ιταλία και τις λοιπές ΑΜΠ χώρες. Η κα Μέρκελ φοβάται  ότι αν υπάρξει προηγούμενο διαγραφής μεγάλου μέρους του χρέους μιας χώρας-μέλους της ευρωζώνης, χωρίς να οδηγηθεί αυτή εκτός του ευρώ, τότε θα ανοίξει η όρεξη κι άλλων χωρών-μελών, του κλαμπ των ΑΜΠ (όπως τις ονομάζω), τις οποίες δεν θα τις πείραζε καθόλου να δρομολογήσουν μια, έστω και μερική, διαγραφή του χρέους τους εφόσον η θέση τους εντός της ευρωζώνης (και η αρωγή της ΕΚΤ και του EFSF στις τράπεζές τους) εξασφαλίζεται.
Η ΚΥΟΦΟΡΟΥΜΕΝΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ: Η Γερμανία γνωρίζει ότι οι τράπεζες θα  αντιστέκονται γερά στην ιδέα της επανακεφαλαιοποίησής τους από το EFSF όσο η Ελλάδα τους αποπληρώνει από τα δανεικά τα οποία παίρνει από την τρόικα, ελέω της Γερμανίας. Για να τους επιβάλει την επανακεφαλαιοποίηση, το Βερολίνο θα πρέπει να οδηγήσει την Ελλάδα στην πτώχευση, δηλαδή σε ένα κούρεμα άνω του 60% (το οποίο μπορεί, αρχικά, να αναφερθεί ως 50%, πριν προστεθεί ένα ακόμα 10% ή 20% σε αυτό). Μπροστά στο δίλημμα του λουκέτου (a la Dexia) και της επανακεφαλαιοποίησής, οι τράπεζες (όπως έκαναν και οι Αμερικανικές το 2009) θα το πιουν το πικρό ποτήρι της επανακεφαλαιοποίησης. Την ίδια στιγμή, όμως, έτσι ώστε να αποπέμψουν επικίνδυνες σκέψεις από το μυαλό των κυβερνόντων την Ιταλία και τις υπόλοιπες ΑΜΠ χώρες, η κα Μέρκελ είναι αποφασισμένη να καταστήσει την μία χώρα στην οποία θα επιτραπεί να πτωχεύσει εντός της ευρωζώνης σε πραγματική κόλαση. Υπό αυτό το πρίσμα, οι λόγοι που επιμένουν σε άσκοπα και παράλογα μέτρα, όπως η μείωση των ελάχιστων μισθών στον ιδιωτικό τομέα, δεν έχει τίποτα απολύτως να κάνουν με την ίδια την Ελλάδα, με τις μεταρρυθμίσεις και τις διαρθρωτικές αλλαγές, με τις ανάγκες των αγορών εργασίας και γενικότερα. Ο μόνος στόχος της τρόικα, εδώ που έφτασε το κουβάρι της ευρωπαϊκής Κρίσης, είναι η μετατροπή της Ελλάδας σε κρανίου τόπον. Σε μια εξ ολοκλήρου πτώχευση κράτους και κοινωνίας που, από την μία μεριά, θα ενισχύει την διαπραγματευτική ισχύ της Γερμανικής κυβέρνησης απέναντι στις Γερμανικές τράπεζες και, από την άλλη, σε ένα τεράστιο παράδειγμα προς αποφυγήν για τις ΑΜΠ χώρες, κυρίως την Ιταλία.
ΤΟ ΛΑΘΟΣ: Μια τέτοια στρατηγική θα μπορούσε, όσο βάναυση και να φαντάζει, να πετύχαινε τον στόχο της εάν η Κρίση μας ήταν σχεδόν γραμμική και στατική. Αν ήταν πιθανόν, με πιο απλά λόγια, να αθροιστούν αριθμητικά τα χρέη της Ελλάδας μαζί με τις εν δυνάμει ζημίες των τραπεζών και, κατόπιν, να συγκριθούν με τα χρήματα που είναι διατεθειμένη να δημιουργήσει/επενδύσει η Ευρώπη ώστε να τα "ρίξει" στις τράπεζες διασώζοντάς τες, τότε ίσως η στρατηγική που περιέγραψα να είχε ελπίδες. Δυστυχώς για όλους μας, οι Κρίσεις (με κεφαλαίο 'κ') δεν είναι ούτε σχεδόν γραμμικές ούτε στατικές. Αντίθετα, είναι απίστευτα μη γραμμικές και βιαίως δυναμικές. Η προσπάθεια να απομονωθεί η Κρίση της Ελλάδας από την Κρίση του ευρώ απέτυχε τον Μάιο του 2010 (τότε που μας 'διέσωσαν' και δημιούργησαν το τοξικό EFSF) και θα αποτύχει και πάλι τώρα. Ο λόγος; Όπως τότε έτσι και τώρα η Κρίση είναι μη γραμμική και δυναμική και, για αυτό, είναι αδύνατον να την σταματήσουν πετώντας στο πρόβλημα δάνεια, κουρεύοντας χρέη και βάζοντας τους Γερμανούς φορολογούμενους να στηρίζουν ένα σύστημα που έσπασε μια και καλή το 2008. Τίποτα από αυτά που ακούω να λένε οι Βορειοευρωπαίοι ηγέτες δεν με αφήνουν να αισιοδοξώ ότι κατάλαβαν πως το πρόβλημα δεν είναι το μέγεθος του EFSF αλλά η δόμησή του στην βάση της ΑΑΔΧ (Αρχή των Απολύτως Διαχωριζόμενων Χρεών). Το να χρησιμοποιήσουν χρηματοπιστωτικά τερτίπια για να "πουσάρουν" το EFSF (χρησιμοποιώντας τυπωμένο χρήμα της ΕΚΤ ως μέσο "μόχλευσης") απλώς θα μετατρέψει ένα τοξικό ταμείο σε ένα τοξικό τέρας.

Περιληπτικά, το σχέδιο που "παίζεται" αυτές τις ημέρες είναι να δοθεί το πράσινο φως στην Ελλάδα να κουρέψει το χρέος της κατά 60% με 70% έτσι ώστε να εξαναγκαστούν οι τράπεζες να δεχθούν έναν πακτωλό κεφαλαίων από το EFSF την ώρα που η ελληνική κοινωνική οικονομία πολτοποιείται με στόχο τον παραδειγματισμό χωρών όπως η Ιταλία (και οι υπόλοιπες ΑΜΠ χώρες) που, βλέποντας την κατάντια της χώρας μας, θα είναι σήκω-σήκω κάτσε-κάτσε παρά το γεγονός ότι θα υπάρχει προηγούμενο χώρας-μέλους της ευρωζώνης η  οποία ουσιαστικά πτώχευσε χωρίς να εκδιωχθεί από την ευρωζώνη. Κι εδώ έγκειται το ευρωπαϊκό δράμα: Η στρατηγική αυτή θα αποτύχει, αν τελικά εφαρμοστεί. Γιατί; Επειδή, όπως όλα τα προηγούμενα σχέδια, αποτυγχάνει στο να αντιμετωπίσει μια συστημική Κρίση συστηματικά. Επειδή για άλλη μια φορά οι ευρωπαίοι ηγέτες επιλέγουν να αγνοήσουν την άρρηκτη διασύνδεση μεταξύ: (α) των ζημιών του τραπεζικού συστήματος, (β) της κακής αρχιτεκτονικής της ευρωζώνης η οποία δεν δίνει περιθώρια να αποτρέπονται οι μαζικές πωλήσεις ομολόγων κρατών-μελών της ευρωζώνης μόλις φυσήξει και ο πιο απαλός άνεμος απαισιοδοξίας, και (γ) της απουσίας ενός μηχανισμού πλεονασμάτων που να επενδύει σημαντικό μέρος αυτών των πλεονασμάτων σε κερδοφόρα projects στις ελλειμματικές περιφέρειες. Όσο αυτού του είδους η Ευρωπαϊκή άρνηση παραμένει κυρίαρχη, η μετατροπή της Ελλάδας σε ένα βάλτο κατοικούμενο από σκιές ανθρώπων δεν θα προσφέρει στην κα Μέρκελ παρά μια Πύρρειο νίκη επί των τραπεζών.
ΥΓ. Όποια/ος ενδιαφέρεται για την αγγλική έκδοση του κειμένου αυτού, ας πατήσει εδώ.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών