Παρασκευή 7 Ιανουαρίου 2011
Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 2011
Λαβδιώτης Σπύρος- ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Η ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΠΟΛΥΜΕΤΟΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
"Πώς είναι δυνατόν η αμφίεση ως κρατικού φορέα ενός κατεξοχήν ιδιωτικού οργανισμού, όπου η συντριπτική πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου ανήκει σε ιδιωτικά κεφάλαια, καλυμμένα με τον μανδύα της μυστικότητας, να φροντίσει για το δημόσιο συμφέρον;"
Επισυνάπτω ένα κείμενο του Σπύρου Λαβδιώτη, οικονομολόγου, πρώην στελέχους της Κεντρικής Τράπεζας του Καναδά που αποκαλύπτει το έκτρωμα που κρύβεται κάτω από το όνομα "Τράπεζα της Ελλάδος".
Η προδοσία ξεπερνάει τα όρια της ανοχής, εάν δεν κάνουμε κάτι να απονομιμοποιήσουμε την κυβέρνηση της καταστροφής θα είμαστε συνυπεύθυνοι έναντι των νέων γενεών.
Εύχομαι σε όλους Καλή Χρονιά
Ηλίας Σταμπολιάδης
Για το κείμενο κάντε κλικ εδώ:
Δευτέρα 27 Δεκεμβρίου 2010
Σακοράφα Σοφία - Ομιλία για την κύρωση του κρατικού προυπολογισμού 2011
Τετάρτη, 22 Δεκεμβρίου 2010
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Και το “ως εδώ” περιλαμβάνει και αυτόν το φετινό, κατ' όνομα προϋπολογισμό. Συνοπτικά αναφέρω ότι στο δυτικό καπιταλισμό, από τη δεκαετία του 70, η ιδιοκτησία είναι έμμεση. Οι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής δεν έχουν ονοματεπώνυμο. Είναι το περίφημο χρηματιστηριακό κεφάλαιο (funds), που αποπροσωποποιεί σε σημαντικό βαθμό την ιδιοκτησία, αφού δεν είναι κάτοχος παραγωγικών μέσων. Προτεραιότητά του δεν είναι η υπεραξία του προϊόντος, αλλά οι δανειακές ανάγκες, τα πλεονάσματα, αφού δουλειά τους είναι να εμπορεύονται χρήμα.
Αυτό λοιπόν που παρουσιάζεται προσχηματικά σαν ανήθικη δραστηριότητα, σαν φούσκα, δεν είναι παρά η πιο ανεπτυγμένη μορφή του δυτικού καπιταλισμού.
Το τζογάρισμα, δηλαδή, πάνω στο απόλυτο φετίχ, στο χρήμα. Ωστόσο, ακόμη κι έτσι, ο δυτικός καπιταλισμός έχει ανάγκη από παραγόμενες υπεραξίες, από αγαθά δηλαδή. To γεγονός ότι η μεγαλύτερη ασφάλεια για το ευρώ είναι η γερμανική παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων, το γεγονός ότι οι Η.Π.Α. βασίζονται στην παραγωγή αξιόπιστων στρατιωτικών συστημάτων, αποδεικνύουν ότι η βάση είναι πάντα η υπεραξία στο εμπόρευμα. Όταν το χρήμα δε βασίζεται σε αυτήν, τότε απλώς η οικονομία καταρρέει. Κι εδώ βρίσκεται το πραγματικό δράμα της Ελλάδας. Δεν δημιουργεί και δεν παράγει σχεδόν καμία υπεραξία.
Χάθηκε το τρένο της βιομηχανικής επανάστασης, χάσαμε το τρένο της τεχνολογίας, και εδώ και καιρό, δυστυχώς, χάνουμε και το τρένο της πράσινης οικονομίας. Αυτή είναι η κυρίαρχη αιτία της τεράστιας κρίσης στην πατρίδα μας. Γιατί έγινε αυτό ?
Η απάντηση βρίσκεται στην ιστορική διαδρομή και στα πολιτικά δεδομένα της χώρας μας. Η αστική τάξη της Ελλάδας υπήρξε παρασιτική και κρατικοδίαιτη και ποτέ δεν υπηρέτησε τον ιστορικό της ρόλο, που είναι η ορθολογική παραγωγή. Και βέβαια είναι τεράστια η ευθύνη που έχουν και τα κόμματα εξουσίας, αφού η μεν ζητούσε και τα δε την ταϊζανε με αντάλλαγμα τη διατήρηση τους στην εξουσία. Ένα πλέγμα, με συγκοινωνούντα δοχεία, με μόνιμο τροφοδότη το δανεισμό, ο οποίος κάλυπτε την παταγώδη αποτυχία κομμάτων και κυρίαρχης τάξης να αναπτύξουν αυτοδύναμα τη χώρα.
Αυτό το στρεβλό μοντέλο, με δεκανίκια την υποφορολόγηση του κεφαλαίου, την καταλήστευση των ταμείων και την καταστροφή παραδοσιακών παραγωγικών δομών, όπως η γεωργία, έφεραν τα σημερινά αποτελέσματα. Ελλείμματα, δημόσιο χρέος, ανύπαρκτη παραγωγική βάση. Είναι σαφές ότι όποια ανάλυση ενοχοποιεί το δημόσιο υπάλληλο, το κόστος εργασίας, τα κοινωνικά κεκτημένα δεν είναι απλώς ψεύτικη, αλλά είναι και πολιτικά χυδαία.
Γιατί είναι πολιτική χυδαιότητα να πληρώνει αυτός που δε φταίει και την απόφαση αυτή να την παίρνουν
χέρι-χέρι, αυτός που φέρει τη βαρύνουσα πολιτική ευθύνη, με αυτόν που φέρει τη βαρύνουσα οικονομική ευθύνη.
Το δεύτερο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι αν, με δεδομένη αυτήν την κατάσταση και επίσης με δεδομένη την παγκόσμια οικονομική κρίση, η προσφυγή στο ΔΝΤ ήταν μονόδρομος.
Κατά την άποψή μου, κατηγορηματικά όχι, η προσφυγή στο ΔΝΤ δεν ήταν μονόδρομος.
Σε καμιά περίπτωση δεν αρκούν τα ελλείμματα για να οδηγηθεί μια χώρα σε χρεοκοπία.
Το έλλειμμα της ευρωζώνης, των ΗΠΑ, ακόμη χειρότερα της Ιαπωνίας το αποδεικνύουν.
Ναι, λένε κάποιοι, όμως η Ελλάδα δεν έχει μόνο υψηλά ελλείμματα έχει και υψηλό δημόσιο χρέος.
Στοιχεία ΔΝΤ: Το συνολικό χρέος της Ελλάδας είναι στο μέσο όρο της Ευρωζώνης
Η χώρα μας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
είτε από άγνοια, είτε από σκοπιμότητα αφέθηκε και έγινε το επίκεντρο κερδοσκοπικών επιθέσεων.
Αυτή είναι η πραγματικότητα, τη ζήσαμε. Αυτή είναι η αλήθεια. Η πολιτική κρίση του καθενός αφορά στο εάν αυτό έγινε από άγνοια ή σκοπιμότητα.
Θα δείξει η ιστορία εάν η κυβέρνηση υπήρξε αφελής και ακούσια χειραγωγούμενη ή εάν υπήρξε ο άλλος πόλος μιας συμφωνίας με καταστρεπτικές συνέπειες για το λαό και τη χώρα μας. Συνέπειες που, κατά την άποψή μου, δεν υπήρξαν το αποτέλεσμα μιας επιλογής, αλλά το ζητούμενο μιας πολιτικής.
Και φτάνουμε στο σήμερα και στη συζήτηση του προϋπολογισμού.
Ένας προϋπολογισμός, που είναι το πιο απτό αποτέλεσμα της καταστροφής που υφίσταται η χώρα μας και ο λαός μας. Που είναι προϋπολογισμός χώρας με μειωμένη κυριαρχία.
Ένας προϋπολογισμός που καλούνται να επωμισθούν μεν οι Έλληνες πολίτες, αλλά αποτελεί φιρμάνι του ΔΝΤ, που απλώς και μόνο το επικυρώνει η Βουλή. Ένα φιρμάνι που την επομένη κιόλας μέρα θα ανατραπεί προς το χειρότερο.
Και το κρίσιμο ερώτημα είναι: Υπάρχει άλλος δρόμος?
Υπάρχει.
Πάρτε παράδειγμα άλλης, σοβαρής, πολιτικής. Ουγγαρία. Μέλος της Ε.Ε. Δεν μιλάμε για καμιά επαναστατική διαδικασία. Η συντηρητική κυβέρνηση Όρμπαν είπε όχι στο ΔΝΤ, αλλά: επέβαλε για τρία χρόνια έκτακτη εισφορά ύψους 0,45% στα ακαθάριστα έσοδα των τραπεζών, έκτακτη φορολογία 5,2% στα συμβόλαια των ασφαλιστικών εταιριών και έκτακτη φορολογία μέχρι 6% στις χρηματιστηριακές εταιρίες και σε όλες τις υπόλοιπες χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες.
Και σε αυτό το σημείο κυρίες και κύριοι συνάδελφοι καταθέτω μια πρόταση, τακτικού χαρακτήρα, και απευθύνομαι σε όλες τις πρωτοπόρες δυνάμεις του τόπου.
Καταθέτω μια πρόταση και απευθύνομαι σε όλους τους πολίτες που τους βομβαρδίζουν, επιβάλλοντας το πλέον φασιστικό δίλημμα : ή καταστροφή ή αιματηρή λιτότητα. Μόνο που αυτό το δίλημμα έχει κοινό παρανομαστή.
Γιατί οι ανθρώπινες κοινωνίες δεν είναι τα λογιστικά νούμερα, που ακόμη και αυτά δε βγαίνουν,
αλλά οι άνθρωποι.
Επί του πρακτέου λοιπόν η πρότασή μου είναι:
Η Δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του δημοσίου χρέους, κατά τα πρότυπα του Εκουαδόρ.
Δε μιλάω δηλαδή στη βάση υποθέσεων, αλλά στη βάση μιας εφικτής και ήδη εφαρμοσμένης λύσης από το 2006.
Αυτή η Επιτροπή αποτελείται από ειδικούς, από διεθνείς προσωπικότητες υψηλού κύρους.
Και δε μιλώ μόνο για Επιτροπή πεφωτισμένων, αλλά για επιτροπή ειδικών, που με τη συνδρομή των εργαζομένων θα δημιουργήσουμε ένα ενιαίο μέτωπο ανασυγκρότησης.
Την Επιτροπή συνδράμουν τα όργανα του κράτους, το υπουργείο Δικαιοσύνης, Οικονομικών, το Γενικό Λογιστήριο, το Ελεγκτικό Συνέδριο, νομικοί, ορκωτοί λογιστές, συνταγματολόγοι.
Σκοπός της επιτροπής είναι ο εξονυχιστικός λογιστικός έλεγχος του διεθνούς και εγχώριου χρέους, το τονίζω, από τη μεταπολίτευση και μετά.
Εξετάζει όλες τις συβάσεις που αφορούν σε όλους τους τομείς. (Επισημαίνω απλά τις τερατώδεις συμβάσεις των υπερχρεωμένων ολυμπιακών αγώνων).
Όλα τα διμερή δάνεια που σύναψε η χώρα μας.
(Τονίζω ιδιαίτερα αυτά που δίνονταν για να υποστηριχθεί δήθεν η αγορά προϊόντων αιχμής, όπως η Ζίμενς και τα εξοπλιστικά προγράμματα).
Εξετάζει κάθε τι που αφορά στο δανεισμό και ανοίγει προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς, όλων των εμπλεκομένων.
Σκοπός μας να “ξεσκονίσουμε” τους λογαριασμούς μας.
Σκοπός η πολυσυζητημένη διαφάνεια.
Να βρούμε ποιό κομμάτι αυτού του χρέους είναι προϊόν διαφθοράς, επομένως παράνομο ή απεχθές.
Και το αρνούμαστε.
Άρνηση του απεχθούς χρέους, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Στο Εκουαδόρ αποτελούσε το 70 % του χρέους υπό τη μορφή ομολόγων.
Και σε όσους βιαστούν να πουν ότι το Εκουαδόρ είναι μια τελείως διαφορετική χώρα, απαντώ ότι,
αυτή η διαφορά αποτελεί και το στρατηγικό μας πλεονέκτημα.
Το Εκουαδόρ, όπως πολύ χαρακτηριστικά αναφέρει ο οικονομολόγος Ερίκ Τουσέν, που υπήρξε μέλος αυτής της Επιτροπής, δεν έχει καν δικό του νόμισμα, κατά συνέπεια είναι πολύ πιο εκτεθειμένο στις διεθνείς αγορές,
το ΑΕΠ του είναι στο 12% του ελληνικού και το κατά κεφαλήν εισόδημα στο 10% του ελληνικού.
Απέναντι δε, στην απειλή για εκβιασμό των αγορών, απαντάμε πάλι με την πραγματικότητα.
Πουθενά στην πράξη δεν έχει επιβεβαιωθεί αυτός ο εκβιασμός, ούτε στη Ρωσία το 1998, ούτε και στην Αργεντινή το 2001!
Η αναγκαία, η ζωτική προϋπόθεση για αυτήν την πολιτική επιλογή είναι να υπάρχει πολιτική βούληση με ένα διαφορετικό προσανατολισμό.
Σε αυτή την κατεύθυνση συντάσσομαι με όλες τις πρωτοπόρες προοδευτικές δυνάμεις του τόπου, γιατί είναι οι μόνες που μπορούν να πλαισιωθούν από τον κόσμο της εργασίας και του μόχθου για τη συγκρότηση ενός μετώπου με μία άλλη λογική:
Μία άλλη λογική που δεν είναι πλέον εάν μπορεί η Ελλάδα να πληρώσει το δημόσιο χρέος της , αλλά τί πρέπει να πληρώσει η Ελλάδα από το δημόσιο χρέος της.
Αυτή τη λογική θεωρώ σαν απαρχή μιας διαφορετικής στρατηγικής αντίληψης.
Την απευθύνω και σε αυτούς που δηλώνουν υπέρμαχοι της διαφάνειας,
Και σε αυτούς που είναι υπέρμαχοι ενός άλλου κόσμου, σαν την αναγκαία προϋπόθεση δικαίου και δικαιοσύνης.
Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2010
Ορέστης Θεόδωρος-Η επιστροφή στη δραχμή θα έχει κόστος πολέμου...
Τετάρτη 08/12/2010 06:52
Είναι η Φράου Μέρκελ που ετοιμάζει την ελληνική χρεοκοπία ή οι «ημέτεροι» που βλέπουν στη χρεοκοπία και στην επιστροφή στη δραχμή την τελευταία σανίδα σωτηρίας του πελατειακού μηχανισμού που έχουν στήσει και με τον οποίο βιοπορίζονται;
Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρώ ότι αναδύονται πάλι σενάρια επιστροφής στη δραχμή, υπό το μανδύα της επιχειρηματολογίας πως το κόστος της προσαρμογής και της μετάβασης στην ανάπτυξη θα έχει μικρότερες επιπτώσεις στον κοινωνικό ιστό.
Ενόψει της επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων η «νομενκλατούρα» της χρεοκοπίας αρχίζει πάλι να «ψιθυρίζει» πως μια έξοδος από το ευρώ ίσως είναι καλύτερη. Η νομενκλατούρα στην οποία αναφέρομαι είναι ο πολιτικό-πελατειακός μηχανισμός που είναι αρθρωμένος πέριξ του δημοσίου και λυμαίνεται τη χώρα. Ήτοι, πολιτικοί, κρατικός μηχανισμός, συνδικαλιστές, διακεκομμένοι με το κράτος επιχειρηματίες και φοροφυγάδες με την ανοχή των πελατών των πολιτικών...
Αλήθεια είναι ότι το μεγαλύτερο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που πρέπει να ολοκληρωθεί εντός ολίγων μηνών, το τρέχουν δυόμισι με τρεις υπουργοί, την ώρα που οι υπόλοιποι τριάντα σφυρίζουν δήθεν αδιάφορα... Κάποιοι μάλιστα εύχονται να αποτύχει...
Αυτό το σύμπλεγμα της διαφθοράς και της υστέρησης -επειδή χαρακτηρίζεται και από την μικροπολιτική βραδύνοια- μόλις τώρα αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι οι μεταρρυθμίσεις που απαιτεί η τρόικα και οι άλλες που αναγκαστικά θα ακολουθήσουν στο πλαίσιο σύνθεσης μιας εθνικής στρατηγικής για την ανάπτυξη, απαιτούν την απονεύρωσή του...
Όπως δηλ. έγινε και με την Τουρκία όπου σε μια δεκαετία το περί τον στρατό σύμπλεγμα εξουσίας αποδυναμώθηκε και πετάχτηκε στο περιθώριο.
Από δήμαρχοι κλητήρες
Οι ταγοί του πελατειακού κράτους σκέφτονται λοιπόν ότι από το να βρεθούμε από δήμαρχοι κλητήρες που πληρώνονται σε ευρώ, καλύτερα να δραπετεύσουμε στη δραχμή και να κρατήσουμε το δημαρχιλίκι...
Το πρόβλημα...
Δεν αντιλαμβάνονται προφανώς πως η είσοδος στο ευρώ, στο βαθμό που δεν έγιναν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, ήταν απλώς το κερασάκι στην τούρτα της ελληνικής χρεοκοπίας που είχε δρομολογηθεί μια με δυο δεκαετίες νωρίτερα...
Δρομολογήθηκε όταν εμφανίστηκαν οι αναπτυσσόμενες χώρες με τα φτηνότερα εργατικά χέρια και εμείς αντί να αντιδράσουμε ορθολογικά αρχίσαμε να βουλώνουμε τρύπες με δανεικά...
Ούτε δραχμή, ούτε φοίνικας, ούτε ρούβλι μας σώζει πλέον... αν δεν «πνίξουμε» τη γραφειοκρατία, τη διαφθορά και προφανώς την πολιτική πελατειακή δομή που τις εκτρέφει.
Η επάνοδος στη δραχμή...
Κάποιοι πιστεύουν ότι αρκεί η επάνοδος στη δραχμή και μια υποτίμηση για να πάρει εμπρός η οικονομία. Αλήθεια, με πόσα καρπούζια αγοράζει ο αγρότης σήμερα ένα τρακτέρ από τη Γερμανία ή τη Γαλλία και με πόσα θα το αγοράζει μετά;...
Αυτές οι σκέψεις, τις οποίες αφήνουν να διαρρέουν διάφοροι κύκλοι κατά καιρούς, γίνονται φήμες και επιστρέφουν σαν πανικός από δήθεν πληροφορίες ότι τα πιεστήρια της Τραπέζης της Ελλάδος τυπώνουν κρυφά δραχμές... Μην ανησυχείτε όμως, ακόμη και αν κάποιοι το επιθυμούν στη λογική, αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων, η επιστροφή στη δραχμή εκτός από καταστροφικό θα είναι και δύσκολο εγχείρημα...
Κάποιοι πιστεύουν ότι αρκεί η επάνοδος στη δραχμή και μια υποτίμηση για να πάρει εμπρός η οικονομία. Αλήθεια, με πόσα καρπούζια αγοράζει ο αγρότης σήμερα ένα τρακτέρ από τη Γερμανία ή τη Γαλλία και με πόσα θα το αγοράζει μετά;...
Αυτές οι σκέψεις, τις οποίες αφήνουν να διαρρέουν διάφοροι κύκλοι κατά καιρούς, γίνονται φήμες και επιστρέφουν σαν πανικός από δήθεν πληροφορίες ότι τα πιεστήρια της Τραπέζης της Ελλάδος τυπώνουν κρυφά δραχμές... Μην ανησυχείτε όμως, ακόμη και αν κάποιοι το επιθυμούν στη λογική, αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων, η επιστροφή στη δραχμή εκτός από καταστροφικό θα είναι και δύσκολο εγχείρημα...
Έχω την εντύπωση ότι πιο λίγο θα μας στοίχιζε ένα πόλεμος παρά η επιστροφή αυτή τη στιγμή.
Πολιτική απόφαση…
Κατ’ αρχάς μια τέτοια απόφαση δεν θα μπορούσε να ληφθεί εν κρυπτώ. Θα χρειαζόταν να συζητάει για εβδομάδες η Βουλή.
Αν υποθέσουμε ότι θα αποφάσιζε σχετικά, θα χρειάζονταν μήνες προετοιμασίας μέχρι να φτάσει η αντικατάσταση των σε κυκλοφορία ευρώ με το νέο νόμισμα. Όσων θα είχαν απομείνει στην Ελλάδα δηλ., γιατί ακόμη και οι ζητιάνοι της Ομόνοιας δεν θα αποθησαύριζαν ευρώ εντός ή εκτός της χώρας.
Άρα, για όσο καιρό διαρκούσε η προετοιμασία θα έπρεπε να απαγορευτούν οι αναλήψεις από τις τράπεζες και τα ταξίδια στο εξωτερικό θα γίνονταν με όριο συναλλάγματος όπως παλιά...
Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε αλλαγή των σχέσεων με την τρόικα και στάση της δανειοδότησης και επειδή κανένας δεν θα μας δάνειζε, θα βλέπαμε καύσιμα και φακές με το σταγονόμετρο. Μοιραία θα ζούσαμε σκηνές Αργεντινής και Αλβανίας μετά την πτώση των πυραμίδων...
Δεν θεωρώ πιθανό ένα τέτοιο σενάριο να κινηθεί μονομερώς από μέρους μας, καθώς όταν αρχίσουν να το σχεδιάζουν, όσοι αρέσκονται στην ευκολία της απόδρασης, θα αντιληφθούν ότι το σκηνικό θα μοιάζει σαν να ανοίγεις την πόρτα του φρενοκομείου...
Περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με την οικιοθελή αποχώρηση έχει η αποχώρηση της Γερμανίας, ή η δημιουργία δυο ευρωπαϊκών νομισμάτων...
Προς το παρόν σαν επικρατέστερο σενάριο φαίνεται ότι συνεχίζουμε με ένα ευρώ και προχωράμε στην κατεύθυνση της κοινής οικονομικής πολιτικής και διακυβέρνησης, με την ΕΚΤ να συνεχίζει τις ήπιες αγορές ομολόγων και να κρατά σαν άσσο την κλιμάκωση αυτών των αγορών... Το ευρωομόλογο αρχίζει να συζητιέται...
Τα λογιστικά της επιστροφής...
Μια επιστροφή στη δραχμή με τα σημερινά δεδομένα θα την αποτιμούσαν οι αγορές κατά τη γνώμη μου με μια αναλογία περί τα 700-1.000 δραχμές ανά ευρώ...
Το δημόσιο χρέος των 300 δισ. ευρώ θα πλησίαζε το ένα τρισ. περίπου και με μια αναδιάρθρωση της τάξης του 50% θα είχαμε μεγαλύτερο χρέος από το σημερινό.
Με τη δραχμή και τη χώρα σε κρίση θα επιστρέφαμε σε επιτόκια 25-30% έναντι 11-12% με τα σημερινά δεδομένα των σπρεντς και 5% τα τοκογλυφικά επιτόκια από την τρόικα.
Με ένα δημόσιο χρέος 400 δισ. ευρώ λοιπόν και επιτόκια 25% κάθε χρόνο, θα χρειαζόμασταν έσοδα δυο προϋπολογισμών προ κρίσης μόνο για τους τόκους...
Ή μήπως να μηδενίζαμε το χρέος όπως έκανε ο Φιντέλ και ο Εμβέρ; Για ρωτήστε και κανένα αλβανικής καταγωγής γείτονα μεγαλύτερης ηλικίας για την επιτυχία του εγχειρήματος...
Πολιτική απόφαση…
Κατ’ αρχάς μια τέτοια απόφαση δεν θα μπορούσε να ληφθεί εν κρυπτώ. Θα χρειαζόταν να συζητάει για εβδομάδες η Βουλή.
Αν υποθέσουμε ότι θα αποφάσιζε σχετικά, θα χρειάζονταν μήνες προετοιμασίας μέχρι να φτάσει η αντικατάσταση των σε κυκλοφορία ευρώ με το νέο νόμισμα. Όσων θα είχαν απομείνει στην Ελλάδα δηλ., γιατί ακόμη και οι ζητιάνοι της Ομόνοιας δεν θα αποθησαύριζαν ευρώ εντός ή εκτός της χώρας.
Άρα, για όσο καιρό διαρκούσε η προετοιμασία θα έπρεπε να απαγορευτούν οι αναλήψεις από τις τράπεζες και τα ταξίδια στο εξωτερικό θα γίνονταν με όριο συναλλάγματος όπως παλιά...
Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε αλλαγή των σχέσεων με την τρόικα και στάση της δανειοδότησης και επειδή κανένας δεν θα μας δάνειζε, θα βλέπαμε καύσιμα και φακές με το σταγονόμετρο. Μοιραία θα ζούσαμε σκηνές Αργεντινής και Αλβανίας μετά την πτώση των πυραμίδων...
Δεν θεωρώ πιθανό ένα τέτοιο σενάριο να κινηθεί μονομερώς από μέρους μας, καθώς όταν αρχίσουν να το σχεδιάζουν, όσοι αρέσκονται στην ευκολία της απόδρασης, θα αντιληφθούν ότι το σκηνικό θα μοιάζει σαν να ανοίγεις την πόρτα του φρενοκομείου...
Περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με την οικιοθελή αποχώρηση έχει η αποχώρηση της Γερμανίας, ή η δημιουργία δυο ευρωπαϊκών νομισμάτων...
Προς το παρόν σαν επικρατέστερο σενάριο φαίνεται ότι συνεχίζουμε με ένα ευρώ και προχωράμε στην κατεύθυνση της κοινής οικονομικής πολιτικής και διακυβέρνησης, με την ΕΚΤ να συνεχίζει τις ήπιες αγορές ομολόγων και να κρατά σαν άσσο την κλιμάκωση αυτών των αγορών... Το ευρωομόλογο αρχίζει να συζητιέται...
Τα λογιστικά της επιστροφής...
Μια επιστροφή στη δραχμή με τα σημερινά δεδομένα θα την αποτιμούσαν οι αγορές κατά τη γνώμη μου με μια αναλογία περί τα 700-1.000 δραχμές ανά ευρώ...
Το δημόσιο χρέος των 300 δισ. ευρώ θα πλησίαζε το ένα τρισ. περίπου και με μια αναδιάρθρωση της τάξης του 50% θα είχαμε μεγαλύτερο χρέος από το σημερινό.
Με τη δραχμή και τη χώρα σε κρίση θα επιστρέφαμε σε επιτόκια 25-30% έναντι 11-12% με τα σημερινά δεδομένα των σπρεντς και 5% τα τοκογλυφικά επιτόκια από την τρόικα.
Με ένα δημόσιο χρέος 400 δισ. ευρώ λοιπόν και επιτόκια 25% κάθε χρόνο, θα χρειαζόμασταν έσοδα δυο προϋπολογισμών προ κρίσης μόνο για τους τόκους...
Ή μήπως να μηδενίζαμε το χρέος όπως έκανε ο Φιντέλ και ο Εμβέρ; Για ρωτήστε και κανένα αλβανικής καταγωγής γείτονα μεγαλύτερης ηλικίας για την επιτυχία του εγχειρήματος...
Πηγή:www.capital.gr
Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2010
Ρουμπινί Νουριέλ- Αναδιάρθρωση χρέος ή έξοδος από την ευρωζώνη
Αναδημοσίεσυη από http://news.in.gr/economy/
Aθήνα: 08 Δεκ. 2010, 08:05 O διάσημος οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί, ο οποίος έγινε γνωστός από την πρόβλεψη του για την παγκόσμια πιστωτική κρίση του 2008, διετύπωσε την άποψη ότι τα δύο πλέον πιθανά σενάρια για την Ελλάδα είναι είτε η ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους της, είτε η έξοδος από την Ευρωζώνη εξέφρασε την Τρίτη ο διάσημος οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης βρίσκεται στην Αθήνα και μίλησε σε κλειστή εκδήλωση στην οποία μετείχαν στελέχη από τον επιχειρηματικό και τραπεζικό χώρο. Σήμερα, Τετάρτη, αναμένεται να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Γ.Παπανδρέου και τον υπουργό Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου.
Ο κ. Ρουμπινί υποστήριξε χθες ότι μόνη λύση για την ανάταξη της ελληνικής οικονομίας είναι η υποτίμηση του νομίσματος, κάτι που σημαίνει έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη και επιστροφή στη δραχμή. Ωστόσο, διευκρίνισε πως κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό αφού προϋποθέτει αποχώρηση από την ΕΕ. Επισήµανε δε ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόµενο η υποτίµηση του εθνικού νοµίσµατος θα έφτανε στο 50%. Οπότε η τελευταία λύση για την Ελλάδα είναι η ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους με την επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής του.
«∆εν µπορεί όµως σε καµιά περίπτωση να γίνει στη Ελλάδα ό,τι έγινε στην Αργεντινή. Η Ελλάδα είναι χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης µε άλλα χαρακτηριστικά».
Όπως είπε η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους δεν έχει γίνει ακόμη ώστε να μην πληγεί το ευρώ και να μπορέσουν οι άλλες χώρες να βάλουν σε τάξη τα δημοσιονομικά τους χωρίς να επηρεαστούν από την Ελλάδα. Όταν αυτό συμβεί, η Ελλάδα θα προχωρήσει σε αναδιάρθρωση χρέους η οποία έχει μετατεθεί χρονικά για την ώρα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας είναι απαραίτητη, ωστόσο δεν λύνει το μεγάλο πρόβλημα του τεράστιου δημόσιου χρέους. «Η Ελλάδα θα υποχρεωθεί είτε να αναδιαρθρώσει το χρέος της είτε να επιστρέψει στη δραχμή», υποστήριξε.
Όπως υπογράμμισε τα δημοσιονομικά μέτρα επηρεάζουν αρνητικά τη ζήτηση και το ΑΕΠ. Έτσι, ακόμη και αν η χώρα λάβει όλα τα μέτρα, το καλύτερο σενάριο υποστηρίζει σταθεροποίηση του χρέους στο 148% του ΑΕΠ, κάτι που ο ίδιος χαρακτηρίζει ως «μη βιώσιμο».
Στο πλαίσιο αυτό ο διάσημος οικονομολόγος τόνισε πως η επιβολή φόρων φέρνει ύφεση και παγιδεύει τη χώρα σε υψηλό χρέος. «Η χώρα κινδυνεύει να πέσει σε οικονομική στασιμότητα και υψηλή ανεργία», υποστήριξε.
Τόνισε ωστόσο ότι η καταπολέµηση της φοροδιαφυγής πρέπει να είναι το βασικό εργαλείο από εδώ και πέρα για την εξασφάλιση νέων εσόδων. «Πρέπει να πληρώσουν φόρους αυτοί που δεν πληρώνουν», σημείωσε µε έµφαση.
Newsroom ΔΟΛ
Παρασκευή 3 Δεκεμβρίου 2010
Δελαστίκ Γιώργος - ΚΑΤΑΡΡΕΕΙ Ο ΝΟΤΟΣ ΤΗΣ ΕΕ
Από το hellenesonline
25 / 11 / 2010
Αν η Ιρλανδία και η Ισπανία κινδυνεύουν, επειδή παρουσίασαν φούσκες ακινήτων και υπερέκταση των τραπεζών τους, γιατί είναι στο χείλος του γκρεμού η Πορτογαλία που ούτε φούσκα ακινήτων ούτε φούσκα τραπεζών παρουσίασε; Είναι προφανές ότι αλλού βρίσκεται η αιτία και όχι σε διάφορα υπαρκτά προβλήματα που παρουσιάζονται προσχηματικά ως ρίζες του κακού.
Κατέρρευσε λοιπόν και η Ιρλανδία, ο περιβόητος «κελτικός τίγρης» του πιο αχαλίνωτου νεοφιλελευθερισμού, με τον οποίον εκστασιάζονταν επί δεκαπέντε και πλέον χρόνια οι αξιωματούχοι της ΕΕ και οι δεξιοί και σοσιαλνεοφιλελεύθεροι πολιτικοί που μας είχαν ζαλίσει προβάλλοντάς την ως αξιοθαύμαστο παράδειγμα προς μίμηση. «Ξοφλημένη» θεωρούν ήδη και την Πορτογαλία όλοι οι αναλυτές, εκτιμώντας ότι είναι ζήτημα ελάχιστων μηνών μέχρι να υποχρεωθεί και η δική της κυβέρνηση να προσφύγει εκούσα-άκουσα στον «μηχανισμό στήριξης» της ΕΕ.
Χαρακτηριστικό της βεβαιότητας ότι σύντομα η Λισαβόνα θα βρίσκεται υπό καθεστώς μνημονίου είναι το γεγονός ότι σύσσωμος πλέον ο διεθνής Τύπος ασχολείται μόνο με την περίπτωση της Ισπανίας, την οποία και θεωρούν κρισιμότατη δοκιμασία για την επιβίωση του ίδιου του ευρώ με τη σημερινή μορφή του.
Προχθές, η ισπανική εφημερίδα «Ελ Παΐς» είχε στις οικονομικές σελίδες της ανάλυση με τίτλο «Η ΕΕ βλέπει κίνδυνο κερδοσκοπικών επιθέσεων στην Ισπανία και την Πορτογαλία». Χθες όμως το θέμα είχε περάσει κεντρικό στην πρώτη σελίδα της ίδιας εφημερίδας και η Πορτογαλία είχε εξαφανιστεί από το σκηνικό: «Οι αγορές τοποθετούν την Ισπανία στο κέντρο του στόχου μετά την πτώση της Ιρλανδίας», έγραφε ο κεντρικός πρωτοσέλιδος τίτλος.
Η ανάλυση της ισπανικής φιλοκυβερνητικής εφημερίδας είναι πολύ απαισιόδοξη. «Μετά τα δύο θύματα που έχουν ήδη προκαλέσει -την Ελλάδα και την Ιρλανδία- οι αγορές σημαδεύουν τώρα κατευθείαν στην καρδιά των δύο επόμενων: της Πορτογαλίας και της Ισπανίας», γράφει η «Ελ Παΐς» και παραθέτει ανάλυση της τράπεζας Σάξο: «Το επόμενο έτος η Πορτογαλία θα είναι η τρίτη χώρα που θα προσφύγει στον μηχανισμό σωτηρίας, στον οποίο πλέον δεν θα υπάρχει δυνατότητα να προσφύγουν άλλες χώρες.
Προβλέπουμε ότι η Ισπανία θα ζητήσει βοήθεια το 2011. Ομως ο μηχανισμός της ΕΕ δεν έχει το απαιτούμενο μέγεθος για να τη βοηθήσει, γι’ αυτό και η Ισπανία θα χρειαστεί να υπογράψει συμφωνίες διμερών δανείων με τη Γερμανία ή τη Γαλλία», αναφέρει η έκθεση αυτή.
Ανάλογες ανησυχίες εκφράζει σε άρθρο της και η σοβαρή γερμανική εφημερίδα «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε», το κατεξοχήν συντηρητικό πολιτικό έντυπο του επιχειρηματικού κόσμου της Γερμανίας.
«Μετά την αίτηση της Ιρλανδίας για οικονομική βοήθεια από το ευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης, ένα ερώτημα έχει καταστεί λίαν ενδιαφέρον: θα χρειαστεί να ζητήσει βοήθεια και η Ισπανία ή θα κατορθώσει η χώρα να επιστρέψει στην οικονομική ομαλότητα με τις δικές της δυνάμεις; Η απάντηση είναι σημαντική για την Ευρώπη. Αναφορικά με το ΑΕΠ, η Ισπανία παρουσιάζει μεγαλύτερη οικονομική δύναμη από όση και οι τρεις μικρότερες προβληματικές χώρες Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία – συνολικά. Εξαιτίας αυτού είναι κατανοητός ο φόβος ότι μια διάσωση της Ισπανίας θα μπορούσε να υπερβαίνει τις δυνατότητες των γειτόνων της», έγραφε μεταξύ πολλών άλλων.
Πέραν του τι θα γίνει στο άμεσο μέλλον, η πτώση της Ιρλανδίας και η άμεση απειλή κατάρρευσης της Πορτογαλίας και της Ισπανίας αποδεικνύουν πόσο αβάσιμοι είναι οι ισχυρισμοί ότι διάφορα υπαρκτά δημοσιονομικά προβλήματα της Ελλάδας είναι δήθεν οι αιτίες που οδηγούν υποχρεωτικά στο καθεστώς ξένης επικυριαρχίας του μνημονίου.
Αν η Ελλάδα «χρεοκόπησε», επειδή έχει διογκωμένο δημόσιο τομέα και πολλά εργασιακά δικαιώματα, γιατί χρεοκόπησε και η Ιρλανδία που έχει πολύ ισχνό δημόσιο τομέα και έχει καταργήσει σχεδόν όλα τα εργασιακά δικαιώματα; Αν η Ελλάδα «χρεοκόπησε», επειδή έχει υψηλό δημόσιο χρέος, γιατί απειλείται η Ισπανία που έχει εξαιρετικά χαμηλό δημόσιο χρέος; Αν η Ιρλανδία και η Ισπανία κινδυνεύουν, επειδή παρουσίασαν φούσκες ακινήτων και υπερέκταση των τραπεζών τους, γιατί είναι στο χείλος του γκρεμού η Πορτογαλία που ούτε φούσκα ακινήτων ούτε φούσκα τραπεζών παρουσίασε; Είναι προφανές ότι αλλού βρίσκεται η αιτία και όχι σε διάφορα υπαρκτά προβλήματα που παρουσιάζονται προσχηματικά ως ρίζες του κακού.
Να δανείζει η ΕΚΤ απευθείας τα κράτη
ΠΟΛΙΤΙΚΗ και μόνο είναι η λύση στο πρόβλημα της υπερχρέωσης των χωρών-μελών της Ευρωζώνης και της ΕΕ. Πρέπει να αλλάξει ριζικά ο τρόπος δανεισμού των κρατών και να πάψουν να είναι όμηροι των αγορών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αποφασίσουν οι ηγέτες της ΕΕ ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα δανείζει από εδώ και πέρα απευθείας τα κράτη-μέλη με επιτόκιο π.χ. 1% και όχι μέσω των εμπορικών τραπεζών. Αυτομάτως θα λυθεί έτσι ομαλά το πρόβλημα του δημόσιου χρέους! Τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων θα πηγαίνουν έτσι για να βοηθήσουν τις ευρωπαϊκές χώρες και δεν θα καταλήγουν στα θησαυροφυλάκια των ιδιωτικών τραπεζών, οι οποίες με αυτά τα χρήματα εκβιάζουν και στραγγαλίζουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
ΠΗΓΗ:
http://www.hellenesonline.com/go/2010/11/katarreei-o-notos-ths-ee/
Από την «Ελευθερία» της Λάρισας- Σε τροχιά διάλυσης η Ελλάδα
Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
«Όσο αυξάνεται η ανεργία και χειροτερεύουν οι τραπεζικές πιστώσεις, τόσο χειρότερα θα γίνονται τα πράγματα για τις επενδύσεις. Υπάρχει κίνδυνος να λιμνάσει η ελληνική οικονομία για χρόνια». Το υποστηρίζει σήμερα στην «Ελευθερία» ο κ. Κώστας Λαπαβίτσας καθηγητής Οικονομικών στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Ο κ. Λαπαβίτσας ειδικεύεται στον χρηματοπιστωτικό τομέα και την ιαπωνική οικονομία. Έχει δημοσιεύσει εκτενώς για θέματα πολιτικής οικονομίας του χρήματος και του πιστωτικού συστήματος.
Ποιοι οι λόγοι για τους οποίους οδηγούμαστε σε νέα μέτρα;
Ο κυριότερος λόγος είναι ότι ναυάγησε η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Παπανδρέου. Η λιτότητα έφερε βαθιά ύφεση, δηλαδή μείωση του ΑΕΠ κατά 4,5% το τελευταίο τρίμηνο, ανεργία 12,2% τον Αύγουστο με παράλληλη συρρίκνωση της απασχόλησης, σημαντική πτώση των εξαγωγών τον Σεπτέμβριο, αδυναμία της κατανάλωσης, αδυναμία των επενδύσεων, υποχώρηση των πιστώσεων, αλλά και πληθωρισμό στο 5,2%. Οι εκτιμήσεις των ειδικών του Μνημονίου αποδεικνύονται τελείως λανθασμένες.
Η κυβέρνηση δεν μπόρεσε καν να πετύχει το στόχο μείωσης του ελλείμματος. Τα έσοδα υπολείπονται, πρώτον, λόγω της ύφεσης που έχει περιορίσει την αποδοτικότητα των έμμεσων φόρων και, δεύτερον, λόγω της υποτονικής λειτουργίας του φοροσυλλεκτικού μηχανισμού, ο οποίος αντιδρά στις μισθολογικές περικοπές, αλλά και στο διασυρμό που έχει υποστεί. Η αναθεώρηση των στοιχείων από τη Γιούροστατ έφερε το έλλειμμα στο 9,4% για το 2010, τελείως πέρα από τις προβλέψεις του Μνημονίου.
Παρά την αποτυχία της η κυβέρνηση επιμένει ότι θα συνεχίσει στον ίδιο δρόμο. Αυτό σημαίνει περαιτέρω περικοπές, ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ, που θα προστεθούν στην καταιγίδα των φόρων που ήδη προβλέπονται από το Μνημόνιο για το 2011. Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να πειράξει μισθούς και συντάξεις. Αμφιβάλλω πολύ ότι θα κρατήσει το λόγο της.
Αλλά ακόμη κι αν το κάνει, τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά. Θα μειωθεί η δημόσια κατανάλωση και οι επενδύσεις, η ύφεση θα γίνει βαθύτερη και η ανεργία θα μεγαλώσει. Τα σχολεία, οι δρόμοι και κυρίως τα νοσοκομεία για τα οποία προβλέπονται τεράστιες περικοπές, θα εμφανίσουν τραγική εικόνα. Πρόκειται για πορεία διάλυσης του οικονομικού και κοινωνικού ιστού. Παράλληλα το άχθος του δημόσιου χρέους θα γίνεται σταδιακά μεγαλύτερο, χωρίς η Ελλάδα να αποκτά τη δυνατότητα αυτοδύναμης αποπληρωμής. Ήδη, μετά την αναθεώρηση, το χρέος πιθανώς να ξεπεράσει το 140% του ΑΕΠ για το 2010. Η χώρα φαίνεται να μπαίνει σε τροχιά αυτοκτονίας.
Γιατί δεν έρχεται η ανάπτυξη στη χώρα μας;
Το πρόβλημα της ανάπτυξης έχει να κάνει με την πτώση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, η οποία οφείλεται στο μακροχρόνιο πάγωμα των μισθών στις χώρες του κέντρου της Ευρωζώνης και κυρίως στη Γερμανία. Την προηγούμενη δεκαετία η πτώση της ανταγωνιστικότητας δεν έγινε άμεσα αισθητή λόγω του φθηνού δανεισμού από το εξωτερικό, αλλά και της γιγάντωσης των εγχώριων τραπεζών. Φτιάχτηκε μια πλασματική εικόνα ευημερίας στηριγμένης στην υψηλή κατανάλωση. Η κρίση του 2007-9 αποκάλυψε όμως την πραγματική αδυναμία του ελληνικού κεφαλαίου.
Για να υπάρξει ανάπτυξη χρειάζεται να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα. Η βελτίωσή της εξαρτάται από το πώς θα κινηθούν οι μισθοί αλλά και η παραγωγικότητα της εργασίας. Δυστυχώς το Μνημόνιο έχει επιβάλει πολιτική που είναι βαθιά προβληματική στα θέματα αυτά και δεν ευνοεί την ανάπτυξη.
Από τη μια, επιφέρει μείωση μισθών. Προσπαθεί δηλαδή να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα με τον βαρβαρότερο τρόπο. Το πρόβλημα όμως είναι ότι λιτότητα έχει επιβάλει και η υπόλοιπη Ευρωζώνη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας. Άρα και οι ευρωπαϊκοί μισθοί πιέζονται προς τα κάτω. Δεν υπάρχει λοιπόν προοπτική ουσιαστικής βελτίωσης της ελληνικής θέσης, παρά το τεράστιο κόστος για τους εργαζόμενους.
Από την άλλη, επιχειρεί να βελτιώσει την παραγωγικότητα μέσω της απελευθέρωσης των αγορών και της συρρίκνωσης του κράτους. Πρόκειται για τις πλέον συντηρητικές ιδέες στην οικονομική θεωρία, οι οποίες έχουν δυστυχώς επανακάμψει πρόσφατα. Ακούγεται όλο και πιο έντονα η άποψη ότι για να βγουν οι οικονομίες από την κρίση θα πρέπει να συρρικνωθεί το δημόσιο, ανοίγοντας το δρόμο για τη μεγέθυνση του ιδιωτικού τομέα. Πρωταγωνιστής είναι ο Αλμπέρτο Αλεσίνα, καθηγητής του Χάρβαρντ, γνωστός για τις νεοφιλελεύθερες αναλύσεις του. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΔΝΤ έχει τηρήσει κριτική στάση απέναντι στις θέσεις του Αλεσίνα. Η Ε.Ε. είναι πολύ πιο σκληρή από το ΔΝΤ στο θέμα αυτό και πιέζει αφόρητα την Ελλάδα.
Η κυβέρνηση ήδη προχωρεί σε τέτοια μέτρα με τις περικοπές δαπανών, την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και τις εξαγγελίες για τις ΔΕΚΟ. Πρόκειται για τραγική επιλογή που δεν πρόκειται να φέρει ανάπτυξη. Απεναντίας, η απότομη σμίκρυνση του κράτους και το ξαφνικό άνοιγμα των μεταφορών, των φαρμακείων, κ.λπ., πιθανόν να συμπαρασύρει προς τα κάτω και τον ιδιωτικό τομέα. Πλήθος ιδιωτικών επιχειρήσεων στηρίζονται στην κρατική ζήτηση και θα χτυπηθούν αν αυτή μειωθεί. Το ξαφνικό άνοιγμα των επαγγελμάτων μέσα σε συνθήκες ύφεσης θα μεγαλώσει την ανασφάλεια. Όσο αυξάνεται η ανεργία και χειροτερεύουν οι τραπεζικές πιστώσεις, τόσο χειρότερα θα γίνονται τα πράγματα για τις επενδύσεις. Υπάρχει κίνδυνος να λιμνάσει η ελληνική οικονομία για χρόνια.
Δεν θα έχουμε όμως αναπτυξιακά οφέλη από τη συμμετοχή μας στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. και στην Ευρωζώνη;
Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η συμμετοχή της χώρας μας στην Ευρωζώνη είναι σφάλμα ιστορικών διαστάσεων που τη συνθλίβει. Η Ευρωζώνη παρουσιάστηκε ως απάνεμο λιμάνι και πεδίο σύγκλισης με τον πλούσιο βορρά. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μηχανισμό δημιουργίας πλεονασμάτων για το κέντρο - ιδίως για την Γερμανία - και ελλειμμάτων για την περιφέρεια.
Η Ελλάδα υποφέρει από την πολύ υψηλή ισοτιμία με την οποία μπήκε στο σύστημα. Πιέζεται ακόμη από την απώλεια νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής, από τα δεσμά του Συμφώνου Σταθερότητας και από τις δομικές πιέσεις στην αγορά εργασίας. Δεν αποφεύχθηκαν οι βαθύτατες κρίσεις, ενώ η Ε.Ε. μας δάνεισε με εξαιρετικά επαχθείς όρους και μόνον όταν υπήρξε μεγάλος κίνδυνος για τις τράπεζες του κέντρου από μια πιθανή ελληνική χρεοκοπία.
Όλες οι αλλαγές που έχουν λάβει χώρα στην Ευρωζώνη από το ξέσπασμα της κρίσης και μετά είναι σε ακόμη πιο συντηρητική κατεύθυνση. Το αποκορύφωμα ήταν η τελευταία πρόταση της κ. Μέρκελ για μόνιμο μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων όπου μέρους του κόστους θα επωμίζονται και οι ιδιωτικές τράπεζες. Δεν μπορεί κανείς βεβαίως να της προσάψει το ότι θέλει να αναγκάσει και τους άφρονες δανειστές και κερδοσκόπους να σηκώσουν μέρος του κόστους. Αλλά το αποτέλεσμα θα είναι η θεσμοθέτηση μόνιμης διαφοράς ανάμεσα στα επιτόκια δανεισμού των χωρών του κέντρου και της περιφέρειας. Η χώρα μας δηλαδή θα δανείζεται με σαφώς υψηλότερο επιτόκιο από τις χώρες του κέντρου. Άρα δεν θα απομείνει απολύτως κανένας θετικός λόγος για να συνεχίσει να ανήκει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Είναι άμεση ανάγκη να επανεξετάσει η ελληνική κοινωνία τη συμμετοχή της στην Ευρωζώνη, αν θέλει να αντιμετωπίσει την κρίση και να μπει σε τροχιά ανάπτυξης.Μπορεί η Ελλάδα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του χρέους, αν είναι έτσι τα πράγματα;
Θέλω καταρχήν να τονίσω ότι το χρέος είναι άμεσα συνδεμένο με τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Όσο έπεφτε η ανταγωνιστικότητα, τόσο μεγάλωνε το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών με το εξωτερικό. Άρα έπρεπε η χώρα να δανείζεται από τις τράπεζες του κέντρου για να καλύπτει το εξωτερικό της έλλειμμα. Παράλληλα γιγαντώθηκαν και οι ελληνικές τράπεζες που δάνειζαν για κατανάλωση και άλλα. Ο μεγάλος όγκος του δανεισμού στην χώρα μας είναι ιδιωτικός και όχι δημόσιος. Το ίδιο συνέβη και στις υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας. Στη ρίζα του περιφερειακού χρέους βρίσκεται το ευρώ.
Το χρέος που έχει πλέον συσσωρεύσει η Ελλάδα αποκλείεται να αποπληρωθεί αυτοδύναμα, ό,τι κι αν λέει ο κ. Παπανδρέου. Δεν είναι δυνατόν μια χώρα με ποσοστά χρέους που θα φτάσουν ίσως στο 170%-180% του ΑΕΠ στο άμεσο μέλλον, και με τις προοπτικές ανάπτυξης που έχει επιβάλει η Ευρωζώνη, να επιστρέψει στις διεθνείς αγορές. Το πρώτο βήμα για την ουσιαστική αντιμετώπιση του χρέους θα πρέπει λοιπόν να είναι η ευθεία παραγραφή του. Εμμέσως πλην σαφώς και η ίδια η κυβέρνηση το αποδέχεται, δεδομένου ότι συχνά αναφέρεται στην αναδιάρθρωση.
Η αναδιάρθρωση όμως του χρέους δεν αποτελεί πανάκεια από μόνη της. Εξαρτάται από το πώς θα γίνει και κυρίως από το αν θα υπάρξει πρωτοβουλία από πλευράς του δανειζόμενου, με διαφάνεια και συμμετοχή των λαϊκών στρωμάτων. Η επιμήκυνση την οποία συζητάει η κυβέρνηση Παπανδρέου είναι ένα ακόμη παράδειγμα εσφαλμένης πολιτικής που υπερασπίζεται τα συμφέροντα των τραπεζών και όχι της κοινωνίας. Δεν θα ελαττώσει ουσιαστικά το βάρος του χρέους, ενώ θα επιτρέψει σε διάφορους τραπεζικούς μεσολαβητές να πραγματοποιήσουν μεγάλα κέρδη. Υπάρχει ακόμη κίνδυνος να μεταβάλλει το νομικό καθεστώς του χρέους, που έχει συναφθεί υπό το ελληνικό δίκαιο κατά 90%. Αν το χρέος τεθεί υπό το αγγλικό ή το αμερικανικό δίκαιο, κερδισμένοι θα βρεθούν οι δανειστές διότι το νομικό πλαίσιο θα μεροληπτεί υπέρ αυτών. Κάτι τέτοιο θα κάνει μια μελλοντική παραγραφή του χρέους πολύ πιο δύσκολη.
Τι πρέπει τότε να γίνει για να αντιμετωπιστεί το χρέος;
Νομίζω ότι θα χρειαστεί, πρώτον, η χώρα να προχωρήσει σε μονομερή παύση πληρωμών ώστε να αναλάβει η ίδια την πρωτοβουλία των κινήσεων. Θα πρέπει κατόπιν να υπάρξει πλήρης διαφάνεια, δηλαδή να ανοίξουν τα αρχεία τους το Υπουργείο Οικονομικών και η Τράπεζα της Ελλάδας ώστε να δει η κοινωνία τι πραγματικά συμβαίνει με το χρέος. Ποιο μέρος είναι απεχθές, ποιο παράνομο, ποιο παράτυπο; Ποιος έχει ευθύνες για θέματα όπως οι άκρως προβληματικές σχέσεις του δημοσίου με τράπεζες όπως η Γκόλντμαν Σακς τη δεκαετία που μας πέρασε; Θα πρέπει οι εργατικές οργανώσεις και η κοινωνία των πολιτών να λάβουν άμεση γνώση για να δούμε γρήγορα τι δεν πρόκειται να αποπληρωθεί.
Σε αυτή τη βάση, θα πρέπει η Ελλάδα να προχωρήσει σε συνολική αναδιαπραγμάτευση, υπό την ελληνική νομοθεσία, με την προοπτική να υπάρξει ουσιαστικό «κούρεμα» των τραπεζών που κατέχουν το μεγάλο μέρος του χρέους. Αν κρίνουμε από την πρόσφατη εμπειρία άλλων χωρών, το «κούρεμα» δύσκολα θα είναι μικρότερο του 50%-60%. Θα εξαρτηθεί βέβαια από το τι θα δείξουν τα βιβλία, αλλά η επιδίωξη θα πρέπει να είναι η ταχύτερη δυνατόν συμφωνία με τις τράπεζες-δανειστές.
Να τονίσω ότι όσο περισσότερο καθυστερεί η Ελλάδα, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται το πρόβλημα. Αφενός, ο όγκος του χρέους θα μπαίνει σταδιακά κάτω από ξένη νομοθεσία δεδομένου ότι η χώρα θα συνεχίσει να παίρνει τα καταστροφικά δάνεια του Μνημονίου τα οποία προφανώς δεν εμπίπτουν στο ελληνικό δίκαιο. Αφετέρου, οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες θα βελτιώνουν σταδιακά τη θέση τους και άρα θα γίνουν πολύ σκληρότεροι διαπραγματευτές.
Η μονομερής παύση πληρωμών θα κάνει βέβαια την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές πολύ δύσκολη. Να θυμίσω όμως ότι η Ελλάδα είναι ήδη αποκλεισμένη από τις αγορές και δεν υπάρχει ρεαλιστική προοπτική αυτοδύναμης επιστροφής, παρά τις μονίμως αισιόδοξες διαβεβαιώσεις του κ. Παπακωνσταντίνου. Η χώρα θα μπορέσει να επιστρέψει αυτοδύναμα μόνο όταν τακτοποιήσει τα του οίκου της. Αυτό σημαίνει ουσιαστική παραγραφή του χρέους, πράγμα που μεσοπρόθεσμα θα το δεχτούν οι αγορές γιατί η μνήμη τους είναι βραχεία. Και επειδή πολλά λέγονται για τις καταστροφικές συνέπειες της παύσης πληρωμών ως προς τη διεθνή θέση της Ελλάδας, να πω ότι η Αργεντινή, παρότι «κούρεψε» τους πιστωτές της βαθιά και μονομερώς, έγινε μέλος του G20.
Η παραγραφή του χρέους και το «κούρεμα» των τραπεζών δεν θα δημιουργήσει προβλήματα όσον αφορά στη συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη;
Το θέμα της συμμετοχής μας στην Ευρωζώνη θα τεθεί ευθέως. Όπως ήδη ανέφερα, το ευρώ βρίσκεται στην καρδιά του ελληνικού προβλήματος. Η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να βάλει την οικονομία της σε πιο παραγωγική βάση αν δεν βγει από την Ευρωζώνη. Μια τέτοια κίνηση ενέχει βέβαια κινδύνους, δημιουργεί όμως προοπτικές ανάπτυξης και βαθιάς κοινωνικής αλλαγής.
Η έξοδος από την Ευρωζώνη θα πρέπει να γίνει χωρίς προηγούμενη ανακοίνωση ώστε να αποφευχθεί κατά το δυνατόν η διαρροή κεφαλαίου στο εξωτερικό. Θα πρέπει ακόμη να κλείσουν οι τράπεζες για σύντομο χρονικό διάστημα ώστε να μην υπάρξει πανικός των καταθετών. Η επιστροφή στη δραχμή, αλλά και η παραγραφή του χρέους, θα δημιουργήσει βεβαίως προβλήματα στις τράπεζες που θα πρέπει αμέσως να τεθούν υπό δημόσιο έλεγχο και ιδιοκτησία ώστε να προστατευτούν οι καταθέσεις. Ο δημόσιος έλεγχος θα επιτρέψει όμως στις τράπεζες να αρχίσουν ξανά να χρηματοδοτούν τον παραγωγικό τομέα που τώρα ασφυκτιά. Θα μπουν έτσι οι βάσεις για τη συνολική αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού.
Η αλλαγή του νομίσματος θα φέρει σοκ στην αγορά και για ένα διάστημα θα υπάρξουν παράλληλες τιμές σε ευρώ και σε δραχμές. Θα υπάρξει επίσης υποτίμηση και άρα τόνωση των εξαγωγών που είναι απολύτως απαραίτητη. Θα ανέβουν όμως και οι τιμές των εισαγομένων, ιδίως του πετρελαίου, άρα θα χρειαστεί κρατική παρέμβαση για την εγγύηση της λειτουργίας μεγάλου φάσματος επιχειρήσεων. Θα χρειαστεί επίσης κρατική παρέμβαση για τη στήριξη του λαϊκού εισοδήματος, πράγμα που σημαίνει αναδιανομή μέσω φορολογίας και μισθολογικής πολιτικής.
Όσο για τα δημόσια ελλείμματα, η εμπειρία δείχνει ότι εξαλείφονται σε σύντομο χρονικό διάστημα εφόσον η χώρα μπει σε διαδικασία ανάκαμψης. Για ένα διάστημα μετά την έξοδο από το ευρώ θα μπορεί εξάλλου το κράτος να καλύπτει τις ανάγκες του με την έκδοση νομίσματος. Μεσοπρόθεσμα θα πρέπει βεβαίως να υπάρξει δραστική αλλαγή του φορολογικού συστήματος ώστε να συμπεριλάβει τους πλούσιους και το κεφάλαιο. Είναι προφανές, τέλος, ότι απαιτείται εκ βάθρων αναδιάρθρωση του κράτους, κάθαρση, διαφάνεια και δημοκρατικός έλεγχος από τα κάτω.
Τα μέτρα αυτά δεν είναι καθόλου ακραία, αν αναλογιστούμε το αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί η Ελλάδα. Η τωρινή πολιτική επιβάλλει τρομακτικό κόστος, ενώ παράλληλα οδηγεί τη χώρα στη χρεοκοπία. Η ιθύνουσα τάξη της Ελλάδας μοιάζει παραλυμένη και τρομοκρατημένη από το μέγεθος του προβλήματος. Τα λαϊκά στρώματα θα πρέπει να πάρουν την πρωτοβουλία εξόδου από την κρίση αποδεχόμενα και το αναπόφευκτο κόστος. Η παύση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ μπορούν να βάλουν τη χώρα σε άλλη τροχιά ανάπτυξης, αλλάζοντας παράλληλα την κοινωνική ισορροπία υπέρ της εργασίας και κατά του κεφαλαίου. Το ιστορικό λάθος της εισόδου στην Ευρωζώνη μπορεί να διορθωθεί από την εργατική τάξη, δημιουργώντας πολύ καλύτερες συνθήκες για την κοινωνική εξέλιξη προς όφελος των πολλών.
Πού οδηγείται τελικά η Ευρώπη; Έχει μέλλον η Ευρωπαϊκή Ένωση;
Η Ευρώπη σταδιακά μεταλλάσσεται σε δευτερεύοντα παράγοντα του παγκοσμίου συστήματος. Πρόκειται για γιγαντιαία αποτυχία του κυρίαρχου νεοφιλελευθερισμού στην ήπειρο, αλλά και για μια ακόμη αποτυχία της Γερμανίας, η οποία και πάλι φαίνεται ότι δεν κατέχει το μυστικό της αυτοκρατορίας. Η Ευρωζώνη είναι απολύτως μη βιώσιμη με τη σημερινή μορφή της. Όλα δείχνουν επίσης ότι δεν επιδέχεται μεταρρύθμιση, ούτε υπέρ των πολλών, ούτε υπέρ των φτωχότερων. Οι περιφερειακές χώρες αντιμετωπίζουν την προοπτική μόνιμης λιτότητας, η οποία θα συνεχίσει να αποφέρει καθαρά οφέλη στη Γερμανία. Το μέλλον τους περιλαμβάνει υψηλή ανεργία, χαμηλή ανάπτυξη, μείωση των εισοδημάτων και κοινωνική σκληρότητα.
Δεδομένου ότι η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, ακόμη και η Ιταλία, αντιμετωπίζουν τεράστιο όγκο χρέους, στην πράξη θα βρεθούν αντιμέτωπες με την παύση πληρωμών. Οι κίνδυνοι για τις τράπεζες του κέντρου είναι θανάσιμοι, καθώς τα ποσά είναι πολύ μεγάλα. Ήδη η Ιρλανδία αναγκάζεται να ακολουθήσει τα βήματα της Ελλάδας και να αποδεχτεί πρόγραμμα ΔΝΤ-ΕΕ.
Είναι πιθανόν, ως εκ τούτου, να αλλάξει άρδην η μορφή της Ευρωζώνης στο άμεσο μέλλον. Οι πιέσεις στην περιφέρεια μπορεί να δημιουργήσουν ρήγμα στο κοινό νόμισμα, ωθώντας τη Γερμανία στην εισαγωγή ενός ευρώ για το κέντρο και ενός για την περιφέρεια. Μπορεί ακόμη και να υπάρξει διάλυση της Ευρωζώνης με διατήρηση μόνο του σκληρού πυρήνα της και έξοδο των περιφερειακών χωρών.
Θα ήταν σφάλμα να θρηνήσει κανείς το τέλος της Ευρωζώνης, ή να το θεωρήσει τέλος της αλληλεγγύης των ευρωπαϊκών λαών. Οι νομισματικές ενώσεις είναι οικονομικοί μηχανισμοί με περιορισμένο χρόνο ζωής. Η Ευρωζώνη αποδείχτηκε ένα εκμεταλλευτικό και αντιφατικό κατασκεύασμα που δημιούργησε τεράστια προβλήματα, χωρίς προφανή οφέλη για τις περιφερειακές χώρες, πόσο μάλλον για τα εργατικά στρώματα της Ευρώπης. Το πραγματικό ζητούμενο είναι να γίνει η έξοδος με όρους που θα φέρουν αλλαγή υπέρ της εργασίας, άρα κοινωνική πρόοδο και ανάπτυξη. Η διαδικασία εξόδου θα ανοίξει επίσης πεδίο για ουσιαστική αλληλεγγύη ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς. Τα σημάδια δείχνουν ότι αυτό έχει αρχίσει πλέον να γίνεται αντιληπτό στη χώρα μας.
«Όσο αυξάνεται η ανεργία και χειροτερεύουν οι τραπεζικές πιστώσεις, τόσο χειρότερα θα γίνονται τα πράγματα για τις επενδύσεις. Υπάρχει κίνδυνος να λιμνάσει η ελληνική οικονομία για χρόνια». Το υποστηρίζει σήμερα στην «Ελευθερία» ο κ. Κώστας Λαπαβίτσας καθηγητής Οικονομικών στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Ο κ. Λαπαβίτσας ειδικεύεται στον χρηματοπιστωτικό τομέα και την ιαπωνική οικονομία. Έχει δημοσιεύσει εκτενώς για θέματα πολιτικής οικονομίας του χρήματος και του πιστωτικού συστήματος.
Ποιοι οι λόγοι για τους οποίους οδηγούμαστε σε νέα μέτρα;
Ο κυριότερος λόγος είναι ότι ναυάγησε η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Παπανδρέου. Η λιτότητα έφερε βαθιά ύφεση, δηλαδή μείωση του ΑΕΠ κατά 4,5% το τελευταίο τρίμηνο, ανεργία 12,2% τον Αύγουστο με παράλληλη συρρίκνωση της απασχόλησης, σημαντική πτώση των εξαγωγών τον Σεπτέμβριο, αδυναμία της κατανάλωσης, αδυναμία των επενδύσεων, υποχώρηση των πιστώσεων, αλλά και πληθωρισμό στο 5,2%. Οι εκτιμήσεις των ειδικών του Μνημονίου αποδεικνύονται τελείως λανθασμένες.
Η κυβέρνηση δεν μπόρεσε καν να πετύχει το στόχο μείωσης του ελλείμματος. Τα έσοδα υπολείπονται, πρώτον, λόγω της ύφεσης που έχει περιορίσει την αποδοτικότητα των έμμεσων φόρων και, δεύτερον, λόγω της υποτονικής λειτουργίας του φοροσυλλεκτικού μηχανισμού, ο οποίος αντιδρά στις μισθολογικές περικοπές, αλλά και στο διασυρμό που έχει υποστεί. Η αναθεώρηση των στοιχείων από τη Γιούροστατ έφερε το έλλειμμα στο 9,4% για το 2010, τελείως πέρα από τις προβλέψεις του Μνημονίου.
Παρά την αποτυχία της η κυβέρνηση επιμένει ότι θα συνεχίσει στον ίδιο δρόμο. Αυτό σημαίνει περαιτέρω περικοπές, ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ, που θα προστεθούν στην καταιγίδα των φόρων που ήδη προβλέπονται από το Μνημόνιο για το 2011. Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να πειράξει μισθούς και συντάξεις. Αμφιβάλλω πολύ ότι θα κρατήσει το λόγο της.
Αλλά ακόμη κι αν το κάνει, τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά. Θα μειωθεί η δημόσια κατανάλωση και οι επενδύσεις, η ύφεση θα γίνει βαθύτερη και η ανεργία θα μεγαλώσει. Τα σχολεία, οι δρόμοι και κυρίως τα νοσοκομεία για τα οποία προβλέπονται τεράστιες περικοπές, θα εμφανίσουν τραγική εικόνα. Πρόκειται για πορεία διάλυσης του οικονομικού και κοινωνικού ιστού. Παράλληλα το άχθος του δημόσιου χρέους θα γίνεται σταδιακά μεγαλύτερο, χωρίς η Ελλάδα να αποκτά τη δυνατότητα αυτοδύναμης αποπληρωμής. Ήδη, μετά την αναθεώρηση, το χρέος πιθανώς να ξεπεράσει το 140% του ΑΕΠ για το 2010. Η χώρα φαίνεται να μπαίνει σε τροχιά αυτοκτονίας.
Γιατί δεν έρχεται η ανάπτυξη στη χώρα μας;
Το πρόβλημα της ανάπτυξης έχει να κάνει με την πτώση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, η οποία οφείλεται στο μακροχρόνιο πάγωμα των μισθών στις χώρες του κέντρου της Ευρωζώνης και κυρίως στη Γερμανία. Την προηγούμενη δεκαετία η πτώση της ανταγωνιστικότητας δεν έγινε άμεσα αισθητή λόγω του φθηνού δανεισμού από το εξωτερικό, αλλά και της γιγάντωσης των εγχώριων τραπεζών. Φτιάχτηκε μια πλασματική εικόνα ευημερίας στηριγμένης στην υψηλή κατανάλωση. Η κρίση του 2007-9 αποκάλυψε όμως την πραγματική αδυναμία του ελληνικού κεφαλαίου.
Για να υπάρξει ανάπτυξη χρειάζεται να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα. Η βελτίωσή της εξαρτάται από το πώς θα κινηθούν οι μισθοί αλλά και η παραγωγικότητα της εργασίας. Δυστυχώς το Μνημόνιο έχει επιβάλει πολιτική που είναι βαθιά προβληματική στα θέματα αυτά και δεν ευνοεί την ανάπτυξη.
Από τη μια, επιφέρει μείωση μισθών. Προσπαθεί δηλαδή να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα με τον βαρβαρότερο τρόπο. Το πρόβλημα όμως είναι ότι λιτότητα έχει επιβάλει και η υπόλοιπη Ευρωζώνη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας. Άρα και οι ευρωπαϊκοί μισθοί πιέζονται προς τα κάτω. Δεν υπάρχει λοιπόν προοπτική ουσιαστικής βελτίωσης της ελληνικής θέσης, παρά το τεράστιο κόστος για τους εργαζόμενους.
Από την άλλη, επιχειρεί να βελτιώσει την παραγωγικότητα μέσω της απελευθέρωσης των αγορών και της συρρίκνωσης του κράτους. Πρόκειται για τις πλέον συντηρητικές ιδέες στην οικονομική θεωρία, οι οποίες έχουν δυστυχώς επανακάμψει πρόσφατα. Ακούγεται όλο και πιο έντονα η άποψη ότι για να βγουν οι οικονομίες από την κρίση θα πρέπει να συρρικνωθεί το δημόσιο, ανοίγοντας το δρόμο για τη μεγέθυνση του ιδιωτικού τομέα. Πρωταγωνιστής είναι ο Αλμπέρτο Αλεσίνα, καθηγητής του Χάρβαρντ, γνωστός για τις νεοφιλελεύθερες αναλύσεις του. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΔΝΤ έχει τηρήσει κριτική στάση απέναντι στις θέσεις του Αλεσίνα. Η Ε.Ε. είναι πολύ πιο σκληρή από το ΔΝΤ στο θέμα αυτό και πιέζει αφόρητα την Ελλάδα.
Η κυβέρνηση ήδη προχωρεί σε τέτοια μέτρα με τις περικοπές δαπανών, την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και τις εξαγγελίες για τις ΔΕΚΟ. Πρόκειται για τραγική επιλογή που δεν πρόκειται να φέρει ανάπτυξη. Απεναντίας, η απότομη σμίκρυνση του κράτους και το ξαφνικό άνοιγμα των μεταφορών, των φαρμακείων, κ.λπ., πιθανόν να συμπαρασύρει προς τα κάτω και τον ιδιωτικό τομέα. Πλήθος ιδιωτικών επιχειρήσεων στηρίζονται στην κρατική ζήτηση και θα χτυπηθούν αν αυτή μειωθεί. Το ξαφνικό άνοιγμα των επαγγελμάτων μέσα σε συνθήκες ύφεσης θα μεγαλώσει την ανασφάλεια. Όσο αυξάνεται η ανεργία και χειροτερεύουν οι τραπεζικές πιστώσεις, τόσο χειρότερα θα γίνονται τα πράγματα για τις επενδύσεις. Υπάρχει κίνδυνος να λιμνάσει η ελληνική οικονομία για χρόνια.
Δεν θα έχουμε όμως αναπτυξιακά οφέλη από τη συμμετοχή μας στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. και στην Ευρωζώνη;
Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η συμμετοχή της χώρας μας στην Ευρωζώνη είναι σφάλμα ιστορικών διαστάσεων που τη συνθλίβει. Η Ευρωζώνη παρουσιάστηκε ως απάνεμο λιμάνι και πεδίο σύγκλισης με τον πλούσιο βορρά. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μηχανισμό δημιουργίας πλεονασμάτων για το κέντρο - ιδίως για την Γερμανία - και ελλειμμάτων για την περιφέρεια.
Η Ελλάδα υποφέρει από την πολύ υψηλή ισοτιμία με την οποία μπήκε στο σύστημα. Πιέζεται ακόμη από την απώλεια νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής, από τα δεσμά του Συμφώνου Σταθερότητας και από τις δομικές πιέσεις στην αγορά εργασίας. Δεν αποφεύχθηκαν οι βαθύτατες κρίσεις, ενώ η Ε.Ε. μας δάνεισε με εξαιρετικά επαχθείς όρους και μόνον όταν υπήρξε μεγάλος κίνδυνος για τις τράπεζες του κέντρου από μια πιθανή ελληνική χρεοκοπία.
Όλες οι αλλαγές που έχουν λάβει χώρα στην Ευρωζώνη από το ξέσπασμα της κρίσης και μετά είναι σε ακόμη πιο συντηρητική κατεύθυνση. Το αποκορύφωμα ήταν η τελευταία πρόταση της κ. Μέρκελ για μόνιμο μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων όπου μέρους του κόστους θα επωμίζονται και οι ιδιωτικές τράπεζες. Δεν μπορεί κανείς βεβαίως να της προσάψει το ότι θέλει να αναγκάσει και τους άφρονες δανειστές και κερδοσκόπους να σηκώσουν μέρος του κόστους. Αλλά το αποτέλεσμα θα είναι η θεσμοθέτηση μόνιμης διαφοράς ανάμεσα στα επιτόκια δανεισμού των χωρών του κέντρου και της περιφέρειας. Η χώρα μας δηλαδή θα δανείζεται με σαφώς υψηλότερο επιτόκιο από τις χώρες του κέντρου. Άρα δεν θα απομείνει απολύτως κανένας θετικός λόγος για να συνεχίσει να ανήκει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Είναι άμεση ανάγκη να επανεξετάσει η ελληνική κοινωνία τη συμμετοχή της στην Ευρωζώνη, αν θέλει να αντιμετωπίσει την κρίση και να μπει σε τροχιά ανάπτυξης.Μπορεί η Ελλάδα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του χρέους, αν είναι έτσι τα πράγματα;
Θέλω καταρχήν να τονίσω ότι το χρέος είναι άμεσα συνδεμένο με τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Όσο έπεφτε η ανταγωνιστικότητα, τόσο μεγάλωνε το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών με το εξωτερικό. Άρα έπρεπε η χώρα να δανείζεται από τις τράπεζες του κέντρου για να καλύπτει το εξωτερικό της έλλειμμα. Παράλληλα γιγαντώθηκαν και οι ελληνικές τράπεζες που δάνειζαν για κατανάλωση και άλλα. Ο μεγάλος όγκος του δανεισμού στην χώρα μας είναι ιδιωτικός και όχι δημόσιος. Το ίδιο συνέβη και στις υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας. Στη ρίζα του περιφερειακού χρέους βρίσκεται το ευρώ.
Το χρέος που έχει πλέον συσσωρεύσει η Ελλάδα αποκλείεται να αποπληρωθεί αυτοδύναμα, ό,τι κι αν λέει ο κ. Παπανδρέου. Δεν είναι δυνατόν μια χώρα με ποσοστά χρέους που θα φτάσουν ίσως στο 170%-180% του ΑΕΠ στο άμεσο μέλλον, και με τις προοπτικές ανάπτυξης που έχει επιβάλει η Ευρωζώνη, να επιστρέψει στις διεθνείς αγορές. Το πρώτο βήμα για την ουσιαστική αντιμετώπιση του χρέους θα πρέπει λοιπόν να είναι η ευθεία παραγραφή του. Εμμέσως πλην σαφώς και η ίδια η κυβέρνηση το αποδέχεται, δεδομένου ότι συχνά αναφέρεται στην αναδιάρθρωση.
Η αναδιάρθρωση όμως του χρέους δεν αποτελεί πανάκεια από μόνη της. Εξαρτάται από το πώς θα γίνει και κυρίως από το αν θα υπάρξει πρωτοβουλία από πλευράς του δανειζόμενου, με διαφάνεια και συμμετοχή των λαϊκών στρωμάτων. Η επιμήκυνση την οποία συζητάει η κυβέρνηση Παπανδρέου είναι ένα ακόμη παράδειγμα εσφαλμένης πολιτικής που υπερασπίζεται τα συμφέροντα των τραπεζών και όχι της κοινωνίας. Δεν θα ελαττώσει ουσιαστικά το βάρος του χρέους, ενώ θα επιτρέψει σε διάφορους τραπεζικούς μεσολαβητές να πραγματοποιήσουν μεγάλα κέρδη. Υπάρχει ακόμη κίνδυνος να μεταβάλλει το νομικό καθεστώς του χρέους, που έχει συναφθεί υπό το ελληνικό δίκαιο κατά 90%. Αν το χρέος τεθεί υπό το αγγλικό ή το αμερικανικό δίκαιο, κερδισμένοι θα βρεθούν οι δανειστές διότι το νομικό πλαίσιο θα μεροληπτεί υπέρ αυτών. Κάτι τέτοιο θα κάνει μια μελλοντική παραγραφή του χρέους πολύ πιο δύσκολη.
Τι πρέπει τότε να γίνει για να αντιμετωπιστεί το χρέος;
Νομίζω ότι θα χρειαστεί, πρώτον, η χώρα να προχωρήσει σε μονομερή παύση πληρωμών ώστε να αναλάβει η ίδια την πρωτοβουλία των κινήσεων. Θα πρέπει κατόπιν να υπάρξει πλήρης διαφάνεια, δηλαδή να ανοίξουν τα αρχεία τους το Υπουργείο Οικονομικών και η Τράπεζα της Ελλάδας ώστε να δει η κοινωνία τι πραγματικά συμβαίνει με το χρέος. Ποιο μέρος είναι απεχθές, ποιο παράνομο, ποιο παράτυπο; Ποιος έχει ευθύνες για θέματα όπως οι άκρως προβληματικές σχέσεις του δημοσίου με τράπεζες όπως η Γκόλντμαν Σακς τη δεκαετία που μας πέρασε; Θα πρέπει οι εργατικές οργανώσεις και η κοινωνία των πολιτών να λάβουν άμεση γνώση για να δούμε γρήγορα τι δεν πρόκειται να αποπληρωθεί.
Σε αυτή τη βάση, θα πρέπει η Ελλάδα να προχωρήσει σε συνολική αναδιαπραγμάτευση, υπό την ελληνική νομοθεσία, με την προοπτική να υπάρξει ουσιαστικό «κούρεμα» των τραπεζών που κατέχουν το μεγάλο μέρος του χρέους. Αν κρίνουμε από την πρόσφατη εμπειρία άλλων χωρών, το «κούρεμα» δύσκολα θα είναι μικρότερο του 50%-60%. Θα εξαρτηθεί βέβαια από το τι θα δείξουν τα βιβλία, αλλά η επιδίωξη θα πρέπει να είναι η ταχύτερη δυνατόν συμφωνία με τις τράπεζες-δανειστές.
Να τονίσω ότι όσο περισσότερο καθυστερεί η Ελλάδα, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται το πρόβλημα. Αφενός, ο όγκος του χρέους θα μπαίνει σταδιακά κάτω από ξένη νομοθεσία δεδομένου ότι η χώρα θα συνεχίσει να παίρνει τα καταστροφικά δάνεια του Μνημονίου τα οποία προφανώς δεν εμπίπτουν στο ελληνικό δίκαιο. Αφετέρου, οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες θα βελτιώνουν σταδιακά τη θέση τους και άρα θα γίνουν πολύ σκληρότεροι διαπραγματευτές.
Η μονομερής παύση πληρωμών θα κάνει βέβαια την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές πολύ δύσκολη. Να θυμίσω όμως ότι η Ελλάδα είναι ήδη αποκλεισμένη από τις αγορές και δεν υπάρχει ρεαλιστική προοπτική αυτοδύναμης επιστροφής, παρά τις μονίμως αισιόδοξες διαβεβαιώσεις του κ. Παπακωνσταντίνου. Η χώρα θα μπορέσει να επιστρέψει αυτοδύναμα μόνο όταν τακτοποιήσει τα του οίκου της. Αυτό σημαίνει ουσιαστική παραγραφή του χρέους, πράγμα που μεσοπρόθεσμα θα το δεχτούν οι αγορές γιατί η μνήμη τους είναι βραχεία. Και επειδή πολλά λέγονται για τις καταστροφικές συνέπειες της παύσης πληρωμών ως προς τη διεθνή θέση της Ελλάδας, να πω ότι η Αργεντινή, παρότι «κούρεψε» τους πιστωτές της βαθιά και μονομερώς, έγινε μέλος του G20.
Η παραγραφή του χρέους και το «κούρεμα» των τραπεζών δεν θα δημιουργήσει προβλήματα όσον αφορά στη συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη;
Το θέμα της συμμετοχής μας στην Ευρωζώνη θα τεθεί ευθέως. Όπως ήδη ανέφερα, το ευρώ βρίσκεται στην καρδιά του ελληνικού προβλήματος. Η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να βάλει την οικονομία της σε πιο παραγωγική βάση αν δεν βγει από την Ευρωζώνη. Μια τέτοια κίνηση ενέχει βέβαια κινδύνους, δημιουργεί όμως προοπτικές ανάπτυξης και βαθιάς κοινωνικής αλλαγής.
Η έξοδος από την Ευρωζώνη θα πρέπει να γίνει χωρίς προηγούμενη ανακοίνωση ώστε να αποφευχθεί κατά το δυνατόν η διαρροή κεφαλαίου στο εξωτερικό. Θα πρέπει ακόμη να κλείσουν οι τράπεζες για σύντομο χρονικό διάστημα ώστε να μην υπάρξει πανικός των καταθετών. Η επιστροφή στη δραχμή, αλλά και η παραγραφή του χρέους, θα δημιουργήσει βεβαίως προβλήματα στις τράπεζες που θα πρέπει αμέσως να τεθούν υπό δημόσιο έλεγχο και ιδιοκτησία ώστε να προστατευτούν οι καταθέσεις. Ο δημόσιος έλεγχος θα επιτρέψει όμως στις τράπεζες να αρχίσουν ξανά να χρηματοδοτούν τον παραγωγικό τομέα που τώρα ασφυκτιά. Θα μπουν έτσι οι βάσεις για τη συνολική αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού.
Η αλλαγή του νομίσματος θα φέρει σοκ στην αγορά και για ένα διάστημα θα υπάρξουν παράλληλες τιμές σε ευρώ και σε δραχμές. Θα υπάρξει επίσης υποτίμηση και άρα τόνωση των εξαγωγών που είναι απολύτως απαραίτητη. Θα ανέβουν όμως και οι τιμές των εισαγομένων, ιδίως του πετρελαίου, άρα θα χρειαστεί κρατική παρέμβαση για την εγγύηση της λειτουργίας μεγάλου φάσματος επιχειρήσεων. Θα χρειαστεί επίσης κρατική παρέμβαση για τη στήριξη του λαϊκού εισοδήματος, πράγμα που σημαίνει αναδιανομή μέσω φορολογίας και μισθολογικής πολιτικής.
Όσο για τα δημόσια ελλείμματα, η εμπειρία δείχνει ότι εξαλείφονται σε σύντομο χρονικό διάστημα εφόσον η χώρα μπει σε διαδικασία ανάκαμψης. Για ένα διάστημα μετά την έξοδο από το ευρώ θα μπορεί εξάλλου το κράτος να καλύπτει τις ανάγκες του με την έκδοση νομίσματος. Μεσοπρόθεσμα θα πρέπει βεβαίως να υπάρξει δραστική αλλαγή του φορολογικού συστήματος ώστε να συμπεριλάβει τους πλούσιους και το κεφάλαιο. Είναι προφανές, τέλος, ότι απαιτείται εκ βάθρων αναδιάρθρωση του κράτους, κάθαρση, διαφάνεια και δημοκρατικός έλεγχος από τα κάτω.
Τα μέτρα αυτά δεν είναι καθόλου ακραία, αν αναλογιστούμε το αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί η Ελλάδα. Η τωρινή πολιτική επιβάλλει τρομακτικό κόστος, ενώ παράλληλα οδηγεί τη χώρα στη χρεοκοπία. Η ιθύνουσα τάξη της Ελλάδας μοιάζει παραλυμένη και τρομοκρατημένη από το μέγεθος του προβλήματος. Τα λαϊκά στρώματα θα πρέπει να πάρουν την πρωτοβουλία εξόδου από την κρίση αποδεχόμενα και το αναπόφευκτο κόστος. Η παύση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ μπορούν να βάλουν τη χώρα σε άλλη τροχιά ανάπτυξης, αλλάζοντας παράλληλα την κοινωνική ισορροπία υπέρ της εργασίας και κατά του κεφαλαίου. Το ιστορικό λάθος της εισόδου στην Ευρωζώνη μπορεί να διορθωθεί από την εργατική τάξη, δημιουργώντας πολύ καλύτερες συνθήκες για την κοινωνική εξέλιξη προς όφελος των πολλών.
Πού οδηγείται τελικά η Ευρώπη; Έχει μέλλον η Ευρωπαϊκή Ένωση;
Η Ευρώπη σταδιακά μεταλλάσσεται σε δευτερεύοντα παράγοντα του παγκοσμίου συστήματος. Πρόκειται για γιγαντιαία αποτυχία του κυρίαρχου νεοφιλελευθερισμού στην ήπειρο, αλλά και για μια ακόμη αποτυχία της Γερμανίας, η οποία και πάλι φαίνεται ότι δεν κατέχει το μυστικό της αυτοκρατορίας. Η Ευρωζώνη είναι απολύτως μη βιώσιμη με τη σημερινή μορφή της. Όλα δείχνουν επίσης ότι δεν επιδέχεται μεταρρύθμιση, ούτε υπέρ των πολλών, ούτε υπέρ των φτωχότερων. Οι περιφερειακές χώρες αντιμετωπίζουν την προοπτική μόνιμης λιτότητας, η οποία θα συνεχίσει να αποφέρει καθαρά οφέλη στη Γερμανία. Το μέλλον τους περιλαμβάνει υψηλή ανεργία, χαμηλή ανάπτυξη, μείωση των εισοδημάτων και κοινωνική σκληρότητα.
Δεδομένου ότι η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, ακόμη και η Ιταλία, αντιμετωπίζουν τεράστιο όγκο χρέους, στην πράξη θα βρεθούν αντιμέτωπες με την παύση πληρωμών. Οι κίνδυνοι για τις τράπεζες του κέντρου είναι θανάσιμοι, καθώς τα ποσά είναι πολύ μεγάλα. Ήδη η Ιρλανδία αναγκάζεται να ακολουθήσει τα βήματα της Ελλάδας και να αποδεχτεί πρόγραμμα ΔΝΤ-ΕΕ.
Είναι πιθανόν, ως εκ τούτου, να αλλάξει άρδην η μορφή της Ευρωζώνης στο άμεσο μέλλον. Οι πιέσεις στην περιφέρεια μπορεί να δημιουργήσουν ρήγμα στο κοινό νόμισμα, ωθώντας τη Γερμανία στην εισαγωγή ενός ευρώ για το κέντρο και ενός για την περιφέρεια. Μπορεί ακόμη και να υπάρξει διάλυση της Ευρωζώνης με διατήρηση μόνο του σκληρού πυρήνα της και έξοδο των περιφερειακών χωρών.
Θα ήταν σφάλμα να θρηνήσει κανείς το τέλος της Ευρωζώνης, ή να το θεωρήσει τέλος της αλληλεγγύης των ευρωπαϊκών λαών. Οι νομισματικές ενώσεις είναι οικονομικοί μηχανισμοί με περιορισμένο χρόνο ζωής. Η Ευρωζώνη αποδείχτηκε ένα εκμεταλλευτικό και αντιφατικό κατασκεύασμα που δημιούργησε τεράστια προβλήματα, χωρίς προφανή οφέλη για τις περιφερειακές χώρες, πόσο μάλλον για τα εργατικά στρώματα της Ευρώπης. Το πραγματικό ζητούμενο είναι να γίνει η έξοδος με όρους που θα φέρουν αλλαγή υπέρ της εργασίας, άρα κοινωνική πρόοδο και ανάπτυξη. Η διαδικασία εξόδου θα ανοίξει επίσης πεδίο για ουσιαστική αλληλεγγύη ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς λαούς. Τα σημάδια δείχνουν ότι αυτό έχει αρχίσει πλέον να γίνεται αντιληπτό στη χώρα μας.
http://aristerovima.gr/blog.php?id=1362
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)